آبیاری و انواع روش های آبیاری

امروزه موضوع تامین آب برای محصولات کشاورزی یکی از دغدغه های مهم و اصلی کشاورزان و مسئولین بخش کشاورزی است و این موضوع زمانی بیشتر اهمیت پیدا می کند که نحوه مصرف آب نیز یکی دیگر از دغدغه ها باشد. به عبارت دیگر تامین آب از یک طرف و نحوه مصرف از طرف دیگر در بحث آبیاری دو موضوع و مسئله مهم و حیاتی هستند.

در حال حاضر بدلیل استفاده از روش های نامناسب آبیاری و نبود فن آوری کافی در اغلب روش ها و نیز عدم استفاده از پتانسیل های موجود، میانگین عملکرد آبیاری در جهان پایین می باشد. نتیجه تحقیقات انجام شده توسط فائو نشان می دهد که ذخیره منابع آبی در خیلی از کشورها و از جمله ایران در حال کاهش است و این در حالی است که امکان جایگزینی این منابع مقدور نیست. ایران یکی از کشورهای کم آب و خشک دنیا محسوب می شود که متوسط سالانه بارندگی آن در حدود 250 میلیمتر و متوسط حجم ریزش های جوی آن بالغ بر 412 میلیارد متر مکعب است. از این مقدار، 92 میلیارد متر مکعب به صورت جریان های سطحی درآمده و 25 میلیارد متر مکعب نیز به آبخوان ها نفوذ کرده و مابقی به صورت تبخیر و تعرق از دسترس خارج می شود (لازم به ذکر است که حدود 13 میلیارد متر مکعب نیز از طریق جریان رودخانه های مرزی وارد کشور می شود). کل منابع آب تجدیدپذیر کشور حداکثر بالغ بر 120 میلیارد متر مکعب می باشد. با وجود این که میزان ریزش های جوی و چگونگی پراکنش و توزیع آن و همچنین تامین آب برای آشامیدن و مصارف کشاورزی یکی از موضوعات اساسی در کشور است، متأسفانه از همین مقدار آب ناکافی و محدود نیز بطور صحیح استفاده نمی شود.

94,000 تومان188,000 تومان مجموعه آموزش آبیاری تحت فشار و قطره ای

کشور ما، ایران، در منطقه ای از جهان قرار گرفته که از نظر میزان بارندگی، جزو مناطق خشک و نیمه خشک جهان محسوب می شود. میانگین بارندگی در کشور ما کمتر از یک سوم میانگین بارندگی جهان بوده و از سوی دیگر میزان تبخیر از کشور ما حدود 3 برابر میانگین تبخیر در جهان می باشد.

بخش اعظم مواد غذایی مردم از طریق کشاورزی با آب شیرین تامین می گردد. منابع آب شیرین جهان نیز کاهش یافته و مردم کره زمین با مشکل جدی در این مورد مواجه می باشند.

افزایش جمعیت رو به رشد کشور، تامین نیاز غذایی اهمیت بیشتری یافته و راهی نیست جز اینکه می باید در تامین امنیت غذایی مردم بطور صحیح از منابع آب استفاده نمود. توجه به موضوع مدیریت آبیاری و افزایش بهره وری در مصرف آب در بخش کشاورزی امری ضروری و اجتناب ناپذیر بوده و می بایست زمینه های لازم به منظور صرفه جویی و افزایش بهره وری در مصرف آب در بخش کشاورزی ایجاد گردد.

این موضوع با توجه به تغییرات اقلیمی و کاهش متوسط بلند مدت بارندگی، در حال حاضر و همچنین در آینده بسیار حائز اهمیت می باشد و حرکت به سمت الگوی کشت کم مصرف، به کار گیری روش های بهینه آبیاری، وجود سازوکارهای اجرایی قدرتمند در برخورد با متخلفین و همچنین کسانی که اقدام به کشت محصولات پرمصرف می نمایند و توانمند سازی تشکل ها از جمله اقدامات ضروری برای مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی و تامین آب مورد نیاز کشاورزی می باشد.

در نهایت می توان گفت که بیشترین میزان مصرف منابع آبی به آبیاری در بخش کشاورزی اختصاص دارد، لذا هرگونه صرفه جویی در این بخش کمک موثری در بهبود وضعیت منابع آبی کشور تلقی می شود.

تعریف آبیاری

به طور کلی می توان گفت آبیاری شامل برداشت آب از منبع، انحراف، انتقال و توزیع آب برروی زمین جهت نفوذ در خاک بوده تا نیاز آبی گیاه تأمین و در نتیجه رشد مطلوب و تولید بیشتر محصول امکان پذیر شود. هدف اصلی آبیاری تأمین رطوبت در ناحیه ریشه است تا گیاه دچار تنش نشود، اما باید به کاربرد یکنواخت و پربازده آب نیز توجه نمود تا موجب صرفه جویی در آب مصرفی، موادغذایی، نیروی کار و انرژی شود.

در یک تقسیم بندی کلی می توان روش های آبیاری را به دو دسته زیر تقسیم نمود:

1- روش آبیاری ثقلی ( مانند روش های سطحی )

2- روش آبیاری تحت فشار ( بارانی و قطره ای )

به دلیل راندمان و کارایی مصرف بیشتر آب در روش تحت فشار، سعی بر این است که به بحث در زمینه آبیاری تحت فشار و انواع آن بیشتر پرداخته شود.