آبیاری موضعی و انواع سیستم های آبیاری موضعی
در بین سیستم های آبیاری مختلف، روش های آبیاری قطره ای به دلیل توزیع آب با راندمان بالا، به عنوان راهکاری مناسب برای بهینه سازی استفاده از آب در سطح مزارع تشخیص داده شده است. آبیاری قطره ای بواسطه اعمال عمق آبیاری کم و قابل تنظیم یکی از روش های مفید آبیاری است. مهمترین مزیت این روش صرفه جوئی در میزان مصرف آب و هزینه هاست. بگونه ای که سیستم آبیاری قطره ای در مقایسه با سایر روش های آبیاری و خصوصا آبیاری سطحی به آب کمتری نیاز دارد. البته به شرطی که انتخاب، طراحی، اجرا و بهره برداری سیستم های آبیاری قطره ای با دقت کافی و به طور اصولی و علمی انجام گیرد.
آبیاری موضعی یکی از روش های پیشرفته و تکامل یافته آبیاری تحت فشار است که طی آن آب با فشار کم از روزنه یا قطره چکان خارج شده و به صورت قطره قطره پای بوته یا درخت ریخته می شود. فشار لازم در این سیستم به وسیله پمپ یا اختلاف ارتفاع تامین می شود. با توجه به اسم این روش آبیاری فقط قسمتی از مزرعه و اطراف ریشه خیس می شود و در واقع با مصرف حداقل آب، نیاز آبی گیاه تامین می گردد.
انواع سیستم های آبیاری موضعی
سیستم های آبیاری موضعی دارای اشکال و انواع مختلفی به شرح زیر می باشد:
- قطره ای
- زیر سطحی
- فواره ای ( بابلر)
- میکروجت
- نوار تیپ
- تراوا
- مه پاش
آبیاری قطره ای ( دریپ دار )
پخش آهسته آب در سطح خاک به صورت قطرات مجزاء یا پیوسته یا به شکل جریان های باریک از حفره های ریز، آبیاری قطره ای نام دارد. در این روش آب به صورت خطی یا نقطه ای به گیاه می رسد.
سه نوع آرایشی که در آبیاری قطره ای به کار می رود:
- آرایش یک ردیفه
- آرایش دو ردیفه
- آرایش لوپ ( دم خوکی )
آبیاری قطره ای با آرایش یک ردیفه
در این روش، برای هر ردیف کاشت، یک ردیف لوله فرعی استقرار یافته و قطره چکان ها با فواصل ( معمولاً مساوی ) روی آن قرار می گیرند. حاصل کار ایجاد یک نوار مرطوب ( نسبتاً همگن ) در طول ردیف کشت خواهد بود. این روش آرایش، ساده بوده و کارگذاری آن به راحتی انجام می گیرد. برای کشت گیاهان یک ساله معمولا از این نوع سیستم آبیاری قطره ای استفاده می شود.
آبیاری قطره ای با آرایش دو ردیفه
در این روش، آرایش قطره چکان ها بصورت دو ردیف لوله فرعی در دو طرف ردیف کاشت می باشد. بهترین روش آبیاری برای درختان این نوع روش آبیاری قطره ای است. آرایش خطی دوردیفه قطره ای بیشتر در باغات میوه مسن، مخصوصا موقعی که درختان کشت شده دارای ریشه های توسعه یافته و پراکنده هستند، توصیه می گردد.
آبیاری قطره ای با آرایش لوپ ( دم خوکی )
آرایش لوپ به این صورت می باشد که از یک لوله لترال برای هر ردیف درخت استفاده می شود. در کنار هر درخت انشعابی از لوله لترال خارج و دور هر درخت حلقه می زند قطره چکان ها با توجه به سن درخت به فواصل مساوی یا بر روی خط یا داخل خط قرار دارد.
آبیاری زیر سطحی
سیستم آبیاری زیر سطحی بر پایه استفاده از نوارهای رطوبتی مداوم استوار است که تضمین کننده یک آبیاری مناسب و یکنواخت می باشد. بجای اینکه لترال ها و قطره چکان ها روی زمین باشند، در ۳۰ سانتیمتری زیر سطح خاک نزدیک ریشه قرار دارند. این روش مزایا و معایب خاص خود را دارد که در ایران فعلا مورد توجه واقع شده است اما در کشورهای پیشرفته بعد از تحقیقات متعدد کارایی پایین آن به اثبات رسیده است.
آبیاری فواره ای ( بابلر )
در این روش پخش آب بر سطح خاک به صورت جریان باریک یا فواره ای از سوراخی با دبی بیشتر از آبدهی آبیاری قطره ای یا زیر بستری انجام می شود. دبی قطره چکان در این روش از سرعت نفوذ نهایی خاک بیشتر است و ایجاد یک حوضچه برای نگهداری یا کنترل پخش آب ضروری می باشد.
آبیاری ریز پاش یا میکروجت
اجزاء این سیستم شامل خطوط آب رسان اصلی و فرعی ( از جنس لوله پلی اتیلن سخت (H.D))، پاشنده میکروجت، ایستگاه پمپاژ و فیلتراسیون مربوطه است. راندمان آبیاری این سیستم از روش آبیاری موضعی یک یا چند ردیفه کمتر بوده و در بعضی از موارد از این سیستم علاوه بر تأمین نیاز آبی گیاه جهت کنترل درجه حرارت داخل باغ نیز استفاده می شود.
آبیاری موضعی با آرایش تیپ (Tape)
لوله های تیپ، لوله های ١٦ میلیمتری با ضخامت ۱۰۰ تا ۲۵۰ میکرون می باشند که بر روی آنها دریپر نصب شده است. از این لوله ها برای آبیاری های موقت و یا زمین های اجاره ای برای یک یا دو فصل استفاده می شود. این لوله ها تقریبا یکبار مصرف بوده و بعد از استفاده دور انداخته می شوند.
آبیاری موضعی لوله های تراوا
لوله های آبیاری در این سیستم در زیر زمین قرار می گیرند. وقتی که آب از آنها خارج می شود جذب خاک می گردد. بنابراین، این روش آبیاری برای شخم و تردد در زمین مشکلی ایجاد نمی کند اما ایراد اساسی این سیستم آن است که معمولا لوله ها به وسیله حیوانات جونده خورده شده و آب داخل مزرعه هدر می رود.
مشخصاتتان را وارد کنید 