اهمیت پرورش گاو شیری
نقش اصلی حیوانات شیری، تولید ماده ای است که از نظر عناصر مغذی، مانند، پروتئین، انرژی، مواد معدنی و ویتامین ها کامل باشد. بشر با پیشرفت هایی که بدست آورد، موفق شد ضمن اهلی کردن حیوانات شیری، از شیر آنها جهت مصرف مستقیم و تولید فرآورده های لبنی استفاده کند. گاو، یکی از مهمترین حیوانات شیری است که تولید شیر آن از نظر کمی و کیفی بر دیگر حیوانات برتری دارد. امروزه بیشتر از گاوهای شیری اصلاح نژاد شده که میزان تولید شیر آنها زیاد است، استفاده می شود، تا بتواند جوابگوی رشد جمعیت جوامع انسانی باشند.
غذاهایی نظیر شیر که منشاء حیوانی دارند، در تنظیم و تکمیل مواد مغذی جیره انسان که عمدتا از گیاهان تشکیل شده اند، نقش بسیار مهمی داشته و باعث جبران نقائص آنها شده و کمبودهای غذایی را از بین می برند لذا پرورش گاوهای شیری به بهترین شکل ممکن می تواند از ابعاد اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و تغذیه ای برای جوامع انسانی اهمیت داشته باشد.
چرا باید گاو شیری پرورش دهیم
تولیدات گاوهای شیری فقط به شیر محدود نمی شود و محصولات متنوعی از آنها بدست می آید، بشرح زیر:
۱- گاو شیری همانند دیگر حیوانات نشخوار کننده قادر است از مواد گیاهی غیر قابل استفاده برای انسان مصرف نموده و آنها را تبدیل به فرآورده هایی از قبیل گوشت و شیر بنماید.
۲- کود حاصل از گاو برای افزایش باروری و حاصل خیزی زمین های زراعی بسیار مفید است.
3- پوست دباغی شده گاو و چرم آن برای تهیه کالاهایی از جمله ،چادر، لباس، کفش و کیف، روکش دیوار، صحافی کتب، تولید وسایل سوارکاری و بسیاری کالاهای چرمی دیگر استفاده
می شود.
4- از روده گاو برای تولید وسایل موسیقی، پوشش سوسیس و کالباس و تولید بعضی از نخ های مخصوص استفاده می شود.
5- چربی گاو در صنعت صابون سازی، تهیه شمع و روغنهای مخصوصی کاربرد دارد
6- از شاخ گاو برای دسته چاقو، قند شکن و وسایل منزل و تهیه برخی ظروف و بدنه وسایل موسیقی استفاده می شود
7- سم گاو برای تولید نوعی چسب و فرآورده های مخصوص، کاربرد دارد.
8- استخوان های گاو برای تولید پودر کلسیم و فسفر در صنعت تهیه خوراک دام استفاده می شود.
9- از بعضی غُدَد داخلی گاو برای تهیه بعضی داروها از قبیل انسولین، بعضی هورمون ها نظیر پپسین و برخی آنزیم ها استفاده می شود.
10- از خون گاو کشتار شده در برخی کشورها صدها محصول گران قیمت و حیاتی بدست می آید.
عوامل موثر بر تولید و ترکیب شیرگاو
میزان تولید شیر و ترکیب شیر به عوامل متعددی بستگی دارد. مهمترین این عوامل بدو دسته فیزیولوژیکی ( مربوط به ساختار بدن گاو شیری ) و محیطی ( مربوط به تاثیرات محیط پرورش ) تقسیم می شوند. عوامل فیزیولوژیکی خود تحت تاثیر عوامل توارثی و عوامل غیر توارثی قرار دارند عوامل توارثی جزء ذاتی هر جاندار بوده و به ژنتیک والدین آن بستگی دارد و تقریبا هیچگونه تغییری در آن نمی توان ایجاد کرد. عوامل غیر توارثی نظیر سن، تعداد شکم زایش یا تعداد دوره های شیر دهی در حیوان و وضعیت آبستنی حیوان هستند. این عوامل تا حدودی قابل کنترل و مدیریت هستند، بطوریکه وضعیت مناسب آنها در گاو شیری، منجر به تولید شیر مناسب و با کیفیت و دارای تداوم خواهد گردید. عوامل محیطی شامل وضعیت آب و هوایی، دما و رطوبت، طول دوره روشنایی، فصل های سال، کیفیت منابع غذایی، کیفیت بهداشت و سلامتی و غیره هستند. در کل عوامل فیزیولوژیکی نسبت به عوامل محیطی کمتر قابل کنترل بوده و نمی توان مدیریت دقیق و حساب شده ای روی آنها اعمال کرد لذا بیشتر تلاش پرورش دهندگان گاو شیری، باید معطوف به کنترل دقیق و حساب شده عوامل محیطی باشد چرا که سهم عوامل محیطی بر روی تولید شیر حیوان، قابل توجه بوده و کنترل و نظارت بر آنها، باعث تولید بیشتر گاو خواهد شد
وضعیت مناسب بدن گاو شیری، در تولید و ترکیب شیر موثر است
دوره تولید شیر در گاو
گاو شیری بعد از زایمان، تولید شیر خود را شروع میکند و تقریبا ۳ تا ۶ هفته بعد از زایمان به حداکثر تولید خود می رسد که آن را اوج تولید شیر گاو می گویند. پس از آن، میزان تولید شیر گاو، بتدریج کاهش پیدا می کند تا به مرحله خشک شدن کامل برسد. یک دوره شیر دهی متعادل ۳۰۵ روز بوده و دوره خشک آن ۶۰ روز می باشد که به این ترتیب فاصله زایمان طبیعی در گاو شیری یکسال خواهد بود. اگر شرایط بدنی و تغذیه ای گاو در موقع زایمان خوب باشد و حیوان از نظر بیماری های عفونی و تولید مثلی مشکلی نداشته باشد، حداکثر تولید حیوان بدست خواهد آمد. وضعیت خوب بدنی در هنگام زایمان و یک برنامه غذایی مناسب بعد از زایمان، منجر به افزایش تولید شیر می شود. بیماری های مختلف از جمله عفونت ها و مشکلات دستگاه تولید مثل و تب شیر و کیتوز به گاو اجازه رسیدن به حداکثر تولید شیر در یک دوره شیردهی را نمی دهد.
بنابراین یک گاودار موفق باید سعی کند همیشه از نظر تغذیه، بهداشت، تولید مثل و جلوگیری از بیماری ها، وضعیت خوبی در گله خود داشته باشد.
مشخصاتتان را وارد کنید 