پرواربندی بره و گوسفند و انواع روش های پرواربندی در ایران
پرواربندی دام به حرفه و فنی از دامداری اطلاق می گردد، که درآن با تنظیم یک جیره غذایی متناسب و متوازن در طی یک دوره زمانی مشخص، استعداد و توان تولید گوشت در دام بروز می کند. بعبارتی پرواربندی دام به معنی چاق کردن دام های لاغر (خصوصاً نژادی گوشتی) تا توان تولید نهایی دام برای تولید عضله است. اصولاً دامداری حرفه ای، ایجاب می نماید تا برای کسب حداکثر مطلوبیت اقتصادی( سود )، که هدف تولید کننده است، از نهایت پتانسیل و توان دام جهت تولید استفاده شود.
در ایران مدت پرواربندی از 75 تا 120 و به طور متوسط 100 روز می باشد. اصولاً هر زمان که اضافه وزن را بیشتر چربی تشکیل دهد باید خاتمه دوره پرواربندی اعلام شده باشد. بدیهی است که این امر به عوامل مختلفی از جمله چگونگی خرید گوسفندان مناسب و سالم و ارزان قیمت، تهیه علوفه ارزان قیمت در فصول مناسب و انبارکردن آن، تامین جایگاه مناسب و بهداشتی و دارا بودن اطلاعات فنی در مورد تهیه جیره های متعادل، سن و انتخاب نژادهای گوشتی، وضعیت بازار و غیره بستگی دارد.
شرایط خوب برای پرواربندی بره
1- اگر مقدار زیادی علوفه (یونجه، شبدر، اسپرس و کاه) دارید که حمل آن به شهر صرف نمی کند می توانید تعداد مناسبی گوسفند خریداری و با استفاده از علوفه موجود پرواربندی نمائید.
2- اگر محل دامداری و سکونت شما کنار کارخانه قند واقع شده می توانید با استفاده از تفاله چغندر و ملاس کارخانه با مقدار هزینه کمتری پرواربندی کنید.
3- اگر آغل مناسبی در کنار کشتارگاه شهر بزرگی دارید می توانید از این محل برای پرواربندی استفاده کرده و گوسفندان پروار خود را به قیمت مناسبتری به مرور به کشتارگاه بفرستید.
4- اگر تعدادی گوسفند داشتی دارید که باید حذف و فروخته شوند بهتر است آن ها را پروار کرده و بفروشید.
5- اگر باغ یا سبزی کاری یا زراعتی دارید که برگ درخت یا برگ های اضافی سبز آن مصرف ندارند، می توانید پرواربندی کنید و برای باغ و زراعتتان نیز کود مناسبی تولید نمائید.
6-اگر سر راه کوچ ایلات واقع شده اید و در محل اقامت شما علوفه خوب بعمل می آید می توانید گوسفندان لاغر ایلات را خریده و پروار نمائید.
7- بالاخره اگر اطلاعاتی درباره پرواربندی دارید، بدانید که اطلاعات شما سرمایه ایست
که کمتر کسی دارد و باید از این سرمایه استفاده شود.
روش های پرواربندی بره
پرواربندی مرتعی بره
این روش توسط دامداران روستایی و عشایری که دارای گله های داشتی می باشند، صورت می گیرد و معمولاً درمورد بره ها انجام شده و درکشورهایی نظیر استرالیا و نیوزلند که مراتع از کیفیت و کمیت بهتری برخوردار می باشند نیز این روش مرسوم است. در این روش دام های جوان پس از پایان دوره شیرخوارگی از مراتع ییلاقی تعلیف نموده و بعد از رسیدن به وزن موردنظر به بازار عرضه می شوند. البته به دلیل فقدان کمیت و کیفیت مناسب مراتع غالباً دام ها به وزن مطلوب و نهایی تولید نمی رسند و معمولاً گله داران، این دام ها را به پرواربندان حرفه ای به منظور قرارگرفتن دریک دوره فشرده پروار می فروشند. این روش در برخی از مناطق آذربایجان – زاگرس مشاهده می شود.
پرواربندی مرتعی- پس چری بره
این روش توسط آن دسته از دامدران روستایی که دارای گله های داشتی با امکانات مکفی برای دسترسی به انواع پس چر و معمولاً در مناطقی که دارا ی نژادهای پیش رس می باشند، صورت می گیرد. در این روش دام ها پس از بازگشت از مراتع ییلاقی بر روی پس چر انواع نباتات زراعی و باغی تا اواسط و اواخر پاییز تعلیف می شوند و پس از رسیدن به وزن تقریباً مناسب جهت کشتار یا پروار مجدد توسط پرواربندان حرفه ای (دام های جوان تر) به بازار عرضه می شوند. در این روش دام ها با وزن مطلوب تری نسبت به روش اول عرضه می گردند.
پرواربندی بره با تغذیه دستی
این روش عمدتاً توسط پرواربندان حرفه ای، فاقد گله های داشتی که ممکن است تعدادی از آنها فاقد پروانه فعالیت نیز باشند، صورت می گیرد. در این روش دام های نر و ماده حذفی (ندرتاً) و دام های جوان نر و ماده مازاد بر ترکیب گله توسط پرواربندان حرفه ای از دامداران پرورش دهنده گله های داشتی خریداری و با توجه به نوع دام، نژاد، وزن، سن دام و غیره بین 70 تا 120 روز با خوراک دستی در سیستم بسته تغذیه و پس از اتمام دوره پروار، روانه کشتارگاه می گردند. این پرواربندان معمولاً خواهان نژادهای پیش رس و مستعد، با افزایش وزن روزانه بالا می باشند و خوراک دام مورد نیاز توسط پرواربند تولید و یا از بازار تهیه می گردد.
پرواربندی بره با شیر
این شیوه در مورد بره ها انجام شده و بیشتر در واحدهایی که به روش صنعتی و نیمه صنعتی مبادرت به پرورش و نگهداری دام می نمایند، صورت می گیرد که در ایران به دلیل غالب بودن سیستم سنتی پرورش گوسفند،گران بودن و تولیدات اندک شیر گوسفند در یک دوره شیرواری به ندرت و در تعداد اندکی از واحدهای داشتی انجام می شود.