گوسفند شال و پرورش گوسفند شال
نگهداری و پرورش گوسفند در ایران از سابقه ای طولانی برخوردار است. بر خلاف تعدادی از انواع دام ها که از سایر نقاط دنیا به کشور ما وارد شده، گوسفند شال از ایران به نقاط دیگر جهان به ارمغان برده شده است. گوسفند از نظر تعداد نژاد از تمام حیوانات اهلی متنوع تر و در هر منطقه و موقعیت جغرافیایی ویژگی های در خور همان منطقه را دارا می باشد.
هدف از گوسفندداری و پرورش آن به ترتیب، اهمیت تولید گوشت، شیر، پشم و پوست می باشد. گوسفند غالباً از طریق تولید گوشت و شیر نقش مهمی را در امرار معاش روستائیان و تأمین پروتئین حیوانی مورد نیاز شهرنشینان داشته و دارای ظرفیت بالقوه جهت کسب سود بیشتر از طریق مدیریت بهتر و بهبود ژنتیکی می باشد. ساخت و ساز اکولوژیکی و مدیریت انسانی ( انتخاب ) در طول تاریخ اجتماعی کشور موجب پیدایش نژادهای مختلف گوسفند گردیده است و مدیریت گله داری در ایران توأم با فرهنگ، سنن، عادات و ارزش های قومی همراه بوده است. اغلب پرورش دهندگان عمده بویژه ایلات کشور به حفاظت، حمایت و توسعه نژادی گوسفندان خود علاقه زیادی داشته اند. حفاظت از نژادهای خالص در میان اقوام ایرانی بسیار مهم بوده تاحدی که اعتبار آنها در زمینه های سیاسی و اجتماعی به نوع و نژاد گوسفند مورد پرورش بستگی داشته است.
از دیدگاه دامپروری مدرن و پیشرفته، داشتن نژادهای خالص و گله های با خلوص بالا اساس و شالوده هر نوع برنامه اصلاح نژادی و بهبود ژنتیکی می باشد.
بالغ بر ۲۶ نژاد گوسفند و ۷ نژاد بز در کشور وجود دارد و تنوع گوسفندان موجود کشور بین گوسفندان دنبه دار جهان منحصر به فرد می.باشد. تنوع نژادهای گوسفند و بز ایرانی بنا بر ماهیت ژنتیکی و تغییرات محیطی از لحاظ تولیدات نسبت به هم تفاوت هایی دارند که به شرح ذیل طبقه بندی می شوند:
تقسیم بندی گوسفند و بز ایرانی از لحاظ تولیدات
1- گوسفندان گوشتی
2- گوسفندان پشمی - گوشتی
3- گوسفندان پوستی - گوشتی
4- گوسفندان شیری - گوشتی
5- بزهای شیری
6- بزهای دارای الیاف دامی
7- بزهای موئی - شیری
معرفی گوسفند شال
گوسفند شال یکی از بهترین گوسفندان نژاد گوشتی ایران است، که از استعدادهای سرعت رشد و افزایش وزن روزانه کافی برخوردار است. هدف اصلی از نگهداری گوسفند نژاد شال تولید گوشت با کیفیت عالی است.
جمعیت گوسفند شال
طبق آمار و ارقام موجود استان قزوین دارای بیش از ۱۰۶۰۰۰۰ رأس گوسفند و بره می باشد که از این تعداد بیش از ۴۸۹۰۰۰ رأس مربوط به نژاد شال می باشد.
خاستگاه و پراکنش گوسفند نژاد شال
خاستگاه اصلی نژاد گوسفند شال منطقه ای به همین نام ( شال )، در شهرستان بوئین زهرا می باشد .ولی در سایر نقاط استان نیز بعنوان نژاد گوشتی برتر پرورش داده می شود.
ویژگیهای ظاهری گوسفند نژاد شال
گوسفند شال با رنگ خاکستری ( به اصطلاح محلی شیر بُر )، دست و پاها، شکم و سر و صورت مشکی و وجود یک لکه سفید برروی پیشانی ( قشقه ) از سایر نژادها مشخص می شود از ویژگی های دیگر این نژاد وجود منگوله زیر گردن می باشد که به عقیده برخی از دامداران وجود منگوله بیانگر تولید شیر بیشتر است.
اطلاعات بیومتریک گوسفند شال
ویژگی ها و پتانسیل های تولیدی نژاد شال
1- از لحاظ تولید گوشت حائز اهمیت است
2- ضریب تبدیل غذایی مناسب، منجر به افزایش وزن روزانه ۲۸۰-۲۵۰ گرم در طول پروار می شود .
3- بالا بودن درصد دوقلوزایی (20 – 25 درصد).
4- پیش رس بودن این نژاد نسبت به نژادهای دیگر ( بره های نر و ماده مازاد در پایان شیرخوارگی یعنی چهار ماهگی آماده پروار می باشد).
5- توانایی ۳ بار زایش در ۲ سال به شرط وجود مدیریت مناسب از نظر تغذیه و تولید مثل.
فرآورده های تولیدی گوسفند شال
وزن بدن گوسفند شال
میانگین رکوردهای این نژاد در اوزان تولد - چهار ماهگی، ۸ ماهگی و وزن بلوغ به شرح ذیل می باشد:
تذکر: اوزان فوق در شرایط نگهداری مزرعه ای و بصورت چرای روزانه محاسبه شده است در صورت پروار بندی رکوردهای فوق افزایش قابل توجهی خواهد داشت. وزن حیوان نر بالغ در سنین بالاتر (۳ یا 4 ساله ) معمولاً به وزن ۱۱۰-۱۲۰ کیلوگرم نیز می رسد.
لاشه گوسفند شال
جدول زیر فاکتورهای لاشه گوسفند شال در بره های پرواری را نشان می دهد.
تولید شیرگوسفند شال
توانایی این نژاد در ارتباط با تولید شیر از جمله استعدادهای اقتصادی این نژاد محسوب می گردد
همچنین طول دوره شیر دهی ١٤٣ روز - کل شیر تولیدی ۱۲۱/۵ کیلوگرم میزان چربی ۵/۸۴ درصد - پروتئین 5/77 درصد - لاکتوز 4/95 درصد و کل ماده خشک شیر میش شال ۱۷/۳۹ درصد برآورده شده است.
چشم انداز آینده گوسفند نژاد شال
با توجه به اهمیت و جایگاه گوسفند نژاد شال در کشور و افزایش فرهنگ پرورش دام اصیل و خالص بین تولید کنندگان صنعتی و سنتی در این راستا سازمان جهاد کشاورزی با اعمال سیاست های حمایتی مصمم است علاوه بر توسعه صنعت دامپروری و انجام اصلاحات ساختاری در گوسفندداری استان، در جهت ارتقاء دانش فنی بهره برداران و بکارگیری یافته های جدید و معرفی گوسفند نژاد برتر شال بعنوان برترین نژاد گوشتی کشور اقدامات زیر بنایی انجام دهد.
مشخصاتتان را وارد کنید 