نژاد گوسفند پرواری و بهترین نژادهای گوسفند گوشتی بومی ایران
پرواربند با انتخاب نژاد گوشتی یا نژادی که توان پرواری بهتری نسبت به سایر نژادهای موجود موجود در منطقه خود دارد، می تواند تا حدود زیادی سود دوره پرواربندی خود را تضمین نماید. هر چند در کشور ما گوسفند گوشتی نظیر آنچه در کشورهای پیشرفته موجود است، وجود ندارد و کارهای مرتبط با بهبود و اصلاح نژاد گوسفندان موجود در جهت ارتقاء کمی و کیفی گوشت آن ها به دلایل مختلف از جمله غالب بودن نظام سنتی تولید و فقدان تشکل ها و انجمن های اصلاح نژادی انجام نشده است.
اما در هر صورت از میان نژادهای بومی موجود، دامداران با معیارهای خود دست به انتخاب هایی زده اند که این مسئله در برخی از نقاط موجب گردیده که برخی از توده نژادهای موجود د ر معرض خطر انقراض قرار گیرند. در این ارتباط می توان به نژاد سنگسری در استان سمنان و نژاد کله کوهی در استان قم اشاره نمود.
تجربیات و مطالعات میدانی گرایش و تمایل پرواربندان را بیشتر به نژادهای افشار، شال، قزل، مغانی، کردی، ماکویی، بهمئی و سنجابی نشان می دهد. هر چند مطالعاتی نیز در قالب پروژه های پژوهشی انجام گردیده که در اینجا به یک مورد به شرح ذیل اشاره می گردد:
نتایج یک مطالعه بر روی گوسفندان گوشتی ایران
در مطالعه ای تحت عنوان "بررسی استعداد بره های بومی پروار شده" در خصوص 14 نژاد نشان داد که بره های نژاد قزل برتری معنی داری نسبت به سه نژاد بختیاری، کله کوهی و بلوچی درکسب افزایش وزن روزانه از خود بروز داده اند. در این مطالعه هر گروه نژادی با اختلاف اضافه وزن روزانه حدود 30 گرم از گروه بعدی متمایز گردید، بنحوی که در پایان آزمایش چهار گروه بر حسب افزایش وزن به شرح ذیل ارائه شد:
گروه اول گوسفندان گوشتی
قزل، بختیاری، ماکویی، افشاری و مغانی با میانگین افزایش وزن روزانه حدود 200 گرم
گروه دوم گوسفندان گوشتی
شال، مهربان و کردی با میانگین افزایش وزن روزانه حدود 170 گرم
گروه سوم گوسفندان گوشتی
قره گل، کله کوهی، بلوچی، نایینی و سنگسری با میانگین افزایش وزن روزانه حدود 130 - 140 گرم
گروه چهارم گوسفندان گوشتی
زل با میانگین افزایش وزن روزانه حدود 100 گرم.
پس از آنکه نژاد پرواری بر اساس افزایش وزن روزانه مناسب که نشان دهنده سرعت رشد مطلوبی در طی دوره پروار می باشد، انتخاب گردید، لازم است، شاخص راندمان غذایی و یا ضریب تبدیل غذا به گوشت و بازدهی لاشه (درصد لاشه به وزن زنده) نیز در مورد نژاد انتخابی مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد تا دام ها بر اساس مقدار خوراک مصرفی برای تولید یک واحد گوشت قرمز در طول دوره پروار از هم متمایز شوند. بدیهی است، نژادهایی که قادر به تبدیل خوراک به گوشت با مقادیر پایین تری از خوراک و در طول دوره کمتری باشند از امتیاز بالاتری برای انتخاب برخوردار می باشند. در این مطالعه، معدل راندمان غذایی در دوره پرواری و میانگین بازدهی لاشه برای نژادهای مورد آزمایش در جدول زیر آمده است: