کشت سورگوم و شرایط مناسب برای کاشت سورگوم
آب وهوا و اقلیم مناسب برای کاشت سورگوم
سورگوم از گیاهان مناطق گرم است و در تمام مراحل رشد در برابر سرما حساس است. مناسب ترین درجه حرارت خاک برای جوانه زنی بین 12 تا 14 درجه سانتی گراد است.این گیاه برای رشد و نمو و تولید محصول به گرمای نسبتاً زیاد و همچنین هوای نسبتاً خشک نیاز دارد و در گرمای حدود 30 تا 32 درجه سانتی گراد بهتر رشد می کند.
خاک مناسب برای کاشت سورگوم
نوع خاک محدودیتی برای کاشت محصول سورگوم به وجود نمی آورد و در خاک های سنگین تا سبک کشت می شود. روشن است که بازدهی آن مانند سایر گیاهان زراعی تحت تأثیر خاک های کم بازده قرار می گیرد و این گیاه در خاک های نسبتاً سنگین عملکرد بهتری دارد. سورگوم دارای ریشه های نسبتاً عمیق و گسترده است و باید در خاک هایی با نفوذپذیری کافی، تهویه مناسب و رطوبت کافی کاشته شود. مناسب ترین خاک شامل خاک های رسی شنی یا لیمونی است و بهترین pH برای این گیاه حدود 6 تا 7 است.
کودهای عمده موردنیاز برای کاشت سورگوم
سورگوم به مواد غذایی به ویژه ازت نیاز بسیار زیادی دارد. نیاز سورگوم به عناصر پرمصرف ازت، فسفر و پتاسیم به هدف کاشت آن بستگی دارد. سورگوم برای تولید یک تن بیوماس ( توده زنده ) حدود 24 تا ۳۰ کیلوگرم ازت، 10 تا ۱۵ کیلوگرم فسفر و 8 تا ۱۰ کیلوگرم پتاسیم از خاک جذب می کند. این محصول برای تولید یک تن دانه به 14 تا 18 کیلوگرم ازت، 6 تا 8 کیلوگرم پتاس و 3 تا 5/ 3 کیلوگرم فسفر نیاز دارد. برای یک تن ماده خشک سورگوم علوفه ای، تقریباً مقادیر 28 کیلوگرم ازت، 5/ 3 کیلوگرم فسفر، 20 کیلوگرم پتاس، 2/5 کیلوگرم گوگرد، 3 کیلوگرم کلسیم، 3 کیلوگرم منیزیم و 300گرم سولفات روی از خاک خارج می شود.
بسته به ظرفیت تولید سورگوم در هر منطقه و نتیجه آزمون خاک، قبل از کاشت گیاه می توان کود مورد نیاز آن را تعیین و به خاک اضافه کرد. میزان کود شیمیایی سورگوم علوفه ای بسته به حاصلخیزی خاک و تعداد چین برداری تغییر می کند. بالاترین میزان جذب ازت در مرحله رشد سریع سورگوم یعنی 25 تا 35 روز بعد از ظهور گیاهچه صورت می گیرد. ازت تا شروع گلدهی به طور فعال مصرف می شود .
علاوه بر آن سورگوم از همان روزهای اول رشد شروع می کند به مصرف مقدار زیادی فسفر، و تا زمان ظهور خوشه در حدود 50 درصد مجموع فسفر خاک را جذب می کند.الگوی جذب پتاسیم در سورگوم در تمام دوره رشد نسبت به عناصر دیگر یکنواخت تر است.
برای کسب عملکرد مطلوب پیشنهاد می شود قبل از کاشت و در فصل پاییز، کود فسفات آمونیوم به میزان 200 تا ۲۵۰ کیلوگرم در هکتار به زمین اضافه شود و هم زمان با کاشت نیز کود اوره به میزان 100 کیلوگرم در هکتار مصرف شود. سپس در مرحله ای که ارتفاع بوته ها به 35 تا 40 سانتی متر می رسد، مجدداً 100 کیلوگرم در هکتار کود اوره به عنوان سرک به زمین اضافه می شود. بعد از هر چین برداری نیز بلافاصله 100 کیلوگرم کود اوره در هکتار قبل از آبیاری مصرف می شود و سپس آبیاری انجام می شود. بهتر است کود سرک بعد از چین برداری به صورت نواری مصرف شود.
تاریخ کاشت سورگوم
شروع کاشت سورگوم زمانی است که درجه حرارت خاک در عمق 3 تا 4 سانتی متری ( که عمق کاشت بذر سورگوم نیز است ) به 12 درجه سانتی گراد برسد. مناسب ترین زمان کاشت سورگوم تقریباً ده روز پس از کاشت ذرت در هر منطقه است. زمان تقریبی کاشت سورگوم در مناطق گرم در قسمت های جنوب و جنوب شرقی ایران اسفند، مناطق نیمه گرم فروردین، در مناطق معتدل اردیبهشت، و در مناطق سردسیر نیمه دوم خرداد است.
سورگوم در چهار اقلیم بزرگ کشور شامل مناطق زیر قابل کاشت است:
1- اقلیم معتدل: تهران، اصفهان، لرستان و اردبیل ( مغان )؛
2- اقلیم گرم و خشک: سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی ، هرمزگان، یزد و کرمان؛
3- اقلیم گرم و مرطوب: خوزستان، مازندران، گلستان و گیلان؛
4- اقلیم نیمه سرد: خراسان رضوی، آذربایجان شرقی و زنجان.
تراكم کاشت سورگوم
بهترین روش کاشت این گیاه روش فارو یا جوی وپشته است. در این روش فاصله خطوط کاشت بین 50 تا 80 سانتی متر است. اگر عملیات کاشت کرتی و به صورت دست پاش انجام شود، مقدار مصرف بذر حدود 40 کیلوگرم در هکتار است.
آبیاری سورگوم
دور آبياري در زراعت سورگوم بسته به نوع خاك و شرايط اقليمي ده روز یک بار است. براي جوانه زنی بهتر و سبزشدن یکنواخت لازم است دو آبياري اول و دوم به فاصله کم تری از هم انجام شوند. نياز آبي سورگوم با رشد گياه افزايش مي يابد و در دوره گل دهي به حداكثر میزان خود مي رسد. بعد از دوره گل دهي مصرف آب در سورگوم كاهش مي يابد. حدوداً 20 تا ۲۵ روز قبل از برداشت سورگوم دانه اي آبياري قطع مي شود. سورگوم علوفه ای بسته به نوع خاک و شرایط آب وهوایی 4 تا ۵ روز بعد از آخرین آبیاری قابل برداشت است. بعد از چين برداري، بلافاصله بايد كوددهي و آبياري انجام شود. آبياري ممكن است به صورت سطحی یا تحت فشار ( بارانی و تیپ ) باشد. عوامل مختلفی از جمله نوع رقم، تاریخ کاشت، بافت خاک، سیستم آبیاری، طول دوره رشد و نوع مصرف بر دور و میزان آبیاری سورگوم مؤثر است.
تناوب کاشت سورگوم
استفاده از سورگوم در تناوب باعث کنترل بیماری ها، آفات و علف های هرز در محصولات بعدی می شود. با توجه به نیاز زیاد سورگوم به مواد غذایی ( به ویژه نیتروژن ) بهتر است این گیاه بعد از گیاهان تیره لگومینوز قرار بگیرد یا در اول تناوب کاشته شود تا بتواند از عوامل مناسب موجود به خوبی استفاده کند. ( شایان ذکر است که سورگوم دانه ای در مقایسه با ذرت به نیتروژن کم تری نیاز دارد و در ارقام سورگوم علوفه ای بسته به توانِ تولید نیاز نیتروژن متفاوت است.)
تناوب های رایج در خصوص سورگوم به شرح زیر است:
یونجه، سورگوم، کلزا یا جو؛
پنبه، سورگوم، کلزا یا جو؛
شبدر، سورگوم، کلزا یا جو.
مشخصاتتان را وارد کنید 