انجیر مشکی و کاشت انجیر مشکی ( انجیر سیاه )
شرایط اقلیمی مناسب برای انجیر مشکی ( انجیر سیاه )
عوامل مختلف اقلیمی مانند کاهش دما در پاییز، سرمای زمستان، دما و بارندگی در دوره رشد همگی بر رشد و تولید محصول انجیر مشکی تأثیر می گذارد بر اساس مشاهدات میدانی از باغ های انجیر مشکی و پرسشنامه های جمع آوری شده گلدهی درخت انجیر مشکی در منطقه پلدختر از اواخر بهمن ماه آغاز و در خردادماه زمان فندقه شدن میوه اتفاق می افتد و اواخر تیرماه برداشت آغاز می گردد. از منطقه پلدختر به سمت معمولان جوانه زنی برگ و گلدهی تا ماه اسفند و فروردین به تاخیر می افتد.
تحقیقات نشان می دهد افزایش دما در اواخر فروردین بین ۱۳ تا ۲۲ درجه سانتی گراد منجر به شروع رشد و بلوغ میوه در انجیر مشکی می شود. همچنین دمای پایین زمستان بین بهمن تا اواخر فروردین (۱۰-۵ درجه سانتیگراد ) بلوغ میوه را به تاخیر می اندازد. بر اساس آمار بلندمدت ایستگاه سینوپتیک شهرستان پلدختر میانگین دما در شهرستان پلدختر در فروردین ماه ۱۹ درجه و دمای حداکثر مطلق ۳۱ درجه می باشد. میانگین دما از ماه های بهمن تا فروردین بین ۱ تا ۱۹ درجه و حداقل مطلق بین صفر تا ۷ درجه متغیر می باشد. بنابراین تغییرات دمایی در سال های مختلف فاکتور مهمی در رشد یا تاخیر در تشکیل میوه، نیاز سرمایی درخت و طول دوره خواب آن در سال های مختلف در این شهرستان می باشد که باید در عملیات باغداری و یا در زمان احداث باغ مد نظر قرار گیرد. هر چند مشاهدات نشان می دهد که مقاومت انجیر مشکی به سرما در مقایسه با دیگر ارقام انجیر بیشتر است، اما درختان جوان اگر در برابر سرما محافظت نشوند زودتر آسیب خواهند دید. حساسیت درخت انجیر به دماهای سرد زمستان بیش از دماهای گرم تابستان است. در شرایط گسترش گرمایش جهانی در مناطقی مانند شهرستان پلدختر در برخی سال ها ممکن است دوره سرما کوتاه مدت باشد. در این شرایط تغییرات دمایی در زمستان ممکن است باعث بی نظمی در شکوفایی جوانه و در پی آن به خطر افتادن تولید میوه شود.
آبیاری و نیاز آبی انجیر مشکی ( انجیر سیاه )
انجیر در مقایسه با اکثر درختان میوه خشکی را بهتر تحمل می کند و حساسیت کمتری به کیفیت آب دارد. تعداد دفعات آبیاری به اندازه و قدرت درخت، نوع خاک و میزان بارندگی بستگی دارد. انجیر به دلیل داشتن ریشه ی کم عمق ممکن است در دوران خشکی دچار تنش شود. در طول نمو میوه، آبیاری نامنظم یا افزایش ناگهانی میزان آب باعث کاهش کیفیت میوه و ترک خوردگی آن می شود. همچنین آبیاری زیاد موجب افزایش رشد رویشی، تولید میوه های بزرگ، آبکی و مستعد پوسیدن و چروکیدن می گردد. متاسفانه علارغم اهمیت انجیر در ایران مطالعاتی در زمینه نیاز آبی انجیر مشکی در ایران انجام نگردیده است، اما مطالعات مختلفی در نقاط مختلف دنیا بر گونه های مشابه انجیر مشکی انجام شده است. به عنوان مثال تاپیا و همکاران ( ۲۰۰۳ ) دریافتند برای درختان انجیر ۳ ساله در شیلی با میزان ۲۲۰ میلیمتر آب در هکتار در سال( ۲۲۰۰ متر مکعب: معادل ۱۷ درصد تبخیر از سطح تشتک تبخیر) بدون احتساب بارندگی، می توان انجیر را با محصول قابل قبول کشت کرد. آندرد و همکاران ( ٢٠١٤ ) در آزمایشی در برزیل، بهترین میزان عملکرد را برای درختانی که ۵۰۰ تا ۸۰۰ میلی متر آبیاری( همراه با ۱۰۰۰ میلی متر بارندگی ) در سال دریافت کرده بودند بدست آوردند. پریرا و همکاران ( ٢٠١٥ ) برای بررسی کیفیت میوه تازه ٦ رقم انجیر در اسپانیا، مقدار آبیاری را برای هر ٦ رقم، ٢٤٠ میلی متر ( ۲٤٠٠ متر مکعب در هکتار در سال ) در نظر گرفتند. بر اساس این مطالعات به نظر می رسد مقدار ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی متر آبیاری در هکتار در سال( با احتساب بارندگی ) می تواند به عنوان مبنای آبیاری برای رسیدن به عملکرد مناسب در شهرستان پلدختر پیشنهاد گردد. بر اساس آمار وزارت جهاد کشاورزی( ۱۳۹٦ ) مجموع میانگین بارندگی سالانه در شهرستان پلدختر ٣٦٩ میلی متر و میانگین ماهانه آن ۳۱ میلی متر است که عمده آن در پاییز و زمستان است. از ماه خرداد تا شهریور بارندگی وجود ندارد از بهمن ماه تا اردیبهشت ماه از زمان جوانه زنی برگ تا تشکیل میوه در مجموع حدود ۱۸۰ میلی متر بارندگی اتفاق می افتد. مجموع میانگین تبخیر در سال ٣٠٦٦ میلی متر و میانگین ماهانه آن ٢٥٥ میلی متر است.
لازم به توضیح است مقدار ذکر شده مبنای آبیاری باغات نمی باشد و مطالعات آتی برای دستیابی به مقدار دقیق نیاز آبی درخت انجیر مشکی تحت شرایط بومی ایران و منطقه پلدختر لازم و ضروری است.
خاک مناسب رشد انجیر مشکی ( انجیر سیاه )
انجیر مشکی، خاک های آهکی با اسیدیته قلیایی ضعیف را ترجیح می دهد. اسیدیته مناسب آن 6/7 تا 0/8 و 6/6 تا 0/7 و مناسبترین اسیدیته، بین 1/7 تا ۵/۷ است. مناسب ترین بافت برای انجیر بافت لومی است. خاک های لوم رسی سیلتی و لومی سیلتی برای انجیر مناسب نیستند. حد مناسب مواد آلی برای انجیر ۱/۲ تا ٥/٤ درصد است و مناسبترین درصد برای ماده آلی 6/2 تا ۵/۳ درصد است. همچنین مقدار بهینه کلسیم ٣٠٠٠١-٤٠٠٠ میلی گرم در کیلوگرم، مقدار بهینه منیزیوم ٣٠٠ - ٢٤١ میلی گرم در کیلوگرم، مقدار بهینه پتاسیم ۲۳۱-۲۸۰ میلی گرم در کیلوگرم و مقدار بهینه فسفر بیشتر از ٢٦ میلی گرم در کیلوگرم گزارش شده است. انجیر نسبت به دیگر میوه ها غنی از کلسیم است. مقدار مناسب کلسیم ترک های انتهای استیول (دهانه میوه را) کاهش می دهد اما پیش بود کلسیم باعث ایجاد آفتاب سوختگی، کاهش سایز میوه و تیره شدن رنگ میوه می گردد. پتاسیم مزه و رنگ میوه را بهتر می کند و بیش بود پتاسیم باعث افزایش ترک در انتهای استیول می گردد.
آزمایش خاک برخی از انجیر کاری های شهرستان پلدختر نشان می دهد بافت خاک در کلاس های نسبتا سنگین تا متوسط ( لوم رسی لای دار تا لوم ) متغیر است. اسیدیته خاک ها بین ۵/۷ تا ۳/۸، درصد ماده آهک ۵۰-۵/۱۶، شوری بین ۵/۰ تا ۵/۵ از سطح تا عمق ۹۰ سانتی متر متغیر است. شوری خاک با افزایش عمق افزایش می یابد. ماده آلی ۷/۱ تا ۳/۲ درصد، مقدار فسفر 8/7 تا ۱۲ میلی گرم در کیلوگرم در خاک سطحی متغیر است.
کوددهی انجیر مشکی ( انجیر سیاه )
تحقیقات در زمینه کوددهی درختان انجیر مشکی بسیار کم است. از نظر عملی، نیاز کودی درختان انجیر به سن درخت، نوع خاک، مقدار مواد آلی، اسیدیته و نیازهای غذایی گیاه بستگی دارد. انجیرها خاک های قلیایی را ترجیح می دهند، بنابراین اگر اسیدیته کمتر از ٠/٦ باشد باید از آهک استفاده شود. اسیدیته مطلوب برای درخت انجیر بین 0/6 تا ۰/۸ است. در انجیر مشکی، کیفیت میوه با وضعیت تغذیه ای درخت ارتباط زیادی دارد. بر اساس مطالعات، غلظت نیتروژن و فسفر کل در برگ در طول فصل رشد کاهش و مقدار کلسیم و منیزیم به تدریج از ابتدا تا انتهای فصل رشد افزایش می یابد. مقدار پتاسیم تا اواسط فصل رشد افزایش و سپس کاهش می یابد. کود نیتروژن نه تنها به دلیل تأمین غلظت مناسب متابولیت های نیتروژن بلکه به دلیل تأثیر در افزایش جذب مواد بر افزایش ظرفیت فتوسنتز درخت، نقش مهمی ایفا می کند.
نسبت پتاسیم/کلسیم + منیزیم رابطه مستقیم با میزان ترک خوردگی میوه ( ترک انتهای اوستیول) و نسبت پتاسیم/کلسیم ارتباط مستقیم با میزان حساسیت میوه به سوختگی توسط خورشید دارد بطوری که با افزایش پتاسیم، مقدار ترک خوردگی در میوه ها افزایش و میزان حساسیت به آفتاب سوختگی کاهش می یابد. مقدار روی در خاک با رنگ میوه انجیر رابطه مثبت داشته و استفاده از کود روی به خاک یا بصورت محلول پاشی باعث افزایش عملکرد میوه در باغات انجیر می گردد. افزایش سطح روی باعث غنی شدن اجزای قندی میوه مانند فروکتوز و گلوکز می شود، اما بر بافت و رنگ میوه تأثیر منفی دارد. مقدار ترکیبات منگنز نیز احتمالا به دلیل نقش آن در متابولیسم کربوهیدرات، تأثیر مهمی بر روی کل قندهای میوه انجیر دارد.
بهترین روش کوددهی درختان انجیر به صورت چالکوداست. به این ترتیب که به فاصله ۱۰۰ تا ۱۲۰ سانتی متر از تنه درخت گودال هایی به عمق ٤٠ تا ٥٠ سانتیمتر حفر کرده، عملیات کوددهی را انجام می دهند و سپس گودال ها را با خاک پر می کنند. عملیات کوددهی در اواخر زمستان در دو نوبت انجام می شود. برای باغات انجیر کودهای محلول در آب را می توان در سیستم آبیاری در تمام طول فصل رشد استفاده کرد.
معمولاً از کودهای کامل با نسبت نیتروژن، پتاسیم و فسفر ۲۰: ۵: ۲۰ استفاده می شود. در تولید انجیر خشک در کالیفرنیا نیتروژن تنها ماده مغذی مورد استفاده است که بسته به کیفیت خاک به طور متوسط ٢٢ تا ٤٥ کیلوگرم در هکتار استفاده می شود. در شکل ٤ نشانه های ظاهری کمبود تعدادی از عناصر در برگ درخت انجیر نشان داده شده است.
مشخصاتتان را وارد کنید 