سرمازدگی در باغات پسته
خسارت سرمازدگی دیررس بهاره
در مناطقی که سرمای بهاره در اکثر سال ها موجب از بین رفتن یا صدمه زدن به محصول درختان پسته می شود، باغداران به طرق مختلف برای کم کردن اثر سرما و یا جلوگیری از خسارت وارده تلاش می کنند. این مسئله بخصوص در مناطق کشت درختان میوه زود گل مانند بادام و زردآلو از اهمیت خاصی برخوردار است. بطوری که در اکثر سال ها میلیون ها تومان خسارت به باغداران این مناطق وارد می شود. به قدری این مسئله مهم است که بروز یا عدم بروز سرما در قیمت بین المللی این قبیل محصولات بخصوص بادام و زردآلو اثر می گذارد.
در سال 1376 ،50 درصد از محصول پسته در اثر سرما از بین رفت. همچنین در سال 1383 نیز بطور متوسط 30 درصد محصول پسته در استان کرمان و برخی از مناطق پسته خیز از بین رفت. اگر چه پسته مانند بادام و زردآلو زودگل نیست و لیکن سرمای وارده و تغییرات جوی ایجاد شده در چند سال اخیر نشان داد محصول پسته نیز یکی از محصولات حساس به سرمای بهاره بوده و احتمال سرمازدگی بالا در چند سال آینده بنا به تغییرات جوی دور از انتظار نخواهد بود. بنابراین نظر به اهمیت محصول پسته در کشور از لحاظ اقتصادی و ارزآوری آن، لزوم اعمال روش هایی جهت جلوگیری از سرمای بهاره ضروری می باشد.
بطور کلی در نقاط مختلف دنیا از این روش های مکانیزه به منظور پیشگیری از سرمازدگی استفاده می کنند:
- استفاده از ماشین های مولد مه
- استفاده از سیستم چاهک مخصوص
- استفاده از دود از طریق روشن کردن لاستیک
- آبیاری بارانی و ایجاد پوشش یخ بر روی تاج درختان
- جابجایی هوای سرد و فشرده سطح پایینی باغ با هوای گرمتر سطوح بالایی باغ با استفاده از فن های قوی یا پرواز هلیکوپتر بر روی سطح باغ
- استفاده از بخاری های باغی
- استفاده توأم بخاری باغی و فن های قوی
استفاده از ماشین های مولد مه
در بین روش های مکانیزه کنترل سرما، استفاده از ماشین های مولد مه، نسبت به دیگر روش ها بیشتر مورد توجه بوده است و چندین شرکت خارجی این چنین ماشین هایی را طراحی و به بازار عرضه کرده اند.
ایجاد مه مصنوعی به عنوان یکی از روش های مقابله با یخ زدگی گیاهان از زمان های گذشته مطرح بوده است. بطوری که مه باعث کاهش از دست رفتن گرما از سطح خاک و گیاه به جو می شود. ایجاد مه مصنوعی به عنوان سدی در برابر هدر رفتن گرما از طریق تشعشع عمل می کند و از این نظر مشابه لایه های ابر می باشد.
به هنگام سرد شدن تشعشع هوا، مه می تواند تا حدود 4 درجه سانتی گراد گرما تأمین نماید و از این طریق باعث حفاظت گیاه در برابر سرما شود. مزیت هایی که این روش نسبت به روش های دیگر، مخصوصاً روش کنترل سرما با پاشش آب بر روی جوانه دارد به این شرح است:
- ضخامت لایه حفاظتی ( ابر مصنوعی ) ایجاد شده به راحتی قابل تنظیم است.
- مصرف آب بسیار کمتر از آبیاری بارانی و غرقابی است.
- مصرف انرژی خیلی پایین تر از روش های حفاظتی دیگر است. در مقایسه با بخاری های باغی، آبیاری بارانی و ماشین مولد باد، مصرف انرژی ماشین های مولد مه به ترتیب 50 ،25 و 12 درصد می باشد.
- فشرده شدن خاک اتفاق نمی افتد، چرا که آب روی خاک مستقیماً سقوط نمی کند.
- امکان شکستگی شاخه ها در اثر یخ زدن آب بسیار کمتر است، چرا که در این روش ضخامت لایه یخ زدگی نسبت به آبیاری بارانی کمتر است.
- افزایش مه باعث افزایش رطوبت هوا و در نتیجه جلوگیری از تغییرات شدید دما می شود.
ماشین مولد مه به صورت کششی و با نیروی پی تی او تراکتور حرکت می کند. دور فن مولد باد 2000 دور در دقیقه و دبی ورودی این فن 479 متر مکعب در ساعت بوده و بادی در حدود 120 کیلومتر در ساعت در محل خروجی ایجاد می نماید. سطح پوشش این ماشین با سرعت 5 کیلومتر بر ساعت تراکتور، حدود 6 هکتار در مدت 45 دقیقه بود.
با حرکت این دستگاه در زمان سرما از 1/23 تا1/9 درجه سانتی گراد تعدیل دما و 9/36 تا 11/3 درصد تعدیل رطوبت نسبی انجام گرفت. بنابراین با توجه به سرعت 5کیلومتر در ساعت تراکتور، با این دستگاه می توان در هر ساعت 5 الی 6 هکتار از باغات پسته را حدود 1/5 درجه سانتی گراد تعدیل نمود. علاوه بر دما، میزان رطوبت نسبی محیط را نیز بطور میانگین حدود 10 درصد بالا برد که این افزایش رطوبت از تغییرات شدید دما جلوگیری می کند.
مشخصاتتان را وارد کنید 