اهمیت کاشت گل محمدی و پرورش گل محمدی در ایران
گل محمدی و فراورده های آن به علت خواص متعدد درمانی و بهداشتی آرایشی و تغذیه ای و حتی دینی و مذهبی، از گذشته های دور محبوب همگان بوده است. ایرانیان نخستین کسانی بوده اند که به ویژگی های خوراکی و درمانی گل محمدی پی برده اند. صدها سال است که گل سرخ، گلی دوست داشتنی به شمار می رود و از هیچ گلی به اندازه گل محمدی در سروده های سرایندگان ستایش نشده است. فراورده های گل محمدی شامل گلاب و اسانس و گلبرگ و نهنج خشک است.
گلاب از گذشته های دور در مراسم های مذهبی و تهیه انواع شیرینی و شستوشوی اماکن مقدس کاربرد داشته و ایرانیان به علت اثر آرامش بخشی در مراسم تدفین از آن استفاده می کنند. ایران از اولین کشورهای تولیدکننده گلاب در جهان به شمار می رود. گزارش ابن خلدون حاکی از این است که در قرن ۸ میلادی، گلاب یکی از محصولات مهم تجاری بوده که به هند و چین صادر می شده است. در آن زمان مرکز اصلی این گیاه، سرزمین فارس بوده است. هم اکنون نیز استان فارس بیشترین سطح زیر کشت گل محمدی را دارد که عمدتا بصورت دیم است. طبق اسناد بین المللی، تولید گلاب از ایران و تولید اسانس و عصاره گلبرگ های تازه از یونان شروع شده است.
با تقطیر گل های تازه گل محمدی به روش های مختلف، مواد معطر آن استخراج می شود. این روش ها در کشورهای مختلف تولیدکننده کاملاً متفاوت است؛ کشورهایی مانند ایران، بلغارستان، ترکیه، آرژانتین، اسپانیا، پرتغال، سوئیس. در ایران، مناطقی مانند قمصر و نواحی اطراف کاشان در تولید گلاب و اسانس از گل محمدی سابقه دیرینه دارند. در حال حاضر ایران با بیش از ۲۷هزار هکتار گلستان گل محمدی از بزرگترین تولیدکنندگان گلاب دنیاست و کارخانه های زیادی در استان های مختلف کشور وجود دارد. کشورهای حوزه خلیج فارس از خریداران عمده گلاب ایران می باشند. البته اسانس این گیاه نیز که از با ارزش ترین اسانس های گیاهی است و ارزش افزوده بسیاری دارد، هر سال در بازارهای جهانی و بخصوص کشورهای اروپایی عرضه می شود. از ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ کیلوگرم گل محمدی حدود یک کیلوگرم اسانس استخراج می شود و قیمت جهانی هر کیلو اسانس حدود ۱۵هزار دلار است.
در بیشتر پهنه های کوهستانی سرزمین ایران انواع گوناگون گل سرخ و نسترن به صورت خودرو مشاهده می شود و گستره کوهستانی ایران به ویژه پهنه های باختری کشور، دامنه های جنوبی البرز، دامنه های زاگرس، کوهپایه های مرکزی و بخش بزرگی از استان های خراسان، فارس، چهارمحال و بختیاری، سمنان، گلستان، یزد، کرمان و همچنین پهنه های میانی ایران آمادگی خوبی برای کاشت و گسترش این گیاهان را دارد. خوشبختانه ارقام فراوانی از گل رز درایران شناسایی شده اند که به آسانی می توان زیر نظر کارشناسان خبره با پدید آوردن کشتزارهای آزمایشی همگی واریته های گل سرخ و نسترن را پس از آزمایش، بررسی کرد و از میان آنها بهترین گونه را با گلدهی بیشتر و کیفیت بالاتر برای کاشت در دیگر پهنه های گوناگون کشور برگزید. کشورهای تولید کننده گل محمدی عبارتند از: بلغارستان، ترکیه، ایران، هند، اکراین، آمریکا، کانادا، انگلستان و ژاپن که چهار کشور اول جزء پیشگامان تولید گل محمدی در جهان بوده اند. گل محمدی با دارا بودن مزایای زیر، گیاهی با اهمیت برای کشورمان است که باید مورد توجه ویژه قرارگیرد:
1- مقاومت به خشکی و شرایط نامساعد محیطی و خاکی
2- ایجاد اشتغال
3- وجود بازارهای مطمئن جهت صادرات گلاب ، اسانس و غنچه خشک
4- نزدیکی به بازارهای مصرف کشورهای حوزه خلیج فارس ( و سهولت در امر تهیه فرآورده های محصول و قدرت ماندگاری آن)
5- امکان استفاده از تفاله های گل محمدی به عنوان کود جهت تقویت زمین و مواد سوختی
6- جلوگیری ا ز فرسایش خاک با استفاده از کشت گل محمدی در شیب های تند
7- وجود کارخانه های سازنده صنایع تبدیلی گل محمدی در داخل کشور