کاشت انجیر و انتخاب رقم و پایه انجیر برای احداث باغ انجیر
استفاده از نهال مرغوب سالم و مطمئن از ارقام اصیل و پر محصول بدون تردید از مهمترین موارد قابل توجه در احداث باغ اجیر و تولید تجاری میوه انجیر برای کشت در اراضی شیب دار می باشد. چراکه هرچند، سایر شرایط در حد مطلوب تامین گردند، احداث باغ انجیر با نهال های نامرغوب، ضعیف و غیر مطمئن از نوع رقم دلخواه و یا بیمار، کاری عبث، بیهوده و هدر دادن سرمایه و حتی تخریب اراضی شیب دار است. چون مدتی پس از کاشت نهال ها، یا بسیاری از آنها خشکیده و یا این نهال ها به درختانی ضعیف و رنجور تبدیل خواهند شد که از نظر رشد و میزان تولید محصول با درختان سالم از همان رقم قابل مقایسه نیستند.
تاکنون مناسب ترین رقم خشکباری انجیر برای بسیاری از اراضی شیب دار کشور، رقم سبز استهبان و پر رشدترین پایه برای ارقام برانجیر ( منبع گرده ) رقم سیاه تعیین شده است. برانجیر باید روی پایه رقم سیاه یا سبز در سن 8 سالگی پیوند شود. پایه انجیر رقم سیاه، سن درخت برانجیر را کاهش می دهد، اما پایه رقم سبز برای برانجیر چنین مشکلی را ندارد. درصورتی که پیوند در سنین اولیه نهال رقم سبز انجام شود اندازه قسمت هوایی برانجیر بسیار کوچک خواهد شد.
انتخاب نهال انجیر برای باغ انجیر
نهال انجیر برای کشت در اراضی شیب دار باید سالم و از نهالستان های ( شکل 3) دارای مجوز تهیه گردد. تعداد ریشه های فرعی نهال ها حداقل 5 عدد و طول آنها بیش از 20 سانتیمتر باشد. نهال ها باید دارای حداقل یک ساقه و میزان رشد سال جاری ساقه نهال در زمان انتقال باید حداقل 20 سانتی متر و بدون علایم سرمازدگی و خشکیدگی سرشاخه باشد.
آبیاری تکمیلی باغ انجیر
آبیاری تکمیلی برای سال های اولیه کشت نهال در اراضی شیب دار بدون بارندگی در سال های اولیه استقرار، ضروری است. پس از کاشت نهال آبیاری تکمیلی بیدرنگ انجام و سپس به صورت هر دو هفته یکبار تا پایان رشد در سال اول ادامه یابد. آبیاری تکمیلی در سال دوم با آغاز رشد در بهار شروع و هر سه هفته یکبار تا آخر تابستان ادامه داده شود. در سال سوم آبیاری تکمیلی به صورت ماهیانه از اردیبهشت شروع و تا ابتدای شهریور انجام شود. در سال چهارم آبیاری تکمیلی در اراضی شیب دار قطع می شود، اما باید در ماههای گرم ( تیر و مرداد ) از ساعت 13 تا 16 درخت بازدید شود در صورتی که پژمردگی مشاهده شد آنها در یک نوبت آبیاری شوند. به دلیل حساسیت درخت انجیر به زیادی عناصر بر، کلر و سدیم در آب آبیاری، باید میزان هریک از این عناصر کمتر از یک میلی گرم درلیتر باشد. تعیین میزان این عناصر در اراضی شیب داری که از آب شور و تلخ برای آبیاری تکمیلی استفاده می کنند، ضروری است.
ایجاد آبگیر و هدایت آب به پای درخت انجیر در باغ انجیر
آبگیر ( شکل 4 ) به صورت هلال در فاصله یک متری پایین نهال با لودر یا بیل مکانیکی با خاک خود زمین یا خاکریزی در اراضی شیب دار ایجاد می شود. در شیب های تند برای جلوگیری از شستشوی خاک با آب باران تراس بندی ( شکل 5 ) با کارگر یا بیل مکانیکی ضروری است. آبگیر باید به گونه ای باشد که نزولات آسمانی را به سرعت پای درخت هدایت کند و از حرکت روان آب، تشکیل سیلاب و فرسایش خاک جلوگیری کند. ترمیم و تقویت سالیانه آبگیر از کارهای ضروری در اراضی شیب دار است.
حفاظت رطوبت باغ انجیر
به وسیله خاکپوش های مصنوعی ( پلاستیک) ، گیاهی (مثل تفاله شیرین بیان) و یا طبیعی ( مثل سنگ ریزه ) رطوبت خاک اطراف ریشه نگهداری و از تبخیر سطحی در اراضی شیب دار جلوگیری می شود. برای خاک پوش گیاهی ضخامت اولیه 10 سانتی متری و ضخامت هفت سانتی متری بعد از فشردگی با پوشش کامل سطح تا شعاع سه متری از تنه درخت برای افزایش کارایی خاک پوش ضروری است. شعاع سه متری خاک پوش برای درختان با تاج 10 متر مکعبی برای حفظ رطوبت در شرایط دیم اراضی شیب دار مناسب است.
حفاظت تنه نهال انجیر
تنه نهال انجیر در سال های اولیه کاشت در اراضی شیب دار مورد حمله جوندگان مثل خرگوش و جوجه تیغی و یا خطر سرمازدگی و آفتاب سوختگی است، بنابراین در سالهای اولیه با گذاشتن بوته های خار یا چیدن سنگ هایی اطراف تنه ( شکل 6 ) و یا حداقل سمت جنوبی تنه ها ( شکل7 ) از این آسیب ها جلوگیری خواهد شد.
هرس و تربیت درختان انجیر
هرس ساقه قلمه ریشهدار باید در ارتفاع 30 سانتی متری بالای طوقه انجام شود و محل زخم هرس بی درنگ با چسب باغبانی محتوی قارچکش پوشانده شود. در نهال هایی که رشد قسمت هوایی ضعیف و یا کمتر از 30 سانتی متر است نیازی به هرس ساقه نیست.
در صورتی که نهال یا پاجوش تعداد زیادی ساقه دارد بهتر است حداکثر چهار شاخه قوی انتخاب و مابقی آنها هرس ( شکل 8 ) شوند. تربیت درخت انجیر به صورت چند تنه به ویژه در اراضی شیب دار بادخیز الزامی است. اما در صورتی که مشکل سرمازدگی تنه و آسیب باد به تنه وجود نداشته باشد تربیت یک تنه درخت برای اجرای راحت تر عملیات خاک ورزی و برداشت بهداشتی محصول در اراضی شیب دار مناسب تر از تربیت چند تنه است. در تربیت به روش یک تنه به چهار شاخه در ارتفاع یک متری اجازه رشد داده خواهد شد. چهار شاخه در چهار جهت مختلف با فاصله کم برای تربیت میان باز برای مناطق بدون برف شدید انتخاب می شوند. هرس هر ساله شاخه های کوتاه یکساله جانبی( پنجه ) که به اصطلاح محلی شهرستان استهبان پنجه شکنی می گویند، برای افزایش کیفیت میوه انجیر رقم سبز ضروری است. هرس پنجه شکنی در انجیر رقم سبز با حفظ یک شاخه کوتاه یک ساله جانبی روی شاخه دو ساله و حفظ شاخه های یک ساله انتهایی و هرس مابقی آنها مناسب ترین روش برای افزایش عملکرد و کیفیت میوه است.
کنترل آفات و بیماری های انجیر
به منظور حفظ سلامت نهال و درختان انجیر، مبارزه با آفات و بیماری ها ضروری است. مهمترین آفات انجیر که در اراضی شیب دار و در شرایط دیم حالت طغیانی پیدا می کنند شامل کنه، شپشک ستارهای ( شکل 9 ) و کرم سفید ریشه می باشند. مهمترین بیماری های انجیر در اراضی شیب دار شامل شانکر (فوموپسیس) ، و موزائیک ( شکل 10 ) می باشند. با توجه به آفات و بیماری های هر منطقه، عملیات مبارزه براساس دستورالعمل های سازمان حفظ نباتات انجام می گیرد.
مشخصاتتان را وارد کنید 