تکثیر و ازدیاد زیتون
زیتون در سطح تجاری به روش های مختلفی تکثیر می شود که مهمترین آنها عبارتند از :
الف - قلمه نیمه خشبی ریشه دار شده با هورمون
ب- پیوند (تولید نهال بذری و انجام عمل پیوند با ارقام مختلف)
ج - کشت بافت
سایر روش های تکثیر زیتون عبارتند از:
د- قلمه خشبی
ز- پاجوش
ر- تقسیم (برآمدگی، غده، بن یا گره)
تکثیر زیتون از طریق قلمه نیمه خشبی ریشه دار شده با هورمون
این روش در سطح تجاری بسیار متداول بوده که نکات مهم این روش شامل موارد زیر است :
1- بهترین زمان قلمه گیری زیتون، در دو زمان (اواسط اسفند تا اواخر فروردین و همچنین اواخر شهریور تا اواسط آبانماه) .
2- طول مناسب قلمه ها 12 تا 18 سانتیمتر و قطر آنها 4 تا 8 میلیمتر و دارای 4 تا 6 برگ سالم .
3- تیمار با محلول اسید ایندول بوتیریک (IBA) به غلظت 3000 تا 3500 پی پی ام بصورت غوطه وری سریع 5 ثانیه ای.
4- کشت یک سوم قلمه، طول قلمه ( 4 تا 5 سانتیمتر) در بستر ریشه زایی (معمولا پرلیت)
5- تامین رطوبت 80 تا 90 درصدی 2 الی 3 هفته پس از کشت قلمه ها
6- ضدعفونی بستر قلمه ها در صورت لزوم با برخی قارچ کش ها هر 2 تا 3 هفته یکبار
7- کاهش رطوبت محیط قلمه ها حدود 3 هفته قبل از انتقال قلمه های ریشه دار شده به حدود 50 تا 60 درصد
8- افزایش دمای محیط قلمه ها به 25 تا 27 درجه قبل از انتقال قلمه ها
9- انتقال قلمه های ریشه دار شده 3 ماه پس از کشت و انتقال آنها به گلدان و گلخانه سازگار
10- تنطیم رطوبت گلخانه سازگار به 50 تا 60 درصد و دمای 22 تا 27 درجه
11- انتقال به گلخانه معمولی
تکثیر زیتون از طریق پیوند (تولید نهال بذری و انجام عمل پیوند با ارقام مختلف)
این روش در دنیا بسیار متداول بوده ولی در ایران بیشتر از روش تکثیر قلمه نیمه خشبی در سطح تجاری استفاده می کنند .
تکثیر زیتون از طریق کشت بافت
امروزه در بسیاری از کشورهای مهم دنیا مانند اسپانیا، ایتالیا، ترکیه و آمریکا بسیار متداول است. این روش نیاز به پروتکل مناسب، افراد متخصص و کارآزموده، امکانات مدرن آزمایشگاهی و گلخانه ای دارد.
تکثیر زیتون از طریق قلمه خشبی
این روش کمتر در سطح وسیع استفاده می شود. بهنگام تکثیر باید به نکات زیر دقت نمود:
1- قلمه گیری در طول ماه های زمستان از شاخه های 4 تا 5 ساله به طول 20 تا 25 سانتیمتر و قطر 5 تا 10 میلیمتر
2- قرار دادن قلمه ها در جای خنک و مرطوب (نه خیس) در زیر ماسه.
3- قرار دادن این قلمه ها در اوایل بهار بصورت افقی در شیارهای کم عمق در چند سانتیمتر خاک.
4- رویش تعدادی جوانه از روی هر قلمه در خرداد و تیر و نگهداری جوانه های قویتر و حذف جوانه های ضعیف.
5- انتخاب نهال های جوان با 60 تا 80 سانتیمتر ارتفاع و قرار دادن در خزانه.
6- انتقال نهال ها به زمین اصلی.
البته می توان شاخه های قطور زیتون را در فصل زمستان به عمق 40 تا 50 سانتیمتر و یا حتی عمیق تر در زمین اصلی کشت نموده، بطوری که فقط 20 تا 30 سانتیمتر آن از خاک بیرون بوده و سپس در آغاز تابستان زمانیکه شاخه های جدید به طول 5 تا 10 سانتیمتر در انتهای قلمه اصلی رشد کردند توده خاک اطراف شاخه ها کنار زده می شود .
تکثیر زیتون از طریق پاجوش
زیتون پاجوش زیادی تولید می کند که در روش سنتی برای تکثیر می توان آنها را ریشه دار و از آنها استفاده نمود ولی روش مناسبی برای تکثیر تجاری زیتون نیست .
تکثیر زیتون از طریق تقسیم (برآمدگی، غده، بن یا گره)
در محل پایین تنه درختان زیتون گاهی اوقات برآمدگی هایی دیده می شود که به آن غده یا بُن هم می گویند . غده هایی که 500 تا 800 گرم وزن دارند را ازپایین تنه جدا کرده و آنها را در خزانه کشت می نماید. برای کشت مستقیم غده در زمین اصلی بایستی حدود 1 تا 3 کیلوگرم وزن داشته باشد. از روی این غده ها نرک هایی رشد کرده که در خاک ریشه دار می شوند و می توان به عنوان نهال ریشه دار شده از آنها استفاده نمود. این روش در سطح تجاری توصیه نمی شود و می تواند باعث آسیب به تنه درخت گردد .
در یونان و جزایر آن پیوند زدن درختان اهلی با انواع وحشی عملی متداول می باشد. در ایتالیا جوانه های جنینی که برجستگی های کوچکی را روی شاخه بوجود می آورند را به دقت جدا کرده و زیر خاک می کارند (که در آنجا می توانند رشد کنند) این جوانه های جنینی خیلی زود جوانه های قوی تری را تشکیل می دهند. بعضی اوقات شاخه های بزرگ تر را می برند و با این کار شاخه های جوانی بدست می آید .همچنین گاهی مواقع زیتون از دانه رشد می کند، در این روش غلاف های روغنی رابه منظور تسریع در رشد ابتدا در آب گرم یا در محلول های قلیایی خیس نموده و نرم می کنند.
مشخصاتتان را وارد کنید 