هندوانه و آبیاری هندوانه
ریشه هندوانه به طور بالقوه می تواند تا عمق ۱/۵ متری نفوذ کند اما معمولاً عمق موثر نفوذ ریشه کمتر از این مقدار می باشد عمق حقیقی نفوذ ریشه هندوانه به شرایط خاک و عملیات زراعی بستگی دارد. تنش خشکی در مراحل اولیه رویش ممکن است باعث کاهش سطح برگ و عملکرد میوه هندوانه شود. ولی تنش خشکی در طی گلدهی و توسعه میوه هندوانه شدید ترین تاثیر را دارد.
بعد از سبز شدن می توان تا مدت ها آبیاری نکرد بهر حال زمان به لاله رفتن و شروع میوه دهی هندوانه از نظر آبیاری، مراحل بسیار مهمی بوده و باید مورد توجه قرار گیرند در صورت فقدان آب کافی در مرحله تشکیل میوه تا برداشت میوه های بد شکل و سوختگی گلگاه افزایش می یابد. توجه داشته باشید که بدشکلی میوه هندوانه می تواند ناشی از خشکی، گرده افشانی ضعیف یا سایر عوامل باشد. مزرعه هندوانه را باید به طور هفتگی بازدید نموده و میوه های بیمار و بد شکل را خارج نمود. هنگامی که در اوایل فصل رشد دوره خشک و مرطوب یا درجه حرارت های خیلی گرم و سرد به طور متناوب حادث شود حفره خالی در گوشت میوه هندوانه ایجاد می شود. گرده افشانی مناسب از بروز این عارضه جلوگیری می کند. نیتروژن و آب زیاد به خصوص در زمان تشکیل میوه هندوانه ممکن است باعث ایجاد این عارضه و بی مزه شدن میوه گردد. هنگامی که میوه ها در حدود ۴/۵ الی ۶/۵ کیلوگرم هستند آب خیلی زیاد ممکن است باعث شکافته شدن میوه هندوانه شود. بعد از تشکیل میوه، بوته هندوانه نبایستی با تنش خشکی مواجه گردد.
کشاورزانی که محدودیت آب دارند می تواند با یک یا دو بار آبیاری هندوانه، محصول خوبی تولید کنند. قبل از ظهور گیاهچه اوایل گلدهی و ده روز قبل از برداشت دوره های بحرانی از نظر وقوع تنش رطوبتی محسوب می شوند. کمبود رطوبت در زمان کاشت باعث سبز غیر یکنواخت می گردد، کمبود رطوبت در زمان گلدهی منجر به تشکیل کمتر میوه و بد شکلی آنها می گردد. در حالی که تنش رطوبتی در نزدیکی دوره برداشت شدیداً اندازه میوه را کاهش می دهد و بوته سریع تر از بین می رود. با نزدیک شدن مرحله برداشت هندوانه، آبیاری را محدود می کنند زیرا آبیاری زیاد در این مرحله باعث ایجاد عارضه خالی شدن قسمت مرکزی و سفید شدن گوشت میوه، کاهش درصد قند و ترکیدن میوه می گردد. برای جلوگیری از بیماری های برگی اواخر عصر یا در شب آبیاری نمی کنند. خاک دادن پای بوته ها از نظر حفظ رطوبت در اطراف ریشه حائز اهمیت است.
تنک و وجین کردن هندوانه
بعد از سبز شدن ( با توجه به دمای محیط تعداد روز از کاشت تا سبز شدن ممکن است از ۶ الی ۱۵ روز متغیر باشد)، در مرحله ۲ الی ۳ برگی همراه با تنک کردن بوته های اضافی، و رساندن تعداد بوته ها در هر کپه به ۲ بوته ( در صورتی که خطر خسارت کرم مفتولی وجود داشته باشد )، در غیر این صورت به یک بوته، می توان اقدام به خاک دادن پای بوته و نرم کردن خاک اطراف بوته نمود. همزمان با تنک کردن وجین علف های هرز نیز انجام خواهد یافت.
هدایت بوته های هندوانه
در مرحله شروع لاله رفتن بایستی اقدام به هدایت بوته ها روی پشته ها نمود تا به هنگام آبیاری لاله ها در جوی های آبیاری قرار نگیرند. در صورت تاخیر هدایت بوته ها روی پشته ها، در مراحل بعدی انجام این عمل بسیار مشکل و چه بسا خساراتی وارد خواهد نمود. در صورتی که اقدام به کشت در یک طرف جوی های آبیاری می نمائید بهتر است با توجه به جهت بادهای غالب منطقه که معمولا از غرب به شرق می باشد در جوی های شمالی جنوبی بذور را در سمت شرقی جوی ها روی پشته ها کاشت در غیر اینصورت بادهای غالب ممکن است لاله ها را به داخل جوی ها برگردانند توصیه می شود تا حد امکان از جابجایی لاله ها پرهیز شود.
گرده افشانی هندوانه
هندوانه دو نوع گل تولید می کند. با شروع گلدهی، گل های نر روی هر گره تشکیل می شوند اما گل های ماده معمولاً بعد از هر ۷ گره تشکیل می شوند. گل های ماده به سادگی قابل تشخیص می باشند در قسمت تحتانی گل ماده یک قسمت متورم که شبیه یک هندوانه خیلی کوچک است مشاهده می شود. بوته هندوانه تعداد محدودی میوه را می تواند نگهدارد لذا به ندرت بیش از ۲ الی ۳ میوه در بوته تولید می کند. برای فراهم نمودن امکان جذب عناصر غذایی بیشتر به میوه های قابل عرضه به بازار لازم است میوه های بد شکل و شکاف دار، حذف گردند.
همانطور که قبلاً اشاره شد معمولاً بعد از هر ۷ الی ۱۰ گره یک گل ماده تولید می شود، لذا در بوته های هندوانه تعداد گل های نر تقریباً ۱۰ برابر گل های ماده می باشد. گرده افشانی ،یعنی انتقال گرده از گل های نر به گل های ماده باید توسط حشرات گرده افشان انجام شود برای تشکیل تعداد مناسب میوه، حشرات گرده افشان به طور متوسط هفت بار به گل ماده باید مراجعه کنند اگر تعداد کافی گرده روی گل ماده قرار نگیرد یا میوه تشکیل نمی شود یا بد شکل می شود این میوه های بد شکل باید حذف شوند. در برخی موارد قرار گرفتن میوه روی بستر ناصاف نیز منجر به بد شکلی میوه می گردد. از طرفی تغذیه حشرات نیز ممکن است باعث تشکیل میوه های بد شکل گردد. عقیم شدن گل ها همیشه به معنی گرده افشانی ضعیف نیست.
معمولاً یک الی دو ساعت بعد از طلوع خورشید وقتی که گل ها تازه باز می شوند زنبورهای عسل فعالیت می کنند. گل های هندوانه فقط یک روز حیات خود را حفظ می کنند لذا جمعیت کافی از حشرات گرده افشان در طی دوره گلدهی بایستی وجود داشته باشد حتی با وجود جمعیت کافی حشرات گرده افشان برخی از گل ها عقیم می شوند. تحت شرایط معمول، دو الی سه میوه در بوته تشکیل می شود. تعداد واقعی میوه در بوته به رقم،عملیات زراعی شرایط محیطی، حاصلخیزی خاک، آبیاری و تعداد حشرات گرده افشان بستگی دارد. هندوانه برای گرده افشانی مناسب و رشد میوه به حشرات گرده افشان احتیاج دارد. کارآیی زنبورهای عسل از نظر گرده افشانی به طور انفرادی کمتر از زنبورهای وحشی است اما تعداد زیاد زنبورهای عسل این نقیصه را جبران می کند. در صورت کافی نبودن تعداد حشرات گرده افشان استفاده از کندوهای زنبور عسل اجتناب ناپذیر است. هنگامی که گل های نر روی بوته ها ظاهر شدند بایستی یک الی ۲ کندوی زنبور عسل در مزرعه قرار گیرد کندوهای زنبور عسل به آب تمیز و کافی احتیاج دارند. به منظور کاهش اثرات سموم حشره کش بر زنبورهای عسل هنگامی که فعالیت زنبورها حداقل است مبادرت به سمپاشی مزارع می کنند لذا بهترین زمان سمپاشی اواخر روز نزدیک غروب و یا روزهای ابری می باشد. گل های هندوانه از نظر تغذیه ای چندان جذبه ای برای زنبورهای عسل ندارند بنابراین گل برخی از علف های هرز ممکن است با گل های هندوانه از این نظر رقابت کنند لذا گل های همجوار مزرعه را باید از بین برد در زمان گلدهی بازدید مزرعه در اوایل صبح و بررسی فعالیت زنبورهای عسل یا حشرات گرده افشان مهم می باشد.