آفات بادمجان

آفات بسیار زیادی می توانند به بادمجان حمله کنند ولی تعداد کمی ازآنها هستند که خسارت جدی به بادمجان وارد می کنند. دراینجا مهم ترین این آفات ذکر می گردد.

 کنه تارتن دو لکه ای Tetranychus urticae

این آفت انتشار جهانی دارد ویکی از پلی فاژترین آفات شناخته شده محصولات کشاورزی دنیا می باشد. این کنه از مهم ترین آفات بادمجان در ایران و سایرکشورها به شمارمی آید.

اندازه بدن 300 تا 500 میکرون بوده و افراد ماده درشت تر از افراد نرند. انتهای بدن درافراد نر دوکی شکل و رنگ بدن آنها فصلی است به طوری که در بهار و تابستان، سبز متمایل به زرد و با دو لکه پشتی جانبی تیره می باشد. در اواخر پائیز و زمستان فاقد لکه های پشتی و بدن نیز به رنگ قرمزدیده می شود. این کنه با ایجاد تارهای بسیار ظریف مانند تار عنکبوت روی گیاه باعث کاهش رشد آن می شود. در اثر شدت حمله کنه و تغذیه از شیره گیاه، برگها زرد و قهوه ای شده و سپس می خشکند. برگ های آلوده به آفت غبارآلود به نظرمی رسند. حمله آفت معمولاً از حاشیه مزرعه شروع شده وبه تدریج توسعه می یابد. فعالیت این آفت اغلب در پشت برگ های میزبان می باشد. جمعیت مراحل فعال و تخم این کنه در برگ های تحتانی و فوقانی بادمجان به ترتیب بیشترین وکمترین میانگین را داشته است. در بررسی تفاوت آلودگی ارقام مختلف بادمجان به جمعیت این کنه طی سالهای 79 الی 80 درمنطقه ورامین مشخص شد که ارقام بادمجان برازجان و 905 امامی دارای بیشترین میانگین جمعیت مراحل فعال به ترتیب 48/86 و 170/93 کنه دربوته و ارقام بادمجان سیاه نیشابور و سرخون هرمزگان دارای کمترین میانگین جمعیت مراحل فعال به ترتیب 3/1 و 3/4 کنه در بوته بودند. بیشترین وکمترین خسارت این کنه به ترتیب روی ارقام 905 امامی و قلمی ورامین به ترتیب 69/42 و 12/86 درصد گزارش گردیده است. فعالیت این کنه روی بادمجان درشرایط اقلیمی ورامین در تیرماه آغازگردیده و حداکثر جمعیت در نیمه اول مرداد و دومین اوج جمعیت با اختلاف کمتری در اوایل آبان ماه مشاهده گردید. دما نقش مؤثری درافزایش جمعیت دارد در حالیکه رطوبت اثرمنفی بر روی آن می گذارد. کنترل این آفت به دو روش بیولوژیکی وشیمیایی می باشد.

الف: بیولوژیکی

مهم ترین شکارگرهای کنه تارتن دونقطه ای در ایران عبارتند از:

1-   کفشدوزک سیاه کنه خوار (Stethorus gilvifronos)

2-    کنه های شکارگر (Phytoseialus persimilis, Zetzellia mali, Amblyseiu cucumeris)

3-   بالتوری (Chrysoperla carena)

4-   تریپس شکارگر (Scolothrips longieornis)

5-   Scymnus spp

ب: شیمیایی

درصورت بالا بودن تراکم جمعیت، می توان از سمومی نظیر ابامکتین امولسیون 1/8 درصد به میزان 20 سانتی مترمکعب به اضافه یکصد لیترآب با 200 سانتیمترمکعب روغن فن پایروکیسیت سوسپانسیون 5 درصد به میزان نیم در هزار استفاده کرد. سم دانیتول به عنوان یک سم کنه کش و حشره کش می تواند توصیه بسیار مناسبی جهت مبارزه همزمان با کنه و آفاتی چون شته و تریپس باشد.

پروانه میوه خوار بادمجان Leucinodes orbonalis

این آفت ازسال 1376 در استان مازندران به طور وسیعی در روی میوه بادمجان و به طور محدود روی گوجه فرنگی خسارت وارد می کند. بادمجان، گوجه فرنگی، سیب زمینی وسیب زمینی شیرین ازجمله میزبان های این آفت می باشند . رنگ افراد بالغ سفید با نقاط صورتی و یا آبی کمرنگ می باشد. تخم ها به رنگ سفید کرم هستند که به صورت انفرادی یا گروهی در پشت برگ گیاهان میزبان قرار داده می شوند . لارو سن یک به رنگ سفید شیری است اما وقتی تغذیه آن کامل شده و به لارو بالغ تبدیل گردد رنگ آن صورتی شفاف می گردد و اندازه آن به 15 تا 18 میلیمترمی رسد.

لارو آفت با تغذیه از سرشاخه و برگ و ایجاد تونل داخل میوه ها ایجاد خسارت می کند. لاروهای جوان آفت به شاخه وگلهای گیاه حمله می کنند ولی لاروهای مسن ترداخل میوه ایجاد تونل می کنند. لاروها روی میوه ها سوراخ ریزی به وجود می آورند که پر از فضولات لارو می شود. هر میوه ممکن است تا 20 عدد لارو داشته باشد. این آفت با تغذیه از برگ و میوه باعث ضعف گیاه و تولید میوه های غیرقابل مصرف می شود. کنترل این آفت به روش ها ی مختلف صورت می گیرد.

الف: کنترل زراعی

1-   از بین بردن بوته های آلوده

2-   کشت گیاهان غیرمیزبان و اجرای تناوب دوساله

3-   استفاده از ارقام مقاوم و دیررس

ب: کنترل مکانیکی

اگرحصار مزرعه به ارتفاع 2/5 متر باشد پروانه های ماده قادر به وارد شدن به داخل مزرعه نیستند چرا که این حشره بسیارتنبل است و قادر به پرواز درارتفاع بالاترنمی باشد.

ج: کنترل فرمونی

استفاده از فرمون برای ردیابی آفت و جمع آوری حشرات بالغ در مدیریت این آفت معمول است.

 د: کنترل بیولوژیکی

زنبور sinicus  Eriborus ازدشمنان طبیعی این آفت است که به صورت پارازیتوئید داخلی عمل می کند.

ه: کنترل شیمیایی

سومیسیدین 20 درصد و دسیس 2/8 درصد به میزان 0/7  تا 1 لیتر در هکتار درکنترل آفت بسیار مؤثربوده است. سمپاشی باید زمانی صورت گیرد که لاروهای سن یک در روی ساقه سرگردان هستند و به عبارتی تخم ها باز شده اند.

شته های سیب زمینی

 Macrosiphum eupharbiae

 Siphonophora solanifolii

Aphis gossypi

Aulacorthum solani

این شته ها دارای میزبان های متنوعی هستند ولی اکثراً در روی سیب زمینی، گوجه فرنگی، بادمجان، فلفل، چغندرقند، کلم، داودی، رز و...زندگی می کند.

کلنی های انبوه این حشره اکثراً در روی شاخه ها و یا اندام های رویشی جوان گیاه میزبان تشکیل می گردد. در حملات شدید، گیاه قادر به رشد نبوده وکوتوله باقی می ماند وگاهی نیزکاملاً می خشکد. خسارت اصلی و قابل توجه این شته در انتقال بعضی از بیماری های ویروسی است که از مهم ترین آنها می توان به ویروس موزائیک باقلا، موزائیک کلم گل، موزائیک خیار، پیچیدگی برگ سیب زمینی و ویروس A سیب زمینی اشاره کرد.

درمجموع شته ها از شیره گیاهی درون برگها و ساقه ها تغذیه می کنند. خال های دوده ای سیاه بر روی مدفوعات قندی شته ها توسعه می یابد. این خالهای دوده ای گیاه را می پوشانند و فتوسنتز را کاهش داده گیاه را ضعیف می کنند. شته ها درفصول خشک و سرد توسعه می یابند. درمناطقی که جمعیت آفت درحد اقتصادی می باشد برای کنترل آن میتوان ازسموم فسفره تماسی نفوذی نظیرمالاتیون 57 درصد به میزان 1/5 لیتر در هکتار استفاده کرد. کاربرد گرانول ها ی کربوفوران ( 1000 گرم ماده موثره در هکتار) در زمان نشاکاری و به دنبال آن 3 تا 2 بار محلول پاشی سیپرمنترین ( 30 گرم ماد موثره در هکتار) به فواصل 10 تا 15 روزه برا ی کنترل آفت توصیه می گردد.

تریپس توتون Thrips tabaci

گونه ای است پلی فاژ با میزبان های متعدد شامل توتون، پنبه، کلم، گل کلم، کتان، چغندرقند، کنف، سیب زمینی، بادمجان، پیاز، خیار، خربزه، گوجه فرنگی، لوبیا، نخود، بادام زمینی، کرفس، شلغم وجعفری. اندازه بدن حشره کامل 0/9 میلیمتر بوده بدن آن پهن، باریک و به رنگ زرد، قهوه ای، خاکستری روشن تا تیره دیده می شود. تخم های این آفت سفید و شفاف به طول 0/25 میلیمترمی باشد که داخل نسوج گیاه میزبان قرار داده می شود و لذا نمی توان آنها را با چشم غیرمسلح مشاهده کرد. لارو این آفت به رنگ زرد روشن است. لاروها غالباً در پشت برگ گیاه میزبان فعال می باشند. پوره های تریپس شبیه حشرات کامل بوده و رنگ آنها زرد روشن است . بیشترین خسارت آفت در روی جوانه های بذری داخل خاک دیده می شود . یعنی به جوانه هایی که از پوسته بذر خارج می شوند خسارت وارد می کند. همچنین لکه های نقره ای زرد و یا قهوه ای روی برگ ایجاد کرده و نهایتاً باعث بد شکلی وکوچک ماندن برگ می شود. خسارت توسط حشرات کامل، پوره و لارو تریپس می باشد. اغلب سموم حشره کش موجود در بازار علیه تریپس مؤثرند فقط می بایست به دوره کارنس سم توجه گردد. بدین لحاظ می توان از سمومی چون دی کلرووس 50 درصد، سومیسیدین 20 درصد، مالاتیون 57 درصد، دیازینون 60 درصد، هپتنفوس 50 درصد و تیودیکارب 80 درصد به نسبت 1/5 تا 2 در هزار استفاده کرد.