علایم کمبود عناصر غذایی کم مصرف در فلفل شیرین
حاکمیت شرایط آهکی در خاک های کشور، بیکربناته بودن آب های زیرزمینی و عدم توجه به مصرف عناصر کم مصرف، خاک های کشور را با کمبود این عناصر مواجه ساخته است. مصرف عناصر کم مصرف بر اساس آزمـون خـاک، pH خـاک و عکـس العمـل گیـاه می باشد. یکی دیگر از روش های تشخیص عناصر کم مصرف در فلفل شیرین، تجزیه گیاه می باشد.
اما به طورکلی، تجزیه خاک و توجه به حد بحرانی این عناصر در خاک، معمـولاً برای تشخیص کمبود این عناصر بهتر می باشد. عناصر کم مصرف نباید با حشره کـش هـا، قارچکش ها و علفکش ها ترکیب شود، مگر اینکه کارخانه های سازنده ترکیـب آنهـا بـا عناصر کم مصرف را توصیه نمایند. عناصر کم مصرف فقط باید به مقدار نیاز گیاه اسـتفاده شوند. این عناصر به صورت برگ پاشی و یا خاکی می توانند استفاده شوند. کاربرد خـاکی معمولاً در زمان آماده سازی خاک و کاربرد برگی در طی فصل رشد میباشد.
آهن
آهن در ساخت کلروفیل دخالت دارد و کمبود آن به راحتی در گیاهان حساسی که در خاک های آهکی رشد می کنند قابل شناسایی است. آهن جزو ساختار ترکیبی بسیاری از آنزیم هایی است که در اتصال انرژی، تثبیت و احیا نیتروژن، تشکیل لیگنین شرکت دارند. آهن همراه با گوگرد در ساخت ترکیباتی دخالت می کنند که به عنوان کاتالیزور بسیاری از فرآیندهای گیاهی را کنترل می کنند. کمبود آهن از اندامهای جوان گیاه شروع میشود و به صورت زرد شدن برگ درحالیکه رگبرگ ها سبز هستند بروز می کند. در کمبودهای شدید آهن، کل برگ زرد یا سفید می شود، نهایتاً حتی قهوه ای شده، خشک می شود و می ریزد. کمبود آهن در خاکهای آهکی با pH بالا و ذخیره کم مواد آلی دیده می شود. عواملی مانند بیکربنات آب آبیاری، سرما و تراکم خاک نیز منجر به کمبود آهن می شوند. جذب آهن توسط گیاه با افزایش pH کاهش می یابد و با افزایش قابلیت جذب فسفر، جذب منگنز و روی در خاک کاهش می یابد. کمبود آهن در برگ های جدید بروز می کند. پهنک به زردی می گراید، در حالیکه رگبرگها سبز باقی می مانند.
منگنز
منگنز جهت فتوسنتز، متابولیسم نیتروژن و تشکیل سایر ترکیباتی که برای متابولیسم گیاه لازم هستند، ضروری است. کلروز بین رگبرگی، نشانه بارز کمبود منگنز است. در شرایط کمبود شدید منگنز، نقاط قهوه ای روی برگ ها ظاهر شده و نهایتاً باعث افتادن برگ های نارس می شود. در سایر موارد تأخیر در رسیدن، از دیگر علائم کمبود است. کوتاه شدن فاصله میان گره ها نیز از دیگر علائم کمبود است. کمبود منگنز بیشتر در خاک هایی با pH بالا و خاک های شنی با دمای کم دیده میشود. کمبود منگنز یکی از شایع ترین موارد کمبود عناصر کم مصرف در فلفل شیرین می باشد. فلفل شیرین به کمبود منگنز خیلی حساس است و علامت کمبود را سریع نشان می دهد. منابع رایج منگنز شامل سولفات منگنز، ترکیبات کلاته و اکسید منگنز می باشند. پخش سطحی کودهای حاوی منگنز اصلاً توصیه نمی شود، چرا که سریعاً توسط خاک تثبیت می شود. مصرف منگنز، اکیدا به صورت محلول پاشی توصیه میشود.
روی
روی جز لاینفک بیش از 100 آنزیم گیاهی هست که در نقل و انتقال انرژی، ساخت پروتئین و هورمون های رشد دخالت دارد. گیاهان دچار کمبود روی با تأخیر در رسیدن مواجهند و چون روی در گیاه پویا نیست، بنابراین کمبود آن در برگ های جوان مشاهده می شود. علائم مشخص کمبود روی در گیاه کوتاه شدن میان گره ها و دم جارویی شدن برگ ها می باشد که به گیاه حالت کوتولگی داده و گیاه ریزبرگ می گردد. علائم کمبود روی بیشتر در خاک های آهکی با ماده آلی کم اتفاق می افتد. مهمترین عارضه کمبود روی، کوتولگی گیاه است. ریزبرگی نیز از علایم شایع کمبود روی است. آزمون خاک همراه با pH خاک، شاخص هایی هستند که قابلیت جذب روی در خاک را برای گیاه نشان می دهند. قابلیت جذب روی با افزایش pH کاهش می یابد. مصرف نواری روی مؤثرتر از پخش سطحی است، ولی برای پخش سطحی به مقادیر بیشتری روی نیاز است. بر خلاف منگنز، روی در خاک به صورت قابل جذب باقی می ماند. بنابراین مصرف هر ساله آن ضروروت ندارد. خاک هایی که pH بالاتر از 7 دارند، مقادیرکمی روی قابل جذب دارند. کمبود روی معمولاً در خاک های آهکی یا خاک هایی که فسفر قابل جذب بالایی دارند اتفاق می افتد. چنانچه میزان روی قابل جذب خاک کمتر از یک میلیگرم در کیلوگرم باشد، مصرف سالانه 40 کیلوگرم سولفات روی توصیه می شود.
مس
مس برای متابولیسم کربوهیدراتها و نیتروژن ضروری است. به همین دلیل است که در اثر کمبود آن، گیاه با کاهش رشد مواجه می شود. مس همچنین جهت ساخت لیگنین که در استحکام دیواره سلولی مؤثر است و از پژمردگی جلوگیری می کند، دخالت دارد. کمبود مس بصورت مرگ ساقه، زرد شدن برگ و توقف رشد مشـاهده می شود. کمبود مس به طور کلی در خاک های شنی با ماده آلی کم اتفاق می افتد. قابلیت جذب مس مشابه سایر عناصر کم نیاز، با افزایش pH به شدت کاهش می یابد. افزایش قابلیت جذب آهن و فسفر در خاک با کاهش قابلیت جذب مس در خاک همراه است. علایم کمبود مس در انتهای رشد رویشی بروز می کنـد. در کمبود مس، برگها پیچ می خورند. رایج ترین کود معدنی مس دار، سولفات مس یا کات کبود (CuSO4 .5H2O) است که حدود 25 درصد مس و 13 درصد گوگرد دارد.
بور
نقش اساسی بور در ارتباط با تشکیل سلول است، چرا که گیاهان دچار کمبود بور، با توقف رشد مواجه می شوند. گلدهی، تشکیل گرده و جوانه زنی تحت تأثیر بور هستند. دانه و تولید دانه در اثر کمی قابلیت جذب بور در خاک کاهش می یابد. نشانه های کمبود بور ابتدا در نقاط رشد گیاه مشاهده می شود. کمبود بور در خاک های اسیدی یا شنیِ دارای بارندگی شـدید که منجـر به شستشوی بور از پروفیـل خاک می شود، مشـاهده می گردد. کمبود ماده آلی خاک نیز از دیگر علل کمبود بور است. کمبود بور خود را به سرعت نشان می دهد. برگ های پایین گیاه به سمت بالا پیچ می خورند و ساقه باریک و شکننده می شود. تعداد گل به شدت کاهش می یابد و گلها تلقیح نمی شوند و می ریزند. میوه بد شکل می شود و ترک می خورد. مصرف بور بر اساس عکس العمل گیاه و pH خاک استوار است. مصرف 3 تا 4 کیلوگرم بور (B ) در هکتار، برای محصولات پرنیاز مثل فلفل شیرین توصیه می شود. سبزی هایی که نسبت به کمبود بور حساسیت دارند، با مصرف 1 تا 2 کیلوگرم بور در هکتار عکس العمل خوبی نشان می دهند. از آنجایی که بور خاک به آسانی شسته می شود، مصرف سالانه بور ضروری است. کمبود بور در خاک های شنی و آلی اتفاق می افتد. در خاک های ریزبافت، بور به راحتی شسته نمی شود، بنابراین مقادیر کمتری به بور نیاز است. زمانی که pH خاک بالا می رود، قابلیت جذب بور در خاک کاهش می یابد. بنابراین در خاکهای با pH بالا، توصیه بور بیشتر است.
مولیبدن
مولیبدن از سال 1939 به عنوان یک عنصر ضروری برای اکثر گیاهان شناخته شد. بیشتر گیاهان به کمتر از یک میلیگرم در کیلوگرم از این عنصر احتیاج دارند (کمتـرین غلظت بین عناصر ضروری). مولیبدن بصورت آنیـون مولیبـدات (-2 MoO4 ) جـذب گیـاه شده و وجود آن برای سوخت و ساز نیتروژن و فعال کردن ریزوبیـوم هـای همزیسـت بـا قولات الزامی است. همچنین وجود آن برای احیاء نیترات در گیاهـان غیربقـول الزامـی است. مولیبدن به عنوان یک عنصر کـاملاً متحـرک شـناخته می شود، به طوریکه هم در آوند چوبی و هم در آوند آبکش به آسانی منتقـل مـی شـود . مولیبدن جزو آنزیم نیترات ردکتاز می باشد. مولیبدن در جذب و انتقال آهن در گیاهـان نقش اساسی دارد. مولیبدن تأثیر بسزایی در تشکیل گـرده دارد . ایـن عنصـر همچنـین برای تبدیل فسفر معدنی به فرم آلـی در گیاهـان ضـروری اسـت . متابولیسـم نیتـروژن ، گوگرد و سنتز پروتئین تحت تأثیر مولیبدن قرار میگیـرد. در شـرایط کمبـود مولیبـدن تشکیل میوه و دانه با مشکل مواجه می شود و انباشت نیترات در سبزی ها اتفاق می افتـد.