کلزا و مزایای کاشت کلزا

کلزا به عنوان یکی از مهمترین گیاهان دانه روغنی در سطح جهان مطرح می باشد. میزان روغن موجود دردانه کلزا بیش از 40 درصد است. با توجه به نیاز کشور به روغن و حجم بالای واردات آن، برنامه کشت این محصول در ایران از سال 1378 شروع گردید. با توجه به جدید بودن کشت این محصول در طی سال های اجرای طرح هر ساله بر میزان سطح کشت و عملکرد کلزا افزوده شده است. از ویژگی های دیگر کلزا علاوه بر درصد روغن بالای دانه می توان به پاییزه بودن آن اشاره نمود که آنرا از سایر دانه های روغنی همچون آفتابگردان، سویا و کنجد که گیاهانی تابستانه هستند، متمایز می سازد. کشاورزانی که بدانند کلزا چگونه رشد می کند و عملیات زراعی چه تاثیری بر مراحل رشد آن می گذارد، می توانند مدیریت موثرتری در زراعت آن اعمال کنند.

گیاهشناسی کلزا

کلزا گیاهی است پهن برگ و یکساله. کلزا دارای طیف سازگاری وسیع و دارای دو تیپ رشد بهاره و پاییزه می باشد که نوع پاییزه آن در مناطق سرد و معتدل سرد و تیپ بهاره آن در مناطق گرمسیر کشت می شود. ارقام پاییزه را نمی توان در مناطق گرمسیر کشت نمود زیرا به گل نخواهد رفت و فقط رشد رویشی خواهد داشت اما امکان کشت ارقام بهاره با توجه به عدم نیاز سرمایی در آنها در مناطق معتدل وجود دارد. ریشه راست در کلزا در صورت نفوذ پذیر بودن خاک قادر خواهد بود تا عمق 80 سانتیمتر در خاک نفوذ نماید و به این ترتیب مقاومت گیاه را در شرایط خشکی افزایش دهد. ریشه های جانبی کلزا عمدتاً در عمق 35 سانتیمتری خاک توسعه می یابند. کلزا گیاهی است که ابتدا دارای یک رشد بوته ای است که روزت نامیده می شود و تا اواخر زمستان ادامه دارد. با گرم شدن هوا گیاه از حالت روزت خارج شده و تولید ساقه می کند. با رشد ساقه اصلی و پس از به گل نشستن آن، رشد ساقه های فرعی آغاز می شود که به گل آذین ختم می شود. تعداد شاخه های فرعی به نوع رقم تراکم کاشت و وجود مواد غذایی کافی در خاک بستگی دارد.

54,000 تومان108,000 تومان کاملترین مجموعه آموزش کاشت، داشت و برداشت کلزا

مزایای زراعت کلزا

تحقیقات داخلی و خارجی و همچنین تجربه های شخصی کشاورزان نشان داده است که کشت کلزا در تناوب با گندم و جو علاوه بر پایداری و افزایش محصول دارای مزایای متعددی به شرح ذیل می باشد :

١ -کنترل علف های هرز باریک برگ با کاشت کلزا

با کشت کلزا در تناوب با گندم می توان علف های هرز باریک برگ همچون یولاف وحشی و جو دره را که در مزرعه گندم به سختی کنترل می شوند به آسانی در مزرعه کلزا کنترل نمود به این ترتیب که با انجام آبیاری قبل از کشت کلزا علف های هرز باریک برگ و گندم ریزشی از کمباین سبز شده و با انجام شخم از بین می روند. ضمناً چنانچه به دلائلی زمین مورد نظر قبل از کشت آبیاری نشود می توان با استفاده از علف کش های موثر بر علف های هرز باریک برگ همچون سوپر گالانت به طور موثر در مزرعه کلزا مبارزه نمود و از تراکم علف های هرز باریک برگ در زراعت گندم کاست.

٢ -کاهش بیماری پاخوره گندم با کاشت کلزا

کاهش عملکرد ناشی از این بیماری در مزارع گندم کشور 10 تا 30 درصد گزارش شده است. این بیماری به صورت لکه ای و با خشک شدن خوشه در مزارع گندم گسترش یافته و تا قبل از ظهور خوشه علائمی ندارد. یکی از روش های موثر در کنترل این بیماری کشت کلزا در تناوب با گندم و سایر غلات می باشد. تحقیقات انجام شده نشان داده است که ترشح ترکیبات شیمیایی به نام ایزو تیوسیانات از ریشه و بقایای کلزا مانع از رشد و توسعه قارچ عامل بیماری پاخوره گندم در خاک می شود.

٣ -افزایش ماده آلی خاک با کاشت کلزا

برگ های کلزا با شروع مرحله رسیدن خشک شده و می ریزند. برگهای کلزا ریزش یافته به دلیل داشتن بافت اسفنجی در تماس با خاک مرطوب به سرعت تجزیه شده و به این ترتیب مقداری از مواد غذایی جذب شده از خاک مجدداً به خاک بر می گردد.

۴ -بر اساس بررسی های انجام شده عملکرد گندم کشت شده پس از کلزا به میزان 15 تا 20 درصد افزایش می یابد و با افزایش تولید محصول درآمد کشاورزان نیز ارتقاء خواهد یافت.

۵ -مصرف بذر در کاشت کلزا کم بوده در نتیجه هزینه تولید در مقایسه با زراعت گندم کمتر خواهد بود.

6-  با توجه به قیمت خرید و عملکرد کلزا این محصول قابلیت رقابت اقتصادی با محصولات پاییزه را دارد.