روش های کشت کلزا و آبیاری کلزا
روش کاشت و آبیاری مزرعه در محصولی مانند کلزا که دارای بذور کوچک و نسبتا ریز می باشد اهمیت زیادی دارد و یکنواختی سبز شدن، استقرار گیاهان، رشد پاییزه و مقاومت به سرما در مزرعه کلزا را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در نهایت بر عملکرد مزرعه کلزا موثر خواهد بود.
کلزا را می‌توان به روش جوی و پشته‌ای و یا به صورت مسطح و بر روی زمین صاف کشت کرد که هر کدام از این روش ها دارای کاربرد و ویژگی های مخصوص به خود می باشند.
قبل از پرداختن به ویژگی های دو روش کشت مذکور، لازم است اشاره شود که هنوز در برخی مزارع کلزا ممکن است کشت کلزا بصورت دستپاش انجام گیرد و آبیاری بصورت سطحی باشد که با توجه به معایب فراوانی که در این روش وجود دارد به هیچ وجه توصیه نمی شود.
معایب کشت دستپاش کلزا و آبیاری سطحی نواری کلزا
1- مقدار مصرف بذر کلزا در واحد سطح زمین بسیار زیاد است. در این حالت ممکن است 2 تا 3 برابر حالت استاندارد بذر استفاده شود. مصرف زیاد بذر علاوه بر اینکه هزینه زیادی را به کشاورز تحمیل می‌کند، باعث می شود تراکم بوته‌ی بیش از حد در مزرعه ایجاد شود.
2- تراکم بیش از حد در مزرعه کلزا باعث افزایش رقابت بین بوته‌های کلزا و تضعیف آنها شده و احتمال مرگ بوته‌ها در اثر رقابت و خسارت سرمای زمستان افزایش می‌یابد. بوته‌های کلزا در مرحله 8 تا 10 برگی و با قطر طوقه 8 میلی‌متر بیشترین مقاومت را در برابر سرمای زمستان دارند. همچنین در تراکم‌های بالا، بوته‌ها دارای ساقه نازکتر و تعداد شاخه کمتر هستند. تراکم مناسب برای مزرعه کلزا بین 40 تا 80 بوته در متر مربع است که در ارقام غیر هیبرید کلزا درصورت آماده سازی مناسب بستر بذر و با رعایت تاریخ کاشت مطلوب و روش مناسب کشت با مصرف 6 کیلوگرم بذر در هکتار بدست می‌آید. در مورد ارقام هیبرید وارداتی، شرکت های تولید کننده، مصرف 4 کیلوگرم بذر را توصیه می‌کنند.
3- زیر خاک بردن بذر کلزا با وسایل نامناسب انجام می‌شود در این حالت بذرها بصورت غیر یکنواخت و در عمق‌های متفاوت در خاک قرار می‌گیرند. برخی از بذور در سطح خاک قرار گرفته و برخی در عمق کم و برخی در عمق زیاد و نامناسب. این تفاوت در عمق بذر باعث غیر یکنواختی در سبز شدن بذور می‌شود و در نتیجه در پاییز و پس از سبز شدن مزرعه، بوته‌هایی در وضعیت‌های مختلف رشد مشاهده می‌شوند، حتی ممکن است برخی بوته‌ها در مرحله 4 برگی باشند در حالیکه برخی دیگر در حال سبز شدن و بیرون آمدن از خاک باشند.
گیاهان برای نور، رطوبت و مواد غذایی با یکدیگر رقابت می‌کنند. بدین ترتیب در مزارعی که جوانه‌زنی غیر یکنواخت باشد، گیاهانی که زودتر سبز می‌شوند سطح برگ بزرگی ایجاد کرده و باعث رشد ضعیف، و یا توقف رشد گیاهانی می‌شوند که دیرتر سبز شده‌اند.
4- غیر یکنواختی در سبز شدن بوته‌های کلزا به نحوه آبیاری مزرعه کلزا نیز بستگی دارد. در برخی مزارع کلزا ، آبیاری بصورت سطحی و نواری انجام می‌شود. در این حالت پس از کشت و زیر خاک بردن بذر، مزرعه به نوارهایی مرز بندی می‌شود که عرض این نوارها بین 7 تا 10 متر بوده و طول این نوارها ممکن است حتی بیش از 100 متر نیز باشد. جریان آب بصورت سطحی از قسمت بالایی مزرعه وارد این نوارها شده و تا پایین مزرعه حرکت می‌کند. در این روش حرکت آب در سطح زمین باعث شستشوی خاک شده و بذرها را نیز جابجا می‌کند و باعث ایجاد تراکم غیر یکنواخت در مزرعه می‌شود. همچنین از آنجائیکه سطح زمین کاملا هموار و مسطح نیست و پستی و بلندی هایی در آن وجود دارد بنابر این میزان نفوذ آب در قسمت های مختلف با یکدیگر متفاوت خواهد.
5- در این روش آبیاری در خاک های رسی و دارای بافت سنگین احتمال تشکیل سله در سطح خاک وجود دارد که ممکن است سبز شدن بذور کلزا را با دشواری روبرو کرده و استقرار گیاهان را تحت تاثیر قرار دهد.
آبیاری بدین شکل بسیار سنگین است و باعث سرد شدن خاک می شود و این سرد شدن خاک باعث دیرتر سبز شدن بذور کلزا می‌شود که در کشت های دیرهنگام پاییزه اهمیت پیدا می کند. مرزها و قسمت هایی که در سطح تقریبا بالاتری هستند زودتر زهکش شده و از آب تخلیه می‌شوند و بنابراین خاک این قسمت ها زودتر گرم می‌شود و بذوری که در این قسمت ها قرار دارند زودتر سبز می شوند، اما در قسمت های پست زمین که رطوبت بیشتر در آنها ماندگار می‌شود و خاک دیرتر تخلیه رطوبتی می‌شود، بذور کلزا دیرتر سبز خواهند شد. در نتیجه در مزارعی که بدین روش آبیاری می‌شوند، بویژه در کشت های دیرهنگام که با کاهش دمای هوا نیز در پاییز روبرو هستند، اختلاف مشخصی بین سبز شدن و رشد بوته‌های واقع در روی مرزها و قسمت های برآمده خاک با بوته های واقع در نقاط پست مزرعه وجود دارد که همانطور که گفته شد به تخلیه سریعتر رطوبتی خاک و گرم شدن سریعتر خاک بر می گردد.
در مقاله بعدی کاشت کلزا به روش جوی و پشته‌ای و روش مسطح و بر روی زمین صاف را توضیح خواهیم داد.
مشخصاتتان را وارد کنید 