ارقام زراعی پنبه در ایران - پنبه پاک، پنبه اولتان، پنبه بختگان، پنبه مهر، پنبه سیلند، پنبه سپید یا سای اکرا، پنبه سیندوز یا خرداد
ارقام مهم پنبه در ایران
از ارقام مهم پنبه در ایران می توان به ارقام ورامین، ساحل، بختگان، مهر، اولتان، پاک، دکتر عمومی، دلتاپاین، سیلند، سپید و خرداد اشاره کرد. علاوه بر ارقام فوق، ارقام دیگری نیز توسط مؤسسه تحقیقات پنبه کشور در دستور کار معرفی قرار گرفته اند که از آن جمله می توان به ارقام ارس، مغان، آرین، دشت، شتاب، کتول، 818-312، زتا-2 و B557 اشاره کرد.
پنبه رقم پاک
ارقام گلاندلس (بدون خال) پنبه که دانه آن غنی از مواد پروتئینی قابل مصرف انسان است، در بسیاری از کشورهای جهان که دچار فقر پروتئینی اند مورد توجه قرارگرفته است.
پنبه رقم پاک از طریق دورگ گیری بین رقم ساحل و رقم GL4 آمریکائی حاصل و درسال 1366 نامگذاری و جهت کشت در استان های مرکزی ایران معرفی شد. ولی بدلیل مسائل بازرگانی و صنعتی آن و مهمتر از همه عدم احساس کمبود شدید مواد پروتئینی و عدم توجه به برنامه ریزی صحیح غذایی تا کنون در سطح وسیع از آن بهره برداری نشده است. بهترین مشخصه زراعی این رقم نداشتن خال های سیاه رنگ روی اندام های رویشی و زایشی آن است.( این خال ها که آن را غده یا گلاند می گویند حاوی ماده سمی خطرناکی بنام گوسیپول است که مصرف کم آن در تغذیه انسان و به طور کلی جانوران تک معده ای مثل پرندگان و خوک خطرناک و سبب کاهش زاد و ولد و مصرف زیاد آن موجب مرگ و میر می شود). این رقم دارای ارتفاع تقریبی 115 تا 145 سانتی متر، نسبتاً مقاوم به خوابیدگی و شوری است. عملکرد آن 4200 کیلوگرم در هکتار، متوسط رس، و با خصوصیات کیفی الیاف ممتاز (درصد کیل 39 %، طول الیاف 30 میلی متر و ظرافت 3/9 میکروگرم بر اینچ ) می باشد. بدلیل نداشتن ماده سمی گوسیپول، حساسیت این رقم نسبت به آفات و خسارت موش در مقایسه با سایر ارقام پنبه بیشتر است.
پنبه رقم اولتان
پنبه رقم اولتان در سال 1345 از تلاقی رقم ساحل با رقم کلاستر و زودرس ث - 1211 روسی حاصل و در سال 1365 بنام اولتان (نام روستایی در پارس آباد مغان ) نامگذاری و برای کشت در مناطقی با فصل رشد کوتاه (مانند مغان و خراسان شمالی) معرفی شد. این رقم دارای شاخه های میوه دهنده کوتاه، مناسب برداشت مکانیزه، پرمحصول، مقاوم به شوری خاک و آب، مقاوم به خوابیدگی، زودرس (طول دوره رویش 150 روز) و با ارتفاع 130 – 150 سانتی متر است. پتانسیل عملکرد این رقم حدود 4 تن در هکتار، متوسط وزن قوزه 6 گرم، درصد کیل 39-40 درصد، طول الیاف 28 – 29 میلیمتر و ظرافت 4 میکروگرم بر اینچ است.
پنبه رقم بختگان
پنبه رقم بختگان که منشاء آن از رقم آمریکائی 2Acala SJ است از طریق روش های سلکسیونی در بخش تحقیقات پنبه کشور اصلاح و در سال 1365 نامگذاری و جایگزین رقم هوپی کالا در تمامی اراضی پنبه کاری استان فارس گردید. رقم بختگان رقمی است با ارتفاع حدود 110 تا 150 سانتیمتر، با برگ های درشت و تیره رنگ، گل در این رقم مشابه سایر ارقام گونه هیرستوم ساده و کرم رنگ است. تیرگی برگ این رقم سبب دفع برخی از آفات و درشتی آن پناهگاه مناسبی برایتکثیر آفات است. گرده گل سفید مایل به زرد و قوزه های آن درشت و تخم مرغی شکل است. این رقم از نظر محصول دهی در بین ارقام تجارتی رقمی بسیار مطلوب در منطقه فارس بوده و در اکثر مواقع از ارقام ممتاز خارجی پرمحصول تر و وزن قوزه آن بیشتر از سایر ارقام است. یک رقم متحمل به بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی است و در اراضی آلوده حدود 30 درصد افزایش باردهی نسبت به رقم هوپی کالا داشته است. عملکرد این رقم حدود 4200 کیلوگرم در هکتار، درصد کیل 37 %، طول الیاف 29-31 میلیمتر و ظرافت 3/8 میکروگرم بر اینچ و وزن صد دانه 10 – 10/5 گرم است. استحکام و مقاومت الیاف این رقم بسیار مطلوب و درصد کشش آن ممتاز است.
پنبه رقم مهر
پنبه رقم مهر از طریق روش سلکسیون از درون توده یک رقم بلغاری بنام بلغار 433 حاصل و در سال 1374 به نام رقم مهر (به علت شکوفائی این رقم و برداشت کامل آن در مهرماه ) نامگذاری و برای کشت در پارس آباد مغان (استان اردبیل) و خراسان شمالی و همچنین مناطقی با فصل رشد کوتاه و سرمای زودرس پاییزه معرفی گردید. رقمی با سازگاری بسیار خوب، پربار، پا کوتاه با ارتفاع 80 – 95 سانتی متر، زودرس و با سطح برگ نسبتاً کوچکتر است. کوچکتر بودن سطح برگ آن باعث مقاومت این رقم به بسیاری از آفات مکنده و بخصوص عسلک پنبه می شود. این رقم دارای 5% افزایش محصول نسبت به رقم زودرس اولتان و%24 نسبت به رقم تجارتی ورامین می باشد و تولید الیاف در هکتار آن 35 % بیش از الیاف تولیدی رقم ورامین است. با توجه به حساس بودن این رقم در مقابل بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی پنبه، در مناطقی که عاری از قارچ مذکور می باشد قابل کشت است. عملکرد این رقم حدود 4 تن، درصد کیل %36، طول الیاف 27 میلی متر ( 2 میلی متر کوتاه تر از سایر ارقام تجاری پنبه) است. کیفیت یکنواختی، مقاومت، استحکام و کشش الیاف پنبه مهر نیز درحد رقم ورامین است
پنبه رقم سیلند
پنبه رقم سیلند نتیجه دورگ گیری بین دو گونه G.hirsutum و G.barbadense است که در سال 1374 برای کشت در مناطق ورامین، فارس، خوزستا ن و جیرفت معرفی گردید. فرم بوته در این رقم نسبتاً گسترده و ارتفاع آن حدود 100 – 140 سانتی متر با اندازه برگ ها، تعداد خال و تراکم کرک متوسط است. عملکرد این رقم در حدود 4/5 تن، درصد کیل 34% ، طول الیاف 31 میلیمتر، وزن صد دانه 12 گرم و متوسط وزن قوزه 5 - 6 گرم است. این رقم در مقابل خوابیدگی، شوری و ریزش مقاومت داشته و نسبت به بیماری بوته میری نسبتاٌ حساس است.
پنبه رقم سپید (سای اکرا)
منشاء پنبه رقم سپید از استرالیا است و برنامه اصلاح و سلکسیون آن از سال 1369 آغاز و در سال 1375 بعنوان یک رقم ممتاز شناسایی شد و در سال 1379 در دستور کار معرفی قرار گرفت و در سال 1386 با نام سپید برای کشت در مناطق شمالی کشور (گلستان و مازندران ) معرفی گردید. رقمی سازگار، پربار، با فرم گسترده و ارتفاع آن بین 120 تا 150 سانتیمتر است. فرم خاص برگ ها و بریدگی های عمیق آن وجه تمایز این رقم با سایر ارقام تجاری است. سطح کوچک برگ و فرم آن امکان تبادل جریان هو ا و نور را به داخل کانوپی گیاه فراهم نموده و از پوسیدگی قوزه های پایین بوته در مناطقی که مساعد رشد علفی بوته اند، می کاهد. گلبرگ ها در این رقم ساده و به رنگ سفید متمایل به کرم و دانه گرده کرم رنگ و تعداد خال (گلاند حاوی سم گوسیپول ) و میزان کرک روی اندام های رویشی آن متوسط است. عملکرد این رقم بیش از 4/8 تن در هکتار، وزن قوزه در حدود 5/2 گرم، درصد کیل 39 %، طول الیاف 28/5 میلیمتر و ظرافت الیاف 4/1 است. سایر مشخصات کیفی الیاف این رقم شامل طول، یکنواختی، مقاومت پرسلی و استلومتر، درصد کشش در حد ارقام ورامین و ساحل و بسیار مناسب بهره برداری در صنایع نساجی است. رقمی است نسبتاً زودرس، متحمل به شوری، خشکی و آفات مکنده و همچنین کلیه آفاتی که تخم ریزی آنها روی برگ صورت می گیرد. از لحاظ تحمل به بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی پنبه همپای رقم متحمل ساحل است.
پنبه رقم سیندوز (با نام پیشنهادی خرداد)
پنبه رقم سیندوز از طریق سلکسیون در توده یک رقم یونانی بنام سیندوز 80 حاصل شد و در سال 1375 بعنوان یک رقم سازگار و ممتاز شناسایی گردید و در سال 1379 با نام پیشنهادی خرداد در دستور کا ر معرفی برای مناطق سردسیر مانند خراسان شمالی، خراسان رضوی و برخی نواحی مرکزی کشور قرار گرفت. یک رقم زودرس با دوره رویش 140 روزه، پرمحصول، کیفیت الیاف مطلوب (مشابه رقم ورامین ) و با ارتفاع کوتاه تر از رقم ورامین و مناسب برای کشت دوم پس از جو در استان خراسان رضوی است. نسبت به شوری، خشکی و آفات پایان فصل (به دلیل فرار از خسارت ) متحمل بوده و برای سیستم زراعت دو کشتی مناسب است.
مشخصاتتان را وارد کنید 