کوددهی پنبه و تغذیه گیاهی پنبه
پنبه در طی دوره رشد خود همانند سایر گیاهان زراعی برای تامین نیازهای خود جهت تولید محصول مناسب و اقتصادی به عناصر ضروری غذایی بالاخص ازت، فسفر و پتاس نیازمند است و در مرحله بعد گوگرد، کلسیم و منیزیم در درجه دوم اهمیت قرار دارند. مقدار کود بسته به مصرف گیاه و کربن عالی و فسفر و پتاسیم قابل جذب موجود در خاک، متفاوت است و توصیه کودی باید براساس آزمون خاک انجام گیرد. نتایج بررسی های انجام شده حاکی از آن است که نیاز بافت های پنبه به ازت، فسفر، پتاس، کلسیم و منیزیم بیش از سایر گیاهان زراعی است و مقدار ازت، فسفر و پتاس در بذر آن نیز خیلی زیاد است.
بررسی ها نشان داده برای تولید سه تن وش در هکتار مقدار 80 کیلوگرم ازت، 32 کیلوگرم فسفر، 34 کیلوگرم پتاس، 14 کیلوگرم منیزیم و 8 کیلوگرم کلسیم از خاک تخلیه می شود که باید به خاک برگردانده شود. به طور کلی مقدار 25 – 50 کیلوگرم پتاس و صفر تا 200 کیلوگرم فسفات آمونیوم قبل از کاشت و 200 تا 400 کیلوگرم اوره بسته به مقدار کربن عالی موجود در خاک، پس از کاشت در دو نوبت (در مرحله 6-8 برگی و مرحله غنچه زایی) به صورت سرک توصیه می شود. توصیه های کودی بهتر است بر اساس تجزیه خاک و تعیین میزان نیاز گیاه انجام پذیرد.
جزئیات بیش تر در خصوص نقش عناصر اصلی در مراحل رشد پنبه و کاربرد آنها در مزارع به اختصار در زیر شرح داده می شوند:
نقش و اهمیت ازت در پنبه
ازت یکی از عناصر ضروری مورد نیاز پنبه می باشد از ابتدای مرحله سبز شدن تا رسیدن کامل از خاک جذب می شود، کمبود آن باعث زردشدن و کوچکی برگ ها و کاهش عملکرد از طریق کاهش تعداد گل و قوزه می گردد. مصرف بیش از حد ازت نیز باعث رشد سبزینه ای و حساس شدن آن در مقابل حشرات، باد، سرما و بیماری های قارچی می گردد. با مصرف کود ازته، تعداد بذر در هر قوزه و میزان پروتئین دانه افزایش می یابد. پنبه در طول دوره رشد خود بالغ بر 230 کیلوگرم ازت خالص را جذب می نماید که اگر در خاک موجود نباشد باید به وسیله کود تامین گردد. بر اساس نتایج به عمل آمده از مجموع کود ازته مورد نیاز، یک سوم آن را هنگام کاشت و بقیه را نیز در مراحل اولیه رویشی (همراه با تنک کردن ) و مرحله گلدهی در اختیار گیاه پنبه قرار می دهند. مقدار مورد نیاز کود ازته (اوره) برای پنبه جهت تولید دو تن محصول 90 کیلوگرم و برای عملکردهای بالا 135 کیلوگرم می باشد. البته نیاز واقعی هر منطقه بایستی بر اساس آزمایشات خاک تعیین گردد.
نقش و اهمیت فسفر در پنبه
یکی دیگر از عناصر مهم در رشد و نمو پنبه است که در دوره رشد میوه و الیاف و دانه پنبه دارای اهمیت زیادی می باشد. فسفر در انتقال انرژی، فتوسنتز، فعالیت های متابولیسمی گیاه، برقراری تعادل عناصر کم مصرف فلزی ساختار برگ و ریشه مؤثر است. فسفر برای کلیه فرآیندهای مربوط به رشد قسمت های هوائی گیاه، رشد ریشه ها و سنتز پروتئین ها ضروری است. از مهم ترین اثرات فسفر در پنبه تسریع در رشد زایشی و زود رسی را می توان ذکر کرد. کمبود فسفر باعث سبزتیره شدن برگ ها و بنفش رنگ شدن آنها، تولید آنتوسیانین، کوتاه ماندن و رشد نامناسب شاخه و ساقه می گردد. در شرایطی که کمبود فسفر موجود باشد، مصرف کود فسفره باعث زود رسی گیاه و افزایش تعداد گل های اولیه و تعداد قوزه هایی را که برای اولین برداشت می رسند، می شود. با افزایش درجه حرارت محیط جذب فسفر نیز افزایش می یابد. میزان مورد نیاز فسفر پنبه در خاک های مختلف متفاوت است و نیاز واقعی هر منطقه باید بر اساس آزمایشات خاک توصیه گردد. مصرف فسفر بر اساس مقدار فسفر موجود در خاک انجام می شود، بدین ترتیب که در خاک های فقیر 60-80 کیلوگرم P2O5 در هکتار و درخاک هایی که مقدار فسفر آنها درحد متوسط است 30-40 کیلوگرم P2O5 در هکتار مصرف می شود. در مواردی که مقدار مصرف کود فسفره زیاد است ( بیش از 90-100 ha/kg)، 1/4 آن در زمان شخم و بقیه هنگام کاشت و به صورت سرک مصرف می گردد.
نقش و اهمیت پتاسیم در پنبه
پتاسیم در فعالیت آنزیمی، تنظیم PH سلول ها، افزایش تحمل گیاه و کاهش خسارت آفات و امراض و همچنین برای رسیدن بذر نیز ضروری و مؤثر است. پتاسیم در فتوسنتز، کربن گیری و کاهش مصرف آب مؤثر است و از طریق تنظیم میزان تبخیر و تعرق و مصرف آب در گیاه، در اراضی دیم کمک زیادی در تعادل مصرف آب موجود در خاک می نماید و کمبود آن منجر به پیدایش یک نوع بیماری فیزیولوژیکی به نام زنگ می گردد که در این حالت برگ ها به رنگ صورتی یا سبز مایل به زرد در آمده و یا لکه های قهوه ای نکروزه بین رگبرگ ها ظاهر می شود. جذب پتاسیم فعال است و عوامل محیطی نظیر میزان اکسیژن، درجه حرارت، نور و رطوبت در جذب آن مؤثر خواهد بود. هنگامیکه جذب پتاس در اوایل مرحله رشد زیادتر از مصرف آن شود زیادی پتاس در برگ ها ذخیره شده و دوباره برای قوزه های جوان در مرحله بعد به مصرف می رسد. قوزه های در حال رشد قادرند پتاس ذخیره شده در برگ های مجاور را گرفته و به مصرف برسانند. میزان توصیه کودی بر اساس آزمون خاک انجام می شود و به طور کلی در دامنه مصرف کود پتاسه در مناطق مختلف کشور 25 – 100 کیلوگرم K2O ( بسته به غنی بودن یا فقر پتاس در خاک) میب اشد و به طور میانگین اگر کمبود پتاس وجود داشته باشد، 50 کیلوگرم در هکتار O2K مصرف می شود.
میزان مصرف کودهای فسفاته یا ازته برای کشت پنبه در مناطق مختلف کشور
میزان مصرف هر یک از کودهای فسفاته یا ازته برای کشت پنبه در مناطق مختلف کشور در جدول زیر آورده شده است که البته این مقدار می تواند بسته به آب قابل دسترس، حاصلخیزی خاک، شوری خاک و امکانات موجود متغییر باشد.
استان گرگان – گنبد: فسفات آمونیوم 100 کیلوگرم، اوره 160 کیلوگرم
استان خراسان رضوی و شمالی: فسفات آمونیوم 100 کیلوگرم، اوره 160 کیلوگرم
استان مرکزی و مغان: فسفات آمونیوم 150 کیلوگرم، اوره 200 کیلوگرم
استان فارس و خوزستان: فسفات آمونیوم 150 کیلوگرم، اوره 250 کیلوگرم
کود پاشی در مزارع پنبه
کودپاشی در مزارع پنبه با دست (روش سنتی ) و یا با ماشین های کودپاش (روش مکانیزه ) انجام می پذیرد. کودپاشی با دست معمولاً غیریکنواخت و وقت گیر است. در حالی که کودپاشی با ماشین های کودپاش سریع و یکنواخت است. کودپاش ها از نظر مهندسی به دو فرم هیدرولیکی یا کششی هستند. در نوع اول نیرو از شافت انتقال نیروی تراکتور تامین می شود و در نوع دوم انتقال نیرو جهت بهم زدن و پخش کردن کود بوسیله دو چرخ حامل ماشین و دخالت چند چرخ دنده و زنجیر صورت می پذیرد. قدرت پرتاب کود پاش ها برای کودهای ساچمه ای حداکثر 18 متر و برای کودهای آردی شکل، 12 متر است. کود پاش های دامی به صورت یک تریلر هستند که دو طرف آن، دو رشته زنجیر به صورت موازی در جهت طولی حرکت می کنند. هنگام پخش کود، رشته زنجیر و نوارها با اخذ نیرو از محور انتقال نیروی تراکتور به حرکت در آمده و کود را به طور ملایم بطرف عقب ماشین منتقل می کنند و در آنجا توسط حلزون یا پروانه هایی در زمین پخش می شوند.
محلول پاشی با عناصر ریز مغذی
هر چند ریشه گیاه، اندام اصلی جذب مواد غذایی از خاک می باشد، ولی امکان تغذیه گیاه از طریق اندام های هوایی نیز وجود دارد. با این که تغذیه برگی برای همه عناصر پرمصرف و کم مصرف گیاه امکان پذیر است، اما محلول پاشی عناصر پر مصرف معمولا به علت ضرورت مصرف متوالی و غلظت آنها که باعث سوختگی برگ می گردد، چندان مورد توجه قرار نمی گیرد و این روش غالباً برای عناصر کم مصرف گیاه استفاده می شود. از طرف دیگر، در شرایطی که گیاه در جذب یک یا چند عنصر غذایی از خاک با محدودیت مواجه می شود، محلول پاشی آن عناصر سودمندتر از مصرف خاکی آنها است. این مساله معمولا در مورد عناصر کم مصرف مصداق بیشتری پیدا می کند، زیرا این عناصر اغلب توسط ذرات خاک تثبیت و بندرت برای ریشه های گیاه قابل جذب می باشد در خاک های آهکی و خاک های دارای PH بالاتر از حد خنثی که شرایط غالب خاک های کشور را تشکیل می دهد، پایین بودن حلالیت این عناصر غالباً نیاز غذایی گیاه را بر آورده نمی کند. به همین خاطر محلول پاشی این عناصر در سطح گیاه در تامین نیازهای گیاه حائز اهمیت و مؤثر است. با وجود تائید تاثیر مثبت محلول پاشی برگی عناصر کم مصرف بر عملکرد و اجزای عملکرد بسیاری از محصولات زراعی، نتایج تحقیقات در زمینه محلول پاشی روی پنبه در مناطق پنبه کاری دنیا یکسان نبوده و عکس العمل پنبه نسبت به محلول پاشی عناصر کم مصرف، علاوه بر شرایط آب و هوایی و خصوصیات خاک هر منطقه، از سالی به سال دیگر نیز می تواند متفاوت باشد. در یک آزمایش مزرعه ای با محلول پاشی کود مرکب میکرو حاوی عناصر روی، مس، آهن، منگنز، مولیبدن و بر در زمان های، 30 ، 65 و 90 روز پس از کشت پنبه، افزایش عملکرد معنی داری را نسبت به تیمار شاهد گزارش کردند. در آزمایشی دیگر نشان داده شد که محلول پاشی پنبه با محلول حاوی عناصر کم مصرف، عملکرد محصول وش را 14 درصد افزایش داده است. محلول پاشی توام عناصر غذایی کم مصرف آهن، روی، منگنز، بر و مس در زمان های 40 و 60 روز پس از کشت پنبه، افزایش 30 درصدی در عملکرد محصول وش را مشاهده نموده است. نتایج تحقیقات انجام شده در استان گلستان نیز محلولپاشی عناصر ریزمغذی در مراحل شروع گلدهی و قوزه دهی را روی عملکرد پنبه مثبت نشان داده است.
مشخصاتتان را وارد کنید 