بیماری ها، آفات و علف های هرز باقلا
بیماری های قارچی باقلا
مهم ترین بیماری های باقلا عبارت اند از برق زدگی، لکه شکلاتی، زنگ، سوختگی استمفیلیومی، لکه برگی سرکوسپورایی، لکه برگی آلترناریایی، پوسیدگی اسکلروتینیایی و پژمردگی آوندی. این بیماری ها با خسارت به برگ و محدودکردن فتوسنتز، باعث کاهش تولید باقلا در واحد سطح می شوند. در این بین، بیماری های لکه شکلاتی، لکه برگی آلترناریایی و سوختگی استمفیلیومی از مهم ترین بیماری های قارچی باقلا به شمار می روند. درصد کاهش عملکرد در مواجهه با بیماری ها 25 درصد تخمین زده شده است و در شرایط مساعد خسارت بیماری تا 50 درصد هم می رسد. برخی بیماری های بذرزاد نظیر برق زدگی علاوه بر کاهش عملکرد، کیفیت بذر را نیز کاهش می دهند.
کنترل بیماری قارچی باقلا
کنترل مؤثر بیماری به استراتژی استفاده از قارچ کش ها بستگی دارد. مطمئن ترین، ارزان ترین و ایمن ترین روش کنترل بیماری ها استفاده از ارقام مقاوم است. البته توجه به سایر موارد مدیریتی شدت بیماری را کاهش می دهد.
- استفاده از قارچ کش هایی نظیر مانکوزب، داکونیل و رورال تی اس به نسبت 2 در هزار در هنگام شروع بیماری در بوته های جوان، در کنترل بیماری مؤثر هستند.
- عملیات زراعی کنترل کننده بیماری شامل این فعالیت هاست: تناوب، استفاده از بذر سالم و عاری از بیمار یهای بذرزاد، ضدعفونی بذر، حذف گیاهان داوطلب، شخم، تنظیم تراکم، تاریخ کاشت مناسب و نوع و تغذیه خاک. به عنوان مثال ارقام شادان و مهتا با هدف افزایش مقاومت به بیماری در باقلا معرفی شده اند.
بیماری های ویروسی باقلا
از بیماری های ویروسی باقلا نیز می توان به این بیماری ها اشاره کرد: ویروس موزاییک یونجه، ویروس پیچیدگی، ویروس موزاییک لوبیا، ویروس زردی چغندرقند، ویروس پژمردگی باقلا
ویروس موزایکی زرد لوبیا
ویروس موزایکی زرد لوبیا یکی از ویروس های شایع روی باقلا در خوزستان است و همه ساله در اغلب مزارع دیده می شود. علائم آن شامل رنگ پریدگی برگ ها همراه با موزاییکی شدن، کم رشدی بوته ها، کوچک شدن غلاف ها و دانه های باقلاست. این ویروس بذرزاد است و توسط ناقلان به سایر بوته ها منتقل می شود.
ویروس پیچیدگی برگ باقلا یا پیچیدگی برگ نخود فرنگی:
ویروس پیچیدگی برگ باقلا یا پیچیدگی برگ نخود فرنگی به گستردگی در مزارع باقلای خوزستان دیده می شود و در جهان اهمیت آن روی باقلا چنان زیاد است که به تازگی نام آن تغییر داده شده است و ویروس پیچیدگی برگ باقلا نامیده می شود. این ویروس باعث پیچیدگی شدید برگ ها می شود، به گونه ای که برگ ها از دور به شکل قاشقی دیده می شوند و بسته به زمان آلودگی، رشد بوته ها متوقف می شود، گل دهی به شدت کم می شود و میزان تولید محصول کاهش چشمگیری پیدا می کند.
به طورکلی، برای کاهش خسارت بیماری های ویروسی در باقلا استفاده از بذر سالم و عاری از ویروس، کنترل علف های هرز در سطح مزرعه، مبارزه علیه ناقلان بیماری های ویروسی و استفاده از ارقام مقاوم توصیه می شود.
آفات باقلا
شته سیاه باقلا
مهم ترین آفت باقلا «شته سیاه باقلا » است که عامل انتقال بسیاری از بیماری های ویروسی است. ظهور شته سیاه باقلا از اواخر زمستان شروع می شود و در مرحله گل دهی به اوج خود می رسد و باعث تغییر شکل در رنگ برگ و ساقه می شود و رشد بوته را نیز متوقف می کند. خسارت آفت همراه با ترشح عسلک است. برای مبارزه با این آفت از ارقام مقاوم، کنترل علف های هرز مزرعه و استفاده از دشمنان طبیعی نظیر کفشدوزک هفت نقطه ای استفاده می شود. برای کنترل شیمیایی استفاده از سموم فسفره از قبیل مالاتیون 57 درصد، دیازینون 60 درصد به مقدار 5/ 1 لیتر در هکتار، گوزاتیون 35 درصد به میزان 2 لیتر در هکتار، و پریمور به مقدار 5/ 0 کیلوگرم در هکتار توصیه می شود. در زمان رسیدگی فیزیولوژیک گاهی برجستگی هایی سیاه رنگ و شبیه زگیل بر روی غلاف ها مشاهده می شوند. این نقاط آثار نیش حشرات مکنده در اوایل دوره تشکیل غلاف هستند که هم زمان با نمو غلاف برجسته و تیره می شوند. کنترل آفات مکنده در دوره تشکیل و نمو غلاف به رفع این معضل کمک می کند .
علف های هرز باقلا
علف های هرز نه تنها عملکرد و کیفیت محصول را کاهش می دهند، بلکه کنترل آن ها هزینه زیادی را به کشاورزان تحمیل می کند. باقلا به دلیل رشد نسبتا کند در اوایل دوره رشد، قدرت رقابت با علف های هرز را ندارد. بنابراین کنترل علف های هرز در مراحل اولیه رشد اهمیت زیادی دارد. مؤثر ترین مسئله در کنترل علف های هرز مزارع باقلا انتخاب مزرعه بر اساس کشت قبلی است. علف کش های محدودی برای مبارزه با علف های هرز پهن برگ ثبت شده اند. بنابراین انتخاب یک بستر با تراکم پایین علف هرز، رعایت زمان کاشت، آبیاری قبل از کاشت و رعایت تراکم مناسب می تواند به کنترل علف های هرز مزارع باقلا کمک کند. نوع و تعداد علف های هرز در مناطق مختلف متفاوت است اما مهم ترین آن ها عبارت اند از:
تاج خروس، چغندرقند وحشی، کیسه کشیش، سلمک، کاسنی، پیچک صحرایی، اویار سلام، شاه تره ، خردل وحشی، پنیرک، بارهنگ کاردی
کنترل علف های هرز باقلا
برای کنترل علف های هرز باقلا از روش های غیرشیمیایی (مبارزه مکانیکی و زراعی) و شیمیایی استفاده می شود. علف کش های قابل استفاده در باقلا محدود هستند و باید با احتیاط (دوز و زمان مصرف) استفاده شوند. روش های غیرشیمیایی عبارت اند از شخم عمیق، استفاده از دیسک و هرس در زمان تهیه زمین، استفاده از بذر سالم و بوجاری شده عاری از بذر علف های هرز، استفاده از کولتیواتور بعد از کاشت و قبل از سبزشدن باقلا، وجین دستی، استفاده از کودهای دامی پوسیده، جلوگیری از به گل رفتن علف های هرز، جلوگیری از ورود علف های هرز از طریق کانال های آبیاری و ماشین آلات و ادوات کشاورزی به داخل مزرعه، رعایت تناوب زراعی مناسب و آیش. بازاگران (بنتازون) به مقدار 2 لیتر در هکتار پس از سه برگی شدن محصول در کنترل علف های هرز پهن برگ (در مرحله ۲ تا ۴ برگی علف هرز) مؤثر است. شایان ذکر است که این علف کش تا حدودی موجب سوختگی لبه برگ های باقلا می شود، ولی در کاهش عملکرد باقلا تأثیری ندارد.
همچنین محققان برای مبارزه با علف های هرز و افزایش میزان محصول باقلا در دزفول، پس از بررسی تیمارهای مختلف، انجام این اقدامات را توصیه کرده اند: کاربرد علف کش های بنتازون + هالوکسی فوپ اتوکسی اتیل به میزان 25 / 0 + 75 / 0 یا 25 / 0+ 1 کیلوگرم ماده مؤثر در هکتار به صورت پس رویشی، یا کلرتال دیمتیل به میزان 7/5 یا 9 کیلوگرم ماده مؤثر در هکتار به صورت پیش رویشی، یا اعمال دو بار وجین دستی 5 و 11 هفته بعد از کاشت، و کاشت باقلا با فاصله بین ردیف 45 سانتی متر و فاصله بین بوته روی ردیف 10 یا 20 سانتی متر.
تذکرات مهم
1- از مصرف علف کش در روزهای سرد و یخ بندان خودداری شود.
2- از مصرف خودسرانه و اختلاط علف کش با کودهای مایع، حشره کش ها و قارچ کش ها جدا خودداری شود.
3- زمان مصرف علف کش از نظر مرحله رشد علف هرز و مرحله رشد باقلا رعایت شود.
4- باتوجه به مقاومت علف های هرز به عل فکش ها، تناوب مصرف عل فکش در مزارع رعایت شود.
5- از مصرف سموم بدون برچسب خودداری شود. در ضمن، باقلا به اثرات باقی مانده برخی علف کش های استفاده شده در سال های قبل حساس است.