کاشت باقلا و تاریخ و زمان کاشت باقلا
مراحل کاشت باقلا
آماده سازی زمین برای کشت باقلا
برای دستیابی به بهترین نتیجه باید بستر بذر باقلا به خوبی آماده شود. باقلا به کندی جوانه می زند؛ بنابراین آماده سازی بستر یکنواخت به افزایش سرعت جوانه زنی و در نتیجه افزایش قدرت مقابله با علف های هرز اوایل فصل رشد کمک می کند. اصولا در زراعت باقلا کشت هیرم بر خشکه کاری ترجیح داده می شود. پس از آماده کردن زمین به وسیله کولتیواتور یا گاوآهن پنجه غازی شیارهایی به فاصله 40 تا 70 سانتی متر ایجاد می کنند. سپس با دست یا ردیف کار اقدام به ریختن بذر در داخل جوی ها به فواصل حدود 10 سانتی متر می کنند و روی بذور را با خاک نرم می پوشانند. فاصله ردیف بسته به شرایط اقلیمی، حاصلخیزی خاک، تعداد شاخه فرعی، نوع رقم و نحوه مدیریت مراحل داشت متغیر است.
عمق کاشت باقلا
عمق کاشت باقلا بین 5 تا 7 سانتی متر در نظر گرفته می شود.
نیاز کودی باقلا
باقلا گیاهی کم توقع شناخته شده است و نیاز به کود چندانی ندارد؛ ولی کمبود مواد غذایی در خاک تأثیر زیادی در عملکرد باقلا دارد. در آغاز فصل رشد باقلا به 20 کیلوگرم نیتروژن به عنوان استارتر و 40 کیلوگرم فسفر برای افزایش گره بندی نیاز دارد. برای استفاده از کودهای مورد نیاز گیاه، ترجیحا باید پس از نمونه گیری و آزمون خاک اقدام کرد. در توصیه عمومی، کود فسفات دی آمونیوم به میزان 100 تا 120 کیلوگرم در هکتار قبل از کاشت و کود اوره به میزان 50 کیلوگرم در هکتار به عنوان استارتر در نظر گرفته می شود. گیاه باقلا به سبب قابلیت تثبیت زیستی نیتروژن نیاز به نیتروژن کم تری دارد. میزان تثبیت نیتروژن به خصوصیات خاک (مواد آلی و بافت)، شرایط اقلیمی و رقم بستگی دارد. در آزمایشِ اثر نیتروژن بر عملکرد باقلا گزارش شد مصرف کود نیتروژن به میزان 20 تا 120 کیلوگرم در هکتار به طور معنا داری باعث افزایش عملکرد دانه شده است. شایان ذکر است اضافه کردن کودهای فسفره در اراضی رسی شنی در افزایش میزان محصول بسیار مؤثر است. در آزمایشِ اثر فسفر در گیاه باقلا نشان داد فسفر می تواند به مقدار زیادی در افزایش عملکرد دانه و رشد ریشه تأثیر داشته باشد. در راستای کاهش مصرف کودهای شیمیایی و نیل به اهداف کشاورزی پایدار، بخش زیادی از نیاز غذایی باقلا را می توان با مصرف کودهای زیستی تأمین کرد.
آماده سازی بذر قبل از کاشت باقلا
قبل از کاشت و برای آماده سازی بذر، بوجاری و ضدعفونی بذر ضرورت دارد. سموم مناسب برای ضدعفونی مانکوزب یا کاربندازیم به مقدار 2 گرم در هزار سی سی است. میزان بذر لازم برای یک هکتار در کشت ردیفی بسته به اندازه بذر، قوه نامیه، روش کاشت و بستر کاشت متفاوت است.
تاریخ کاشت باقلا
تاریخ کاشت یکی از مهم ترین عوامل مدیریتی تعیین کننده عملکرد در گیاهان زراعی است. هدف از تعیین تاریخ کاشت، یافتن محدوده ای از زمان است که در آن ضمن استفاده از عوامل مساعد محیطی برای سبزشدن و استقرار و رشد رویشی، مراحل نمو گیاه نیز با شرایط نامساعد محیطی برخورد نکند. ازآنجایی که تاریخ کاشت نسبت به سایر تیمارهای عوامل زراعی بیش ترین تأثیر را بر خصوصیات فنولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه زراعی می گذارد، انتخاب تاریخ کاشت مناسب می تواند بیش ترین تطابق را میان روند رشد گیاه و شرایط اقلیمی ایجاد کند. بنابراین زمان کاشت باقلا نیز در مناطق مختلف متغیر است. در مناطق معتدل مناسب ترین زمان کاشت باقلا هنگامی است که گرمای تابستان تمام شده و سرمای زمستان شروع نشده باشد. در مناطق سردسیر کشور کشت باقلا در اواخر زمستان یا اوایل بهار از خسارت سرمازدگی جلوگیری می کند. تأخیر در کاشت یکی از راهکارهای کنترل بیماری است. با توجه به موارد فوق، «بهترین زمان کاشت باقلا در مناطق معتدل آبان و در مناطق گرمسیری مهر » است و غلاف سبز باقلا در اردیبهشت و دانه خشک باقلا در خرداد قابل برداشت است. برای برداشت غلاف سبز باقلا در اواخر اسفند می توان باقلا را در اوایل مهر کشت کرد. کاشت به موقع باقلا باعث افزایش عملکرد و تأخیر در کاشت باقلا باعث کاهش زیست توده، کاهش دوره پرشدن غلاف، کاهش عملکرد، افزایش احتمال مواجه با تنش کم آبی و گرمای آخر فصل و کاهش کیفیت بذر می شود و به ازای هر هفته تأخیر در کاشت 150 تا 250 کیلوگرم در هکتار افت عملکرد پیش بینی می شود.. از سوی دیگر، کشت زود هنگام باقلا، افزایش شدت بیماری های قارچی را به دنبال دارد.
تراکم بوته باقلا
افزایش تراکم جمعیت گیاهی باعث افزایش گسترش بیماری های برگی، و کاهش تراکم گیاهی در اغلب مواقع باعث کاهش آن ها می شود. تراکم بوته مطلوب برای ژنوتیپ هایی با وزن صد دانه 50 تا 70 گرم، بین 25 تا 30 بوته در مترمربع است. تراکم بوته مطلوب برای ارقامی با وزن صد دانه متوسط (80 تا 110 گرم ) بین 15 تا 25 بوته در مترمربع و برای ژنوتیپ هایی با وزن صد دانه بالاتر ( 110 تا 160 گرم) بین 8 تا 12 بوته در مترمربع است. میزان بذر مصرفی را به صورت زیر می توان محاسبه کرد:
میزان بذر مصرفی در صورت استقرار 100 درصد (کیلوگرم در هکتار)=
(وزن صد دانه × تراکم) ÷ 10
مسلما با کاهش درصد استقرار (که به شرایط مزرعه وابسته است)، قوه نامیه و افزایش وزن صد دانه میزان بذر مصرفی افزایش می یابد.
به طور معمول فاصله ردیف بین 15 تا 65 سانتیمتر متغیر است. فاصله ردیف بیشتر به تأخیر در بسته شدن کنوپی، کاهش رطوبت و کنترل بیماری هایی نظیر لکه شکلاتی کمک می کند.
برخی زارعان فاصله ردیف 60 تا 75 سانتیمتر یا آرایش کاشت ردیف های جفتی را انتخاب می کنند. در این شرایط کنوپی با تأخیر بیشتری بسته می شود و رطوبت نسبی و شدت بیماری و ورس کاهش می یابد. در این شرایط محلولپاشی قارچکش ها و علف کش ها راحتتر و با دقت بیشتری انجام می شود. عمق کاشت مناسب 5 تا 8 سانتیمتر است، جوانه زنی 4 تا 12 روز به طول می انجامد و دمای مطلوب جوان هزنی 20 درجه سانتیگراد است.
تیمار بذور باقلا
باقلا بهترین تثبیت کننده زیستی نیتروژن در بین حبوبات است. باکتری هم زیست باقلا که به شکل فعال روی ریشه عمل می کند رایزوبیوم لگومینوزارم است. با تلقیح بذور با باکتری رایزوبیوم می توان میزان تثبیت زیستی نیتروژن را افزایش داد. بر اساس یک رابطه هم زیستی، باکترهای مستقر در گرهک های ریشه نیتروژن هوا را تثبیت و به شکل قابل جذب برای گیاه تبدیل می کنند. بر اساس ژنوتیپ، منطقه مورد کشت باقلا و نوع خاک، میزان تثبیت زیستی نیتروژن متفاوت است. تلقیح بذور باقلا با باکتری ممکن است میزان گره زایی، تعداد غلاف در بوته و عملکرد را ۲ تا ۴ برابر افزایش دهد و در طول فصل رشد حدود 160 تا ۲۵۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن تثبیت می کند.
با استفاده از زادمایه حاوی باکتری های تثبیت کننده نیتروژن می توان بذور باقلا را پوشش داد.
تناوب زراعی باقلا
باقلا و سایر گیاهان خانواده حبوبات در تناوب زراعی نقش مهمی را از نظر اضافه کردن نیتروژن به خاک ایفا می کنند. باقلا در تناوب با پنبه، سویا و ذرت، علاوه بر امکان برداشت دو محصول در یک سال، در تقویت خاک مؤثر است و بقایای محصول علوفه مناسبی برای دام های منطقه فراهم می کند. باقلا گیاه مناسبی برای تناوب با پنبه و غلات است و باعث افزایش کیفیت الیاف پنبه و افزایش درصد پروتئین دانه غلات می شود. نباید باقلا را دو سال متوالی در یک زمین کشت کرد و بهتر است بعد از گیاهان وجینی در تناوب قرار گیرد. هنگامیکه میزان نماتد خاک به علت افزایش سهم غلات در تناوب افزایش می یابد، قراردادن باقلا در تناوب، جمعیت نماتدها را کاهش می دهد. افزایش جمعیت نماتد در اراضی تحت کشت گندم یکی از معضلات کنونی زراعت گندم در استان گلستان است. باتوجه به توانایی تثبیت زیستی نیتروژن خاک، باقلا هر ساله 100 تا 280 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به خاک اضافه می کند که می تواند در سیستم های کشاورزی ارگانیک حائز اهمیت باشد. کشت شالی بعد از برداشت باقلا نیز یکی از تناوب های رایج است. باقلا علاوه بر تثبیت زیستی نیتروژن خاک، به کمک ریشه های عمیق خود ساختمان خاک را نیز اصلاح می کند. تأثیر استفاده از زنبور برای افزایش عملکرد درخور توجه است. باتوجه به انجام گرده افشانی در باقلا به کمک حشرات، در صورت وجود زنبور درصد بالایی از گل ها تلقیح می شوند و تعداد غلاف در بوته و عملکرد افزایش می یابد.
داشت باقلا
آبیاری باقلا
باقلا دوره رشد طولانی دارد و در برابر کم آبی مقاوم نیست. کشت باقلا در زمینی که قبلاً آبیاری شده است، به تسریع جوانه زنی کمک می کند. معمولاً در استان گلستان بارش های پاییزه مقدار رطوبت مورد نیاز در زمان کاشت و ابتدای فصل رشد را تأمین می کند و کشاورزان در این مراحل از رشد آبیاری انجام نمی دهند. در روش مرسوم آبیاری، نیاز آبی باقلا (همانند گیاهان مشابه زمستانه که بخش عمده ای از احتیاجات آبی آن ها توسط باران تأمین می شود) با یک تا حداکثر سه بار آبیاری مرتفع می شود. باقلا در آب وهوای مرطوب خوب رشد می کند و مهم ترین مراحل آبیاری برای باقلا هنگام گل دهی و آغاز غلاف بندی است. نیاز آبی باقلا بسته به روش آبیاری مورد استفاده و میزان و پراکنش نزولات جوّی متغیر است. در شهرستان گرگان با متوسط بارندگی سالیانه 450 میلی متر، نیاز آبی باقلا در روش های مختلف سطحی، بارانی و قطره ای به ترتیب 1,700 و 1,000 و 850 مترمکعب در هکتار است. هر نوع تأخیر در اولین آبیاری باعث کاهش طول دوره گل دهی و در نتیجه کاهش عملکرد م یشود. حساس ترین مرحله نیاز آبی مرحله 50 درصد گل دهی تا زمان 75 درصد رسیدگی فیزیولوژیک است. باقلا به شوری خاک حساس است و بهتر است هدایت الکتریکی (EC) آب آبیاری بیش تر از ۴ دسی زیمنس بر متر نباشد. تنش رطوبتی در زمان تشکیل غلاف و پرشدن دانه به کاهش عملکرد، وزن صد دانه و قدرت بذر منجر خواهد شد.
مشخصاتتان را وارد کنید 