کاشت گندم دیم در در استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان، همدان، چهار محال و بختیاری
اقلیم سرد شامل استان های آذربایجان شرقی آذربایجان غربی، کردستان، همدان، چهار محال و بختیاری و بخش هایی از استان های خراسان رضوی و شمالی اردبیل، مرکزی، کرمانشاه، زنجان، قزوین، کهگیلویه و بویراحمد، کرمان، فارس، سمنان و خرد اقلیم هایی در سایر استان های کشور است.
از نظر جغرافیایی استان های مناطق سرد را به دو گروه می توان تقسیم کرد:
الف – استان هایی که شهرستان های تابعه آنها در اقلیم سرد قرار دارند مانند استان های آذربایجان غربی و شرقی، همدان، کردستان و چهار محال و بختیاری.
ب – استان هایی که برخی از شهرستان های آنها در این اقلیم قرار دارند که عبارت اند از:
کرمانشاه، خراسان های شمالی و رضوی، زنجان، قزوین، لرستان، مرکزی، اصفهان، فارس، کهگیلویه و بویراحمد کرمان و تهران.
نظام زراعی حبوبات - گندم
در اقلیم سردسیر تناوب غالب گندم - نخود است، که به دلیل نقش مهمی که لگوم ها در تثبیت نیتروژن هوا در خاک دارند دارای اهمیت ویژه ای است. عملیات لازم برای تهیه زمین پس از برداشت حبوبات برای کشت گندم به شرح زیر است:
اگر کشت حبوبات بهاره باشد، استفاده از کولتیواتور با تیغه پنجه غازی به عمق 8 – 10 سانتی متر توام با غلتک پس از برداشت حبوبات + کاشت گندم در پاییز
اگر کشت حبوبات پاییزه باشد، شخم با گاو آهن قلمی توام با غلتک به عمق بیشینه ۱۵ الی ۲۰ سانتی متر پس از برداشت حبوبات + کاشت گندم در پاییز
نظام زراعی آیش - گندم
در این نظام پس از برداشت گندم در تابستان، استفاده از گاو آهن قلمی (چیزل) از نوع ساقه سخت ( C شکل ) در پاییز به عمق 20 – 25 سانتی متر پس از برداشت گندم و پیش از بارندگی + کاربرد پنجه غازی در بهار در زمان پیش از گلدهی ( کامل ) علف های هرز ( بیشینه به عمق ۱۰ سانتی متر ) به منظور حفظ رطوبت خاک و کنترل علف های هرز
کاربرد پنجه غازی + ماله ( به عمق ۸ سانتی متر ) در اواسط تابستان و یا در صورت وجود علف های هرز چند ساله از علف کش استفاده شود.
نکته مهم در هنگام کار با گاوآهن چیزل این است که خاک بایستی به طور نسبی خشک باشد.
نظام زراعی گلرنگ - گندم
در این نظام اگر گلرنگ در پاییز کشت شود و در تابستان پس از برداشت گلرنگ ( کشت پاییزه ) عملیات لازم برای آماده سازی بستر بذر گندم بسته به امکانات شامل یکی از دو روش زیر خواهد بود :
-۱ خاک ورز مرکب به عمق بیشینه ۱۵ سانتی متر + کشت گندم
-۲ کاشت مستقیم گندم در صورت وجود کارنده No-till
اگر کشت گلرنگ بهاره باشد، پس از برداشت گلرنگ عملیات لازم برای آماده سازی بستر بذر شامل استفاده از گاوآهن قلمی + سیکلوتیلر + کاشت گندم با خطی کار خواهد بود.
تناوب علوفه گندم
یکی از مهم ترین تناوب های مورد توصیه در این اقلیم این است که پس از برداشت علوفه ( کشت پاییزه علوفه ) عملیات لازم برای آماده سازی بستر بذر بسته به امکانات شامل یکی از دو روش زیر برای کاشت گندم خواهد بود:
-۱ خاک ورز مرکب به عمق بیشینه ۱۵ سانتی متر + کشت گندم
-۲- کاشت مستقیم گندم در صورت وجود کارنده No-till
در صورتی که کشت علوفه در بهار باشد، عملیات لازم برای تهیه بستر بذر پس از برداشت علوفه بهاره بسته به امکانات موجود در منطقه، شامل یکی از دو طریق زیر خواهد بود :
-١ شخم با گاو آهن قلمی توام با غلتک به عمق بیشینه ۲۰ سانتی متر بعد از برداشت علوفه بهاره + کاشت گندم
-۲- استفاده از کولتیواتور با تیغه پنجه غازی توام با غلتک به عمق ۱۰-۸ سانتی متر پیش از کاشت + کاشت گندم
نکته مهم در هنگام کار با گاوآهن چیزل این است که خاک بایستی به نسبت خشک باشد.
ارقام مناسب گندم در اقلیم سرد
ارقام مناسب برای کشت در این اقلیم شامل رقم، سرداری، آذر۲، هما، رصد، اوحدی، باران و تک آب است.
در مناطق مستعد برای افزایش تولید گندم پیشنهاد می شود که از ارقام باران، آذر ۲، اوحدی، رصد و هما استفاده کنند.
در مناطق مستعد و پرباران اقلیم سرد ( بارندگی دراز مدت بیش از ۴۰۰ میلی متر ) کشت رقم تک - آب در شرایط دیم برای افزایش عملکرد توصیه می شود.
در دیمزارهای مناطق سرد اردبیل کشت ارقام، رصد، باران، آذر ۲ و تک – آب پیشنهاد می شود.
در مناطقی که بیماری زنگ زرد در غالب سال ها وجود دارد (مانند اردبیل) کشت ارقام آذر، ۲، باران رصد و تک – آب پیشنهاد می شود.
در مناطقی از دیمزارهای سرد سیر کشور که تنش خشکی به طور ممتد وجود دارد برای پایداری تولید کشت ارقام سرداری، هما، اوحدی باران و آذر ۲ پیشنهاد می شود .
ارقام مناسب برای آبیاری تکمیلی در اقلیم سرد شامل گندم های تک آب، رصد، آذر ۲ و باران است. نخستین آبیاری پس از کشت در نیمه اول مهرماه ( ۴۵ الی ۵۰ میلی متر ) خواهد بود و اهمیت نخستین آبیاری بسیار مهم و معنی دار است. کشاورزانی که آب اضافی داشته باشند می توانند این گندم زارها را در زمان های ساقه دهی و ظهور سنبله نیز آبیاری کنند. در صورت رخداد بارندگی موثر در هر یک از زمان های یادشده آبیاری مربوطه لازم نیست.
تاریخ کاشت گندم دیم
کشت گندم در ایران صرف نظر از تیپ رشد ارقام مختلف ( زمستانه بهاره و بینابین ) به – طور عموم در فصل پائیز انجام می گیرد کاشت بذر در خاک خشک برای بسیاری از گیاهان مخاطره آمیز است چون بارندگی ممکن است برای جوانه زدن کافی ولی برای سبز شدن و ادامه رشد گیاه کافی نباشد ولی گیاهانی مانند گندم و جو که می توانند به طور مؤثری چند دوره خشکی بین جوانه زدن و سبز شدن کامل را تحمل نمایند را می توان در این شرایط کشت کرد خطر کاشت در خاک خشک با در نظر گرفتن احتمال افزایش عملکرد که در اثر طولانی تر شدن فصل رشد و استفاده مؤثر از بارش های آسمانی در آغاز فصل رشد حاصل می شود قابل توجیه است. باید زمان کاشت گندم هنگامی باشد که در صورت رخداد بارندگی موثر فرصت زمانی لازم برای رشد اولیه گیاهچه ها در پائیز برای ورود به فصل زمستان و سرما ( ورنالیزاسیون ) وجود داشته باشد. تغییرات دما در گندم زار بر میانگین شمار بذرهای جوانه زده سرعت جوانه زنی و سبز شدن یکنواخت تأثیر می گذارد.
تاریخ کشت مناسب برای گندم دیم در اقلیم سرد شامل:
1- در مناطق خیلی سرد کوهستانی از اواخر شهریور لغایت نیمه اول مهر و پیش از نخستین بارندگی موثر پاییزه
2-در مناطق سردسیر از اول مهر لغایت ۲۵ مهر و پیش از نخستین بارندگی موثر پاییزه .
روش کاشت گندم دیم
استفاده از خطی کار با فاصله خطوط کشت ۱۷ - ۱۵ سانتی متر به عمق بیشنیه ۵-۴ سانتی متر در گندم.
استفاده از خطی کار با قابلیت جایگذاری کود در زیر بذر ( کود ۶ سانتی متر زیر بذر )
تذکر مهم: اگر از دستگاه های کاشت مستقیم برای کشت گندم استفاده شود، پیشنهاد می شود از دستگاه هایی استفاده کنند که دارای شیار بازکن تیغه ای هستند، چون این دستگاه ها می توانند کود را در عمق ۴ سانتی متر زیر بذر جایگذاری کنند، در حالی که دستگاه های کشت مستقیم با شیار باز کن بشقابی تنها توانایی جایگذاری کرد تا ۲ سانتی متر زیر بذر را دارند.
دستیابی به فاصله ردیف های کم ( کمتر از ۱۵ سانتی متر ) امری مهم در زراعت غلات دیم است. چرا که فاصله زیاد بین دو ردیف کشت موجب رشد بیشتر علف های هرز افزایش تبخیر و از همه مهمتر نداشتن یکنواختی بذر در واحد سطح ( افزایش تراکم در روی ردیف ) و موجب کاهش عملکرد محصول خواهد شد. لذا خطی کارهایی با فاصله خطوط کمتر و نیز دارای قابلیت حفظ فواصل خطوط در حین کاشت تاثیر مثبتی برروی عملکرد گندم می توانند داشته باشند. عملکرد گندم دیم در فاصله بین دو ردیف ۱۵ سانتی متر نسبت به فواصل خطوط کشت، زیاد افزایش می یابد. فاصله خطوط کشت کمتر با رعایت تراکم توصیه شده باعث خواهد شد فاصله بین بوته ها در روی ردیف بیشتر و در نتیجه باعث افزایش شمار پنجه، طول سنبله، وزن هزار دانه و ارتفاع گیاه و در نهایت عملکرد دانه در مقایسه با کشت متراکم با فاصله خطوط بیشتر شود.
مشخصاتتان را وارد کنید 