کاشت عدس
آماده سازی زمین برای کاشت عدس
رعایت اصول عملیات آماده سازی بستر بذر در شرایط دیم می تواند نقش مهمی در ذخیره و حفظ رطوبت خاک برای استفاده بهینه گیاه از رطوبت ایفا کند. باتوج هبه اینکه محصول عدس غالبا در شرایط دیم کشت می شود، رعایت اصول فنی عملیات آماده سازی بستر بذر ضروری است. کشاورزان با پاشیدن بذر عدس با دست و استفاده از گاوآهن برگرداندار و گاوآهن شش خیش یا دیسک به عملیات کشت پایان می دهند. کاربرد گاوآهن برگرداندار موجب از بین رفتن رطوبت ذخیره شده در خاک می شود.
استفاده از گاوآهن قلمی مجهز به غلطک و پنجه غازی برای آماده سازی زمین کشت می تواند در حفظ رطوبت خاک بسیار مؤثر باشد. در صورت وجود کاه و کلش به مقدار بسیار زیاد در سطح زمین بایستی مقداری از آنها را جمع آوری کرد، به طوریکه حداقل 30 درصد سطح زمین از بقایا پوشیده باشد. این بقایا در حد مطلوب باعث به حداقل رساندن خطر فرسایش، کاهش تبخیر رطوبت خاک و درعین حال افزایش حاصلخیزی خاک از طریق افزایش مواد آلی خاک و بازگرداندن مواد غذایی بقایای گیاهی به داخل خاک است. همچنین حفظ بقایای گیاهی در حد مناسب می تواند از جوانه زنی و استقرار برخی گونه های علف های هرز جلوگیری کند. حد مطلوب برای حفظ بقایای گیاهی بین مناطق و سیستم های تولید، تفاوت زیادی دارد. سپس اجرای شخم عمیق با گاوآهن پنجه غازی و قلمی و (در صورت وجود کلوخ) استفاده از دیسک ضروری است. در زراعت دیم عدس عامل اصلی در خاک‌ورزی و کاشت، حفظ و ذخیره رطوبت است. از این رو ماشین های کاشت حفاظتی که بتوانند بیشترین مقدار رطوبت را در بستر بذر حفظ کنند، ارجحیت دارند. در بین انواع شیاربازکن ها، نوع تیغ های تی وارون دارای بیشترین مقدار حفظ رطوبت و کاهش تبخیر در محل قرارگیری بذر و شیاربازکن جفت دیسک دارای بیشترین تبخیر در بستر بذر است.
برای کاشت پاییزه ارقام اصلاح شده عدس مانند گچساران، کیمیا و بیله سوار بایستی تا موقع بارندگی مؤثر صبر کرد تا علف های هرز و دانه غلات دیم (گندم یا جو) ریزش یافته سال قبل که در تناوب با عدس قرار دارند، سبز شوند، سپس اقدام به آماده سازی زمین با استفاده از شخم با گاوآهن پنجه غازی و قلمی کرد، زیرا روش دستپاش بذور موجب مصرف و هدررفت بیشتر بذر، ناهمگنی در توزیع بذر، عدم استقرار بذر در عمق مناسب، دشواری در مبارزه با علف های هرز دردوره داشت و تلفات بذر می شود.
عملیات خاک‌ورزی برای کاشت پاییزه عدس دارای دو اولویت است که در ذیل شرح داده شده اند:
- اولویت اول شامل استفاده از گاوآهن قلمی به عمق 20 سانتیمتر بعد از برداشت غلات پاییز (در صورت وجود کلوخ، استفاده از هرس بشقابی یا دیسک قبل از کاشت به عمق 10 سانتیمتر) است.
- اولویت دوم شامل کشت مستقیم عدس در بین ردیف های کلش غلات دیم (گندم یا جو) با استفاده از ماشین آلات مناسب و دستگاه های کاشت مستقیم با شیاربازکن دیسکی است. کشت عدس در بین ردیف های کلش غلات به جامانده از سال قبل به ایستایی بوته های عدس کمک می کند، تهویه سایه انداز را افزایش می دهد و موجب کاهش خطر بیماری می شود و به برداشت مکانیزه در زمان رسیدن محصول کمک می کند.
روش کاشت عدس
استفاده از روش کاشت مناسب (مکانیزه) از طریق جلوگیری از تلفات بذر، یکنواختی سبز محصول، سهولت در کنترل علف های هرز و امکان کنترل مکانیکی علف های هرز، باعث کاهش هزینه تولید و افزایش عملکرد می شود. روش دستپاش بذر عدس موجب موارد زیر می شود: ناهمگنی در توزیع بذر، عدم استقرار بذر در عمق مناسب، تلفات بذر، سبز غیریکنواخت، دشواری در مبارزه با علف های هرز در دوره داشت، ناهماهنگی در رسیدن محصول و عدم امکان برداشت مکانیزه به دلیل ناهمواری سطح خاک. کشت مکانیزه عدس هم باعث جوانه زنی سریع و یکنواخت، سبز یکنواخت گیاه، استحکام گیاه با بازده مصرف آب بیشتر و ایجاد زمین صاف و موجب افزایش امکان برداشت مکانیزه محصول می شود. بهترین بذرکارها برای کشت عدس بذرکارهای پنوماتیک و تکدانه کار هستند، ولی اگر به آنها دسترسی نداشتید، توصیه می شود از ردیف کارهای هاسیا، کشت گستر برای کاشت مکانیزه استفاده کنید. شایان ذکر اینکه استفاده از بذرکارها بدون پرس کردن بذرها توسط چرخ های پرس مدنظر است که بایستی با تغییر چرخ های پرس یا خالی کردن باد چرخ های آنها مانع از پرس شدن بذور کاشت هشده عدس شود.
در صورت استفاده از خطی کارها، بستن یک درمیان نازل های بذر به منظور کنترل مکانیکی علف های هرز توصیه می شود. همچنین توصیه می شود فواصل بین ردیف 25 سانتیمتر (بدون کنترل مکانیکی علفهای هرز) و فاصله روی ردیف 5/2 سانتیمتر باشد.
کاشت عدس به صورت مکانیزه در بین ردیف های کلش به جامانده از سال قبل، به ایستایی بوته های عدس کمک می کند، همچنین تهویه سایه انداز (کانوپی) افزایش می یابد و موجب کاهش خطر بیماری ها و بهبود برداشت ماشینی عدس می شود.
نکته: عمق کاشت در حدود 5 سانتیمتر توصیه می شود.
مکانیزاسیون در زراعت حبوبات نسبت به سایر محصولات زراعی چندان گسترده نیست؛ هرچند، انجام عملیات مکانیزاسیون عامل برای ارتقای فناوری در افزایش عملکرد، کاهش هزینه ها و ایجاد تسهیلات برای کشاورزان نقش مهمی دارد و قادر است با ایجاد و تعمیم شرایط مطلوب، شرایط را برای رشد گیاه عدس و جذب مواد غذایی فراهم کند.
میزان بذر عدس
غالباً در مزارع کشاورزان تعداد بوته عدس کمتر از 100 بوته در مترمربع است که این عامل باعث افزایش تبخیر رطوبت از سطح خاک می شود. عملکرد عدس در شرایط دیم 43 درصد شرایط آبی است که این تفاوت فاحش، اهمیت حفظ رطوبت خاک برای تولید بیشتر را نشان می دهد. یکی از مهمترین عوامل حفظ رطوبت، رعایت تراکم مطلوب در واحد سطح به منظور افزایش کارایی مصرف آب و جلوگیری از تابش مستقیم آفتاب به سطح زمین و کاهش تبخیر رطوبت از سطح خاک است. مناسبترین میزان بذر مصرفی برای ارقام اصلاح شده گچساران، کیمیا و بیله سوار، 200 تا 250 دانه در مترمربع (حدود 75 کیلوگرم در هکتار) باتوجه به وزن صد دانه و نوع رقم توصیه می شود.
ضدعفونی کردن بذر عدس
برای پوشش مناسب بذر علیه بیماری های بذرزاد، قارچکش های مانکوزب به میزان 2 در هزار، کاربوکسین تیرام به میزان 2 در هزار، کاپتان به میزان یک گرم در هر کیلوگرم، ویتاواکس به میزان 2 تا 3 سیسی در هر کیلوگرم توصیه می شوند. علاوه بر موارد ذکرشده، استفاده از آفت کش های لیندین، کاربوفوران و فوتیوکارپ برای تیمار بذرهای عدس توصیه می شود.
میزان کود مصرفی عدس
عدس به لحاظ تثبیت بیولوژیکی نیتروژن هوا توسط باکتری همزیست با ریشه های آن و مصرف نیتروژن بعد از تثبیت آن، احتیاج زیادی به کودهای نیتروژنه ندارد. ولی به طور کلی مصرف 20 تا 30 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار (ترجیحاً نیترات آمونیوم) به علاوه 15 تا 30 کیلوگرم فسفر خالص در هکتار (بسته به میزان اولیه فسفر خاک و فسفر مصرفی غلات در تناوب با عدس)، به طور همزمان در موقع کاشت، از منبع کودی سوپرفسفات تریپل در پاییز به صورت جایگذاری در خاک (مصرف عمقی) و حداقل 5 سانتیمتر پایین تر از محل بذر توصیه می شود. همچنین کاربرد کودهای بیولوژیک رایزوبیوم به شرطی که مایه تلقیح سازگار هر منطقه موجود باشد، به میزان 5/1 کیلوگرم در هکتار (آغشته با بذر) توصیه می شود. بعضی از جدایه های بومی رایزوبیوم همزیست با عدس توانستند موجب افزایش وزن خشک اندام هوایی، افزایش نیتروژن قسمت های هوایی، افزایش عملکرد دانه عدس به ترتیب نسبت به تیمارهای نیتروژنی و شاهد شوند.
مشخصاتتان را وارد کنید 