کوددهی به گلرنگ و تغذیه گلرنگ
کود نیتروژن در گلرنگ
حاصلخیزی خاک به منظور تأمین عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان برای حصول عملکرد زیاد و کیفیت مطلوب محصولات زراعی اهمیت دارد تأمین عناصر ضروری در خاک های فقیر از لحاظ یک یا چند عنصر غذایی و استفاده از کودهای شیمیایی موجب افزایش عملکرد و کیفیت محصول می شود البته باید در نظر داشت که استفاده زیاد از کودهای شیمیایی علاوه بر آلودگی محیط زیست و آب های زیرزمینی ممکن است آثار سمی و منفی بر تولید و کیفیت محصول داشته باشد گیاهان زراعی به مقادیر مناسبی از نیتروژن نیازمندند و در صورت کمبود این عنصر در خاک رشد و عملکرد گیاه تا حد زیادی کاهش می یابد. نیتروژن از اجزای مهم تشکیل دهنده پروتئین است که جذب آن در گیاه به شکل معدنی - آمونیوم یا نیترات - موجب تشکیل پروتئین می شود مصرف مناسب نیتروژن، مقدار پروتئین و پروتوپلاسم را افزایش می دهد و در نتیجه اندازه سلول و سطح برگ بزرگتر و فعالیت فتوسنتزی بیشتر می شود.
مقدار مصرف کود نیتروژن در گلرنگ به عواملی مانند عملکرد مورد انتظار، گیاه کشت شده قبلی، رطوبت در دسترس خاک و تاریخ کاشت بستگی دارد. گلرنگ در طول دوره رشد رویشی به کود ازته احتیاج دارد اما باید دقت شود که استفاده بیش از حد از کودهای نیتروژن گذشته از این که سبب افزایش عملکرد دانه نمی شود به کاهش مقدار روغن دانه نیز می انجامد. در ایالات متحده آمریکا، قبل از شروع کوددهی، مقدار نیتروژن خاک در عمق ۱۲۰ سانتی متر تعیین می شود. در کشت بدون آبیاری گلرنگ به طور معمول، حدود ۷۵ - ۴۵ کیلوگرم ازت در هکتار نیاز است، این مقدار در کشت آبی به ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار می رسد.
مصرف زیاد نیتروژن بر مقدار روغن یا عدد یدی روغن، تاثیر منفی دارد. حدود ۵۰ درصد نیتروژن مصرفی در شروع گلدهی تا رسیدن گلرنگ است از این رو تأمین کافی نیتروژن در این دوره ضروری است مصرف بیش از حد نیتروژن سبب افزایش طول دوره گل دهی می شود و اگر این گلدهی با افزایش دمای هوا مصادف شود سبب اختلال در گرده افشانی و پوکی دانه ها می شود. تنظیم مقدار کود مصرفی با توجه به مقدار نیتروژن باقی مانده از کشت گیاه قبلی مانند گیاهان خانواده لگوم (یونجه) که کود ازته زیادی برای آنها استفاده می شود، اهمیت ویژه ای دارد، زیرا وجود کود ازته زیاد در مرحله رشد رویشی سبب افزایش رشد سبزینه گیاه می شود و مرحله زایشی را با اختلال و به دنبال آن با کاهش عملکرد مواجه می سازد. همانند چنین وضعیتی در کشت دیم خسارت های بیشتری وارد می کند.
در کشت دیم گلرنگ پس از رطوبت، کود مهمترین عامل است. کود نیتروژن سبب افزایش طول ریشه و ماده خشک در گیاه می شود و هنگامی که بارندگی کم باشد سیستم ریشه ای گیاه گلرنگ توسعه می یابد و به لایه های عمیق خاک نفوذ کرده و از رطوبت موجود استفاده می کند.
گلرنگ اگر بعد از گیاهان دارای سیستم ریشه عمیق مانند آفتابگردان و ذرت در تناوب قرار گیرد، کود ازته بیشتری نسبت به زمانی که این گیاه بعد از گیاهان دارای ریشه سطحی (مثل گندم، جو و چاودار) در تناوب باشد، لازم است ریشه گیاه گلرنگ نسبت به غلات دانه ریز، عمیق تر است و می تواند نیتروژن خاک را تا عمق دو متری، استفاده کند. تقسیط نیتروژن در سه زمان کاشت، شاخه دهی و گلدهی بهتر از مصرف آن در زمان کاشت و شاخه دهی یا مصرف کود فقط در زمان کاشت است.
در زمان تهیه بستر بذر، کود حاوی نیتروژن را می توان با دیسک زدن تا عمق ۱۵ سانتی متری خاک مخلوط کرد. همچنین می توان کود را همزمان با کشت بذر کمی پایین تر از عمق کشت در یک یا دو ردیف کاشت و به صورت نواری قرار داد. کود سرک از اوایل به ساقه رفتن تا حداکثر مرحله رؤیت غوزه یا آخرین وجین مکانیزه در فاصله بین ردیف ها استفاده می شود. نیتروژن سرک تنها زمانی مفید است که نیازهای گیاه گلرنگ از عناصر غذایی دیگر تأمین شده باشد. در بیشتر آزمایش هایی که بر روی گلرنگ انجام گرفته برای تأمین نیتروژن مورد نیاز از نیترات آمونیوم استفاده شده است. در ایران به طور کلی ازت خالص مورد نیاز گلرنگ به مقدار ۷۵ کیلوگرم از منابع کودی اوره و فسفات آمونیوم است که از این مقدار ۵۰ کیلوگرم ازت خالص به صورت سرک در مرحله ساقه دهی و ۲۵ کیلوگرم ازت خالص به صورت سرک در مرحله غنچه دهی مصرف می شود. البته باید توجه داشت پس از آزمون خاک مقادیر موجود در خاک از مقدار توصیه شده کسر می شود.
کود فسفر در گلرنگ
فسفر در بسیاری از تغییرات شیمیایی گیاهان نقش اساسی دارد. ترکیب های آلی فسفر در واکنش های انتقال انرژی و تنفس سهیم اند. فسفر یکی از اجزای ساختمانی اسیدهای نوکلئیک و نوکلئوپروتئین هاست، بنابراین در انتقال خصوصیات وراثتی موثر است. این عنصر یکی از اجزای پروتئین ها نیز به شمار می رود. فسفر نوعی عنصر متحرک در گیاه گلرنگ است و همراه با تکامل و رسیدن آن و در ارتباط با مناطق فعال فیزیولوژیکی مانند بافت مریستمی از بافت های پیر به بافت های جوان حرکت می کند. پاسخ گلرنگ نسبت به کاربرد فسفر و پتاسیم ضعیف است به طوری که تولید هر تن دانه گلرنگ موجب خروج ۱۰ - ۶ کیلوگرم فسفر می شود ریشه گلرنگ توانایی جذب فسفر از اعماق پایین تر خاک را دارد از این رو مصرف مقدار کمی فسفر به صورت نواری در زمان کاشت در رشد سریع، اولیه موثر است و وضعیت عمومی گیاه را بهبود می بخشد. رشد سریع گیاهچه همچنین موجب رقابت بهتر گیاه گلرنگ با علف های هرز می شود. در کشت دیم گلرنگ رطوبت کافی برای جذب فسفر توسط گیاه گلرنگ نیز ضروری است. کشت گلرنگ بعد از برنج، گیاه گلرنگ را با کمبود فسفر روبه رو می کند که آثار آن با زردی و در ادامه با قهوه ای شدن گیاهچه ها نمایان می شود کمبود فسفر در خاک هایی که به مدت طولانی غرقابی شوند مشاهده می شود در چنین شرایطی ۳۴ - ۱۹ کیلوگرم فسفر خالص مورد نیاز است. با توجه به حرکت کند فسفر در خاک توصیه می شود که کودهای فسفره نزدیک بذر استفاده شود در مناطقی از هند که گلرنگ به صورت تجاری و به طور معمول بعد از غلات یا پنبه کشت می شود به کود فسفره کمتری نیاز است که در اواخر شخم با خاک مخلوط می شوند. آزمون خاک برای تعیین مقدار فسفر باقی مانده از خاکستر و بقایای گیاهان قبلی ضروری است.
در ایالت متحده آمریکا به طور معمول فسفر برای گلرنگ به کار نمی رود و تنها در صورت کمبود این ماده غذایی در زمان کاشت حدود ۳۰ - ۱۵ کیلوگرم در هکتار فسفر خالص استفاده می شود. ترکیب کودهای ازته و فسفره در زمان کاشت توصیه می شود تا گیاهچه های قوی و سالمی تولید شود. کشت گلرنگ بعد از سال آیش در مناطقی که تناوب زراعی به صورت آیش گندم است به فسفر نیاز کمتری دارد و مقدار مصرف آن ۱۰ - ۵ کیلوگرم در هکتار کاهش می یابد. فسفر مورد نیاز گیاه گلرنگ به طور معمول به صورت کودهای سوپرفسفات تأمین می شود که اغلب مقادیر کمی گوگرد نیز دارد. مصرف این نوع کود در مناطق گرمسیر که خاک با کمبود گوگرد مواجه است اهمیت دارد. به طور معمول مصرف ۵۰ کیلوگرم فسفر از منبع کودی فسفات آمونیوم توصیه می شود.
کود پتاسیم در گلرنگ
پتاسیم در فعال کردن محدوده وسیعی از سیستم های آنزیمی نقش مهمی دارد. محدوده کنترل فعالیت های فیزیولوژیکی بسیار گسترده است که از آن جمله می توان به تنظیم بیلان آب به کمک سازوکارهای مختلف مانند تنظیم مطلوب باز و بسته شدن روزنه ها، تاثیر بر فتوسنتز از راه تشکیل کلروپلاست انتقال مواد فتوسنتزی، هیدرات های کربن و متابولیسم نیتروژن اشاره کرد. برای اینکه فعالیت آنزیم به طور کامل موثر باشد غلظت زیادی از یون های پتاسیم ضروری است بنابراین غلظت زیاد پتاسیم در بافت های جوان و فعال اتفاقی نیست. پتاسیم به شکل آزاد در سیتوپلاسم یافت می شود و در ترکیب های ساختاری یا اجزای ذخیره ای گیاه گلرنگ وجود ندارد. به همین دلیل به هنگام مرگ بافت گیاهی به آسانی آزاد می شود. مصرف پتاسیم برای گلرنگ خیلی ضروری نیست. در بیشتر مواقع پتاسیم باقی مانده از کشت گیاه قبلی برای گلرنگ کافی است. مصرف پتاسیم بر افزایش عملکرد به شرطی تاثیر مثبت خواهد داشت که نیتروژن و فسفر کافی در خاک وجود داشته باشند. مصرف کودهای پتاسه به جز در مناطقی که کمبود این ماده غذایی جدی است ضرورتی ندارد.
مشخصاتتان را وارد کنید 