گندم دوروم چیست و اهمیت گندم دوروم

گندم محصولی است استراتژیک که نقش مهمی در تغذیه انسان دارد و همواره از آن بعنوان محصول غذایی مهمی برای مقابله با گرسنگی یاد شده است.

گندم دوروم (Triticum turgidum L. var durum ) بخش کوچکی از سطح زیر کشت گندم در دنیا یعنی حدود پنج درصد و نیز 10 درصد از کل تولید گندم را شامل می شود. در سال های اخیر، میزان تولید گندم دوروم افزایش یافته و به حدود بیش از 30میلیون تن رسیده است که اتحادیه اروپا، کانادا و ایالات متحده، 60 درصد این میزان را تولید می کنند.

در سال های اخیر، اتحادیه اروپا با میانگین حدود 8 میلیون تن، بیشترین میزان تولید گندم دوروم را به خود اختصاص داده و بعد از آن آسیا ( ترکیه و سوریه )، شمال آفریقا، کانادا، آمریکا، مکزیک و استرالیا قرار دارند.

گندم دوروم یکی از مهمترین گیاهان زراعی در منطقه سیوانای آفریقا ( Central and West Asia and North Africa (CWANA( ) است. منطقه سیوانا سالانه حدود 13 میلیون تن گندم دوروم تولید می کند که 84 درصد آن مربوط به کشورهای ترکیه، سوریه، مراکش، تونس، الجزایر و ایران است.

94,000 تومان188,000 تومان کاملترین مجموعه آموزشی کاشت، داشت و برداشت گندم

گندم دوروم دهمین محصول مهم در دنیا، سالانه حدود 37 میلیون تن و حدود ده درصد از سطح زیر کشت گندم دنیا را به خود اختصاص می دهد. بیشترین سطح زیر کشت این رقم در دنیا در مناطق غرب آسیا، شمال و شرق آفریقا، آمریکای شمالی، هندوستان، اروپای شرقی و مناطق مدیترانه ای می باشد. شرایط آب و هوایی مدیتران های ایران برای تولید گندم دوروم بسیار مناسب است، ولی ایران جایگاهی واقعی در بین کشورهای این حوزه، ازلحاظ تولید گندم دوروم ندارد. این درحالی است که مساحت وسیعی از ایران، برای تولید گندم دوروم با کیفیت بالا و در حد استانداردهای بین المللی مناسب است؛ به گونه ای که ایران می تواند در زمینه تولید این محصول و تبدیل آن به سمولینا و ماکارونی، نقش موثری در بازارهای جهانی داشته باشد.

اهمیت گندم دوروم

گندم دوروم با وجود مزیت های بسیاری که در تغذیه و صنعت دارد ( تهیه محصولات خمیری یا پاستا شامل ماکارونی، اسپاگتی و ورمیشل از آرد سمولینای گندم دوروم، ارزش افزوده صادراتی، وجود ژن های مقاومت به برخی از بیماری های شایع غلات ازجمله زنگ ها و سیاهک ها و جز اینها ) جایگاه قابل توجهی در ایران نداشته است؛ به طوریکه تنها حدود 400 - 300 هزار هکتار درکشور به کشت گندم دوروم اختصاص دارد و دوسوم این مقدار نیز به صورت کشت دیم است. باتوجه به وسعت دیمزارهای کشور، گندم دوروم با متحمل بودن به تنش خشکی و سازگاری زیاد به شرایط خشک اقلیمی ایران، می تواند گزینه مناسبی برای افزایش تولید باشد. بنابراین، معرفی ارقام جدید با عملکرد بیشتر و متحمل به کم آبی، یکی از ضرورت های توسعه کشت گندم دوروم برای ایجاد رغبت بیشتر در کشاورزان دیم کار است تا به کشت این محصول ارزشمند ازنظر پروتئین بیشتر و عناصر ریزمغذی ازجمله آهن، روی و مانند اینها روی بیاورند. یکی از فراورده های گندم دوروم که در کشورهای مدیترانه ای، موردتوجه ویژه بوده، فریکه ( برشته کردن دانه های گندم دوروم در مرحله خمیری سفت دانه ) است که در مناطق کردنشین به آن زیوره می گویند. بر اساس منابع علمی، فریکه یکی از منابع سرشار از آهن و روی و سایر عناصر ریزمغذی ( کلسیم، پتاسیم، ویتامین های گروه ب، و درصد فیبر بالا ) است و ارزش غذایی بالایی دارد.

از انواع ارقام گندم دوروم در ایران می توان به گندم دوروم رقم سپند، گندم دوروم رقم سیمینه، گندم دوروم رقم ساجی، گندم دوروم رقم آریا، گندم دوروم رقم ذهاب اشاره کرد.