تاریخچه تکثیر و پرورش ماهی در ایران و جهان
اولین بار چه کسانی ماهی پرورش دادند؟
اولین کسانی که اقدام به پرورش ماهی نمودند، چینی ها بودند. فان لی در 475 سال قبل از میلاد مسیح در مورد تخم ریزی و تکثیر ماهی کپور معمولی مطالب ارزنده ای نوشته و از آن به عنوان یک شغل پُرمنفعت یاد کرده است. بیشتر مؤلفین سابقه پرورش ماهی را به 2000 سال قبل از میلاد مسیح نسبت می دهند.
ارسطو از ماهی کپور یاد کرده و یونانی ها و رومی ها ماهی کپور را در استخر پرورش می دادند. این ملل سعی داشتند که بدین وسیله ذخائر ماهی در آب های طبیعی را حفظ نمایند. چینی ها و رومی ها همچنین برای اولین بار ماهی را به طور مصنوعی تکثیر کرده و انکوباسیون تخم ماهی را انجام داده اند.
اولین بار چه کسانی ماهی را بصورت مصنوعی تکثیر دادند؟
با وجود سابقه طولانی پرورش ماهی در استخر، سابقه تکثیر مصنوعی ماهیان، کوتاه است. اولین گام در تکثیر و پرورش ماهیان در آب های طبیعی به وسیله دانشمند آلمانی اِستفان لودویک یاکوبی ( 1711-1748 ) برداشته شد. او از ماهی ماده و نر قزل آلای رنگین کمان آماده تکثیر به صورت جداگانه تخم و اِسپرم به دست آورد و آنها را با هم مخلوط کرد که این اولین لقاح مصنوعی تخم ماهی بود. در مورد ماهیان پرورشی گرمابی در سال 1930 مولدین آماده از محل های تخم ریزی طبیعی صید و لقاح مصنوعی داده شدند. ولی القاء تخم ریزی به مولدین با روش تزریق، در سال 1934 به وسیله زیست شناسان برزیلی آغاز شد و بعد در آسیا و اروپا و آمریکای شمالی توسعه یافت. در سال 1958 مولدین کپور نقره ای و سرگنده پرورش یافته در استخرهای خاکی، با تزریق عصاره غده هیپوفیز ماهی کپور معمولی به صورت مصنوعی تکثیر شدند و در حال حاضر مولدین ماهیان مختلف با استفاده از هورمو ن های مصنوعی و غده هیپوفیز ماهیان، در سطح وسیع مورد تکثیر مصنوعی قرار می گیرند.
کار تکثیر و پرورش ماهی از آن زمان آغاز و تاکنون ادامه دارد و اکثر کشورها مبادرت به تولید و پرورش ماهی می نمایند.
تکثیر و پرورش ماهی از چه زمانی در ایران شروع شد؟
در کشور ما در واقع کار از سال 1330 با تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری و ماهیان کپور شروع شد. در سال 1338 هم با احداث اولین ماهی سرای کشور در روستای حصار شهرستان کرج پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان آغاز گردید و امروزه بیش از 20 هزار مرکز تکثیر و پرورش انواع آبزیان در سطح کشور در زمینه تولید ماهیان (گرمابی - سردآبی - زینتی و میگو ) فعال بوده و سالانه حدود 370 هزار تن انواع آبزی را پرورش می دهند که بخش اعظم آن ماهیان گرمابی و سردآبی می باشد که با توجه به صید و بهره برداری از آبهای دریایی مجموعاً حدود 770 هزار تن ماهی در کشور در سال 1390 صید و پرورش داده شده است.