استفاده از کلزا در جیره ماهی قزل آلای رنگین کمان
امروزه در دنیا از کنجاله کلزا به عنوان مکمل پروتئینی در جیره غذایی آبزیان استفاده می شود . مطالعات متعددی در مورد اثر کنجاله کلزا در رشد و ترکیب لاشه ماهی قزل آلای رنگین کمان انجام شده است که نشان داده است استفاده از کنجاله کلزا می تواند به عنوان یک منبع پروتئینی ارزان قیمت در جیره این ماهیان استفاده شود. .مشکل اصلی استفاده از کنجاله کلزا، فاکتورهای ضدتغذیه ای آن می باشد که در واریته های جدید تقریبا رفع شده است.
در ارقام جدید کلزا مشکل گلوکوزینولات ها حل شده و میزان این ماده مضر بسیار کاهش یافته است. فیبر نیز یکی از موادی است که باعث افت کیفیت کنجاله می گردد و در آخرین کارهای اصلاحی ارقامی ایجاد شده اند که مقدار فیبر آن ها بسیار کاهش یافته است. جایگزینی نسبی کنجاله کلزا و کنجاله سویا با آرد ماهی در جیره غذایی ماهی قزل آلای رنگین کمان بررسی شد و نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد بدون در نظر گرفتن سطح جایگزینی، ماهیان تغذیه شده با جیره محتوی کنجاله کانولا به طور معنی داری وزن نهایی، شاخص وزن بدن، میزان رشد ویژه، مصرف اختیاری غذا، بازده نسبی پروتئین، تثبیت نیتروژن و انرژی بالاتر و ضریب تبدیل غذایی پایین تری نسبت به ماهیان تغذیه شده با جیره های محتوی کنجاله سویا داشتند.
مطالعه دیگری در سال 1999 بر روی استفاده از کنجاله کلزا در جیره غذایی ماهیان گوشتخوار مانند آزاد ماهیان صورت گرفت و مشخص شد که کنجاله کلزا می تواند در جیره غذایی این ماهیان تا سطح 20 درصد جیره جایگزین شود، بدون اینکه تاثیر منفی در رشد ماهی داشته باشد. همچنین طبق گزارش های حاصل از دو مطالعه جداگانه، ارزش زیستی بالای کنسانتره پروتئین کلزا در جیره های آزمایشی در ماهی آزاد تایید شده است.
در سال 1999 قزل آلا را با کنسانتره پروتئین کانولا تغذیه کردند و مشاهده کردند که ضریب قابلیت هضم پروتئین آن 6 / 97 درصد است. نتایج حاصل از بررسی جایگزینی درصدهای مختلف پروتئین کانولا با آرد ماهی نشان داد که جایگزینی آرد ماهی بوسیله کنجاله کلزا ( 10 تا 57 درصد ) تاثیری منفی بر عملکرد رشد ماهی ها نداشت.
با توجه به افزایش تدریجی قیمت غذای ماهی قزل آلا و پیامدهای ناخوشایند آن در تولید ماهی قزل آلا نیاز به استفاده از منابع پروتئینی ارزان قیمت در غذای مصرفی ماهی قزل آلا احساس می شود. این بررسی در راستای جایگزین کردن کنجاله کلزا به عنوان یک منبع پروتئینی ارزان قیمت به جای کنجاله سویا در جیره غذایی ماهی قزل آلای رنگین کمان و همچنین کاهش قیمت تمام شده غذا در آبزی پروری و بررسی تاثیر آن بر رشد، بقا و کیفیت لاشه ماهی قزل آلا انجام شد.
بررسی مصرف کنجاله کلزا در جیره ماهیان قزل آلای رنگین کمان و تاثیر آن بر عملکرد تولیدی و اقتصادی:
استفاده از کنجاله کانولا به عنوان یک منبع پروتئینی ارزان قیمت به ازای کاهش کنجاله سویا و آرد ماهی و مهمتر از آن کاهش قیمت تمام شده غذا در جیره غذایی ماهی قزل آلای رنگین کمان تایید و تاثیر آن بر رشد، بازماندگی و کیفیت گوشت این ماهی مثبت ارزیابی شده است.
برای اثبات این موارد، آزمایشی مبنی بر استفاده از کنجاله کلزا به عنوان یک منبع پروتئینی ارزان قیمت در جیره بچه ماهیان قزل آلای رنگین کمان و تاثیر آن بر رشد، بازماندگی و ترکیب لاشه در قالب طرح کاملا تصادفی بر عملکرد تولیدی و اقتصادی این ماهی مورد بررسی قرارگرفت که طی آن پنج جیره غذایی که شامل درصد های متفاوت کنجاله کلزا ( صفر، 25، 5۰، 75 و 1۰۰ درصد) بود تهیه شد. جیره اول بدون کنجاله کلزا و در جیره های بعدی به ترتیب کنجاله کلزا اضافه شده و کنجاله سویا به همان نسبت کم شد. جیره پنجم بدون کنجاله سویا و به صورت صد درصد جایگزینی کنجاله کلزا آماده سازی شد. پلت های تهیه شده متناسب با اندازه دهان ماهی در داخل کیسه های مخصوص غذای ماهی نگهداری و در یک انبار سرد و به دور از نور خورشید، درون کمد های فلزی نگهداری شدند. ماهیان قزل آلا به تعداد مساوی در 5 استخر کاملا مشابه و جداگانه نگهداری شدند. میزان غذادهی به ماهیان قزل آلا بر اساس زیست سنجی های صورت گرفته در فواصل معین و با توجه به درجه حرارت آب و بیومس ماهی در هر استخرانجام گرفت. بعد از اتمام دوره پرورش، افزایش وزن، میزان غذای مصرفی، ضریب تبدیل غذایی، ضریب رشد ویژه یا درصد افزایش در وزن تر در طول روز و درصد بازماندگی ماهیان و نیز ترکیب لاشه در تیمارهای مختلف محاسبه شدند.
نتایج حاصل از بررسی افزایش وزن در انتهای دوره پرورش نشان داد که ماهیان قزل آلایی که با جیره حاوی 75 %کلزا تغذیه شده بودند در انتهایی دوره بیشترین وزن را داشتند ولی هیچ اختلاف معنی داری بین ماهیان گروه های مختلف وجود نداشت. همچنین میزان مصرف غذا که نشان دهنده خوش خوراکی غذاست در جیره 75 % کلزا بیشترین میزان بود اما هیچ تفاوت معنی داری بین گروههای مختلف مشاهده نشد. اثر جایگزینی کنجاله کانولا به جای کنجاله سویا بر ضریب تبدیل غذایی و ضریب رشد ویژه معنی دار نبود . بهترین وضعیت یا ضریب چاقی مربوط به ماهیان قزل آلا تغذیه شده با جیره 75 % کلزا بود با این وجود هیچ اختلاف قابل ملاحظه ای بین گروههای مختلف مشاهده نشد. درصد تلفات در ماهیان تغذیه شده با جیره های مختلف تفاوتی را نشان نداد.
میزان چربی، میزان رطوبت و میزان ماده خشک لاشه ماهیان تیمارهای مختلف با همدیگر و نیز با ماهیان ابتدایی آزمایش تفاوت معنی داری را نشان نداد. با توجه به اینکه در هیچ کدام از فاکتورهای رشد اختلاف معنی داری مشاهده نشد و نیز ارزان تمام شدن قیمت جیره غذایی حاوی درصد بالای کانولا، لذا استفاده از کنجاله کانولا در جیره ماهیان قزل آلا سبب بهبود عملکرد ماهی قزل آلای رنگین و دارای صرفه اقتصادی برای پرورش دهندگان می باشد. در مجموع بدون در نظر گرفتن سطح جایگزینی، مقایسه ماهیان قزل آلا تغذیه شده با دو منبع گیاهی مختلف نشان می دهد که ماهیان قزل آلا تغذیه شده با جیره محتوی کنجاله کلزا در وزن نهایی، شاخص وزن بدن، میزان رشد ویژه، مصرف اختیاری غذا، بازده نسبی پروتئین، تثبیت نیتروژن و تثبیت انرژی بالاتر و ضریب تبدیل غذای پایین تری نسبت به ماهیان تغذیه شده با جیره های محتوی کنجاله های سویا دارند. همچنین ثابت شده است که جایگزینی کنجاله کانولا به دلیل بهبود بیشتر جذب نیتروژن و عملکرد ماهی قزل آلا با جایگزینی کنجاله سویا امکان پذیر است.
نتایج این آزمایش در راستای کاهش قیمت تمام شده جیره و افزایش سود افزوده در بخش آبزی پروری و با توجه به روند بسیار سریع توسعه کشت کلزا و به تبع آن حجم بالای تولید کنجاله کلزا در کارخانجات روغن کشی در آینده ای نزدیک، می توان تا حد زیادی هزینه تولید ماهی قزل آلا را بدون تغییر در عملکرد کاهش دهد.
پیشنهاد: با توجه به قیمت کمتر کنجاله کلزا و صرفه اقتصادی ناشی از مصرف آن در جیره غذایی ماهی قزل آلای رنگین کمان، استفاده از آن در تهیه خوراک در مزارع پرورش ماهی قزل آلا توصیه می شود.
مشخصاتتان را وارد کنید 