کاشت صنوبر و امکانات ضروری برای کشت صنوبر و صنوبرکاری
1- زمین مناسب
گرچه درختان صنوبر در حاشیه رودخانه های تنگ و کم عرض، در اراضی ناهموار و حاشیه ای رودخانه های دائمی به صورت تک درخت و یا ردیف های درختی دیده می شوند اما وقتی بحث از کاشت صنوبر و زراعت چوب است زمین مورد نظر باید از خصوصیات و ویژگی های یک زمین مطلوب برای کشت و کار برخوردار باشد. این عرصه باید کم شیب باشد تا امکان عملیات زراعی و آبیاری در آن وجود داشته باشد. سنگلاخی، شیبدار، باتلاقی و ماندابی نباشد و تا حد امکان در معرض بادهای گرم و سرد قرار نداشته باشد.
2- خاک مناسب
برای صنوبرکاری باید استانداردها و ویژگی های مطلوب یک خاک زراعی را داشته باشد. این خاک باید ترکیب مناسبی از عناصر مختلف را دارا باشد تا بتواند نیازهای گیاه را تأمین کند. خاک باید سبک و نفوذپذیر باشد تا امکان نفوذ آب و اکسیژن را فراهم کند. همچنین خاک های متراکم، دارای ساختمان بد و با خلل و فرج درشت برای صنوبرکاری مناسب نیست. مناسب ترین خاک برای صنوبرکاری خاکی است که دارای بافت یکنواخت با نسبت مناسبی از ذرات رس (کمتر از 30 درصد) و سیلت باشد. ریشه درختان صنوبر در مناطق آبگیر و با زهکش نامناسب نمی تواند از اکسیژن محلول در آب استفاده کند و سبب خفگی ریشه و از بین رفتن درخت می شود. تأمین رطوبت کافی و موادغذایی مورد نیاز در خاک یکی از اصلی ترین اقداماتی است که تضمین کننده سلامت و رشد مطلوب گیاه خواهد بود. اکسیژن مورد نیاز برای توسعه ریشه از اتمسفر خاک گرفته می شود. بنابراین تهویه مناسب خاک باید به عنوان یک عامل ضروری همواره برای یک صنوبرکاری موفق مدنظر قرار گیرد.
3- مواد آلی و شیمیایی
درختان صنوبر سریع الرشد هستند بنابراین می توانند در دوره زمانی کوتاه تر از دیگر درختان، مواد غذایی مورد نیاز خود را از خاک تأمین و به چوب تبدیل کنند. از طرف دیگر با توجه به خروج تمامی مواد تولیدی گیاه (چوب های تنه و شاخه ها) از محیط و عدم بازگشت مواد غذایی گیاه به خاک، کمبود موادغذایی مورد نیاز گیاه در خاک و ناتوانی خاک در تأمین مواد مورد نیاز نهال های جوان کاشته شده، طبیعی است. این وضعیت در مجموع سبب می شود تا خاک عرصه دچار کمبود مواد آلی و معدنی شود. در صورت عدم جبران مواد از دست داده شده و تقویت خاک، کاهش قابل توجه تولید در دوره های بعدی قابل انتظار خواهد بود. کودهای شیمیایی و به خصوص ترکیب های مختلف کودهای ازت، فسفر و پتاس امروزه به عنوان مؤثرترین و کاربردی ترین کودهای شیمیایی محسوب می شوند که مواد مورد نیاز خاک را در رویش های زراعی و باغی به نحو مطلوب تأمین می کنند. میزان و مقدار مصرف انواع کودها در صنوبرکاری ها بسته به سن، نوع گونه و وضعیت خاک متفاوت است. معمولاً پس از کسب اطلاع از وضعیت مواد و عناصر خاک اقدام به تعیین کود مناسب می کنند. به صورت متداول کودهای دامی و انواع کمپوست ها و بقایای گیاهی در هنگام آماده سازی و کودهای شیمیایی بسته به مقادیر مورد نیاز در سنین و مراحل مختلف رویشی به خاک اضافه می شود. درختان صنوبر به سبب رشد سریع و تولید ماده آلی فراوان نیاز به موادغذایی مناسب دارند. کاربرد انواع کودهای دامی و گیاهی و نیز انواع کودهای شیمیایی به طور محدود بسته به شرایط خاک منطقه در سنین اولیه رشد ( یک تا سه سال) می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
4- آب مورد نیاز صنوبرکاری
از اولین نیازهای صنوبرکاری در اختیار داشتن منابع آب دائمی، مطمئن و کافی است. با توجه به تغییرات اقلیمی و گرم شدن کره زمین، شرایط کم آبی بیشتر نقاط کشور و یا دست کم وجود دوره های کم آبی و خشکسالی، بسیاری از عرصه های زراعی به کشت صنوبر و تولید چوب اختصاص داده نشده و بایر مانده اند. بدیهی است چنانچه با انجام بررسی های علمی و همه جانبه ارقامی که ضمن تولید و بازدهی چوب بالا، نیاز آبی کمتر و مقاومت بهتری داشته باشند؛ انتخاب، معرفی و ترویج شوند می توان امیدوار بود تا انگیزه و محرک کافی برای اختصاص این قبیل اراضی به صنوبرکاری به منظور تولید چوب در بسیاری از نقاط همچون حاشیه رودخانه های غیر دائمی و اراضی کم بازده کشاورزی به وجود آید. صنوبرها از جمله گونه های رطوبت پسند هستند که در خاک های آبرفتی حاشیه رودخانه ها یا کانال های آبیاری که جریان آب سرد و خنک دارند به خوبی رشد می کنند. درختان نسبت به آب سطح الارضی حساس هستند و عمق مناسب آب برای آنها از نیم تا پنج متر متغیر است. آب در اختیار درختان باید شوری کمی داشته و pH آن بین هفت تا هشت و نیم باشد. نیاز آبی صنوبرهای چندساله در شرایط منطقه آذربایجان، دامنه های جنوبی البرز و دیگر مناطقی که بارندگی آنها در محدوده 350-250 میلیمتر در سال است حدود 10000 تا 12000 مترمکعب در هکتار در سال برآورد می شود. برای نهالستان ها و کشت های انبوه این مقدار تا 50 درصد افزایش پیدا می کند. این مقدار آب باید به تدریج و در نوبت های مشخص در اختیار درختان قرار گیرد و مواردی مانند یکنواختی دسترسی درختان مناطق مختلف به آب و ممانعت از هدر رفتن آب مورد توجه ویژه قرار گیرد. فاصله دو نوبت آبیاری نیز بسیار اهمیت دارد که برای نهالستان ها و کشت های انبوه چهار تا پنج روز و برای درختان بزرگ و چند ساله هفت تا هشت روز یک بار می تواند مناسب باشد. البته دور آبیاری در ماه های مختلف سال تفاوت می کند. به طوریکه در ماه های اول بهار و اواخر شهریور و مهرماه می تواند کمی بیشتر و ماه های گرم سال (خرداد، تیر و شهریور ماه) کمتر در نظر گرفته شود. صنوبرکاران و باغبان های باتجربه با نگاه به خاک و سیمای ظاهری درختان (مانند شادابی برگ ها) می توانند ضرورت و زمان مناسب آبیاری را تعیین کنند. در فصول خشک که معمولاً گیاه در اوج رویش خود قرار دارد و نیاز به آبیاری منظم و مرتب دارد، درختان نسبت به هرگونه بی نظمی و اختلال در آبیاری بسیار حساس هستند و شدیداً لطمه می بینند. میزان آب لازم گیاه بسته به فصل، نوع گونه، نوع خاک، سن و ابعاد درختان تفاوت می کند. امروزه به دلیل افزایش راندمان آب، سیستم های آبیاری تحت فشار و قطرهای برای تولید نهال و خزانه ها و توسعه زراعت چوب در مناطق خشک و نیمه خشک استفاده می شود. همچنین استفاده از آب های نامتعارف مانند فاضلاب های شهری و صنعتی یکی از گزینه های مناسب برای توسعه زراعت چوب به ویژه در نزدیکی کلان شهرهاست.
مشخصاتتان را وارد کنید 