انواع پیوند
پایه و پیوندک بایستی هر کدام دارای خواص و صفات مشخص باشند تا عمل پیوند زدن ممکن گشته و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد. در هر حال پایه بایستی دارای شرایط زیر باشد :
1- مقاوم بودن به سرما : این موضوع در نواحی گرمسیر و یا نقاطی که دارای آب و هوای معتدل می باشند چندان دارای اهمیت نیست ولی در مناطق سردسیر برای دوام درخت پیوندی و برداشت بهره کافی باید پایه هایی انتخاب نمود که در مقابل سرمای سردترین زمستان محل مقاومت کند و مخصوصاً این نکته را باید در نظر گرفت که مقاومت پایه به این عمل باید بیشتر از مقاومت پیوندک باشد زیرا اگر پایه به سرما حساس باشد در سالهای خیلی سرد درخت پیوندی به کلی از ریشه خشک می شود در صورتی که اگر مقاومت آن زیادتر باشد در چنین سالی هر وقت پیوندک در اثر سرما ازبین رفت می توان ازریشه قوی پایه که در مقابل سرما استقامت کرده استفاده نموده مجدداً آن را پیوند کرد. در این صورت نمو پیوندک سریع بوده زودتر از درختی که پایه آن جوان و ضعیف است میوه خواهد داد. البته در علم نوین باغبانی پیوندک ها و پایه ها از مناطق مختلف قبل از مرحله امید بخشی تست می شوند تا مانع خسارت های سنگین به باغداران گردد.
2- آسان و کم هزینه بودن ازیاد پایه و همچنین تا جایی که ممکن است باید پایه را بوسیله غیرجنسی ازدیاد کرد زیرا فقط در این صورت است که پایه ها یکنواخت همسان بوده و با در نظر گرفتن اثر متقابل پایه و پیوندک در یکدیگر باغ یکنواخت به دست می آید و بهره برداری از آن آسانتر و کم هزینه تر می شود.
3- مقاوم بودن به انواع بیماری ها.
4- آسان انجام دادن عمل پیوند از نظر خصوصیات پوست: پوست بعضی از درختان به سختی از چوب جدا می شود و در پاره ای دیگر درختان، پوست خیلی نازک بوده و جدا کردن آن از چوب غیر ممکن است.
5- انتخاب پایه از درختان دارای ریشه سطحی و قوی: این نوع درختان نسبت به گیاهان دارای ریشه عمودی و ضعیف، به علت جابه جایی آسان و موفقیت آمیز آنها، بهترو برترند.
6- عدم پاجوش دهی : درختانی که پاجوش زیاد تولید می کنند، بهتر است به عنوان پایه انتخاب نشوند. زیرا پاجوش موجب ضعف درخت پیوندی و افزایش هزینه های تولید می گردد.
7- مطابقت پایه با انواع مختلف خاک: هر چند یک نوع معین از گیاه را نمی توان در خاکهای مختلف کاشت و از نظر علمی یک نوع معین از نبات در نوع معینی از خاک بهترین نتیجه را می دهد، معهذا از نظر اقتصادی و تهیه نهال پیوندی برای فروش باید سعی نمود که پایه انتخاب شده در بیشتر از انواع خاک ها سازگار بوده و بهره کافی بدهد.
همان طور که پایه دارای خصوصیات و صفات اختصاصی است پیوندک نیز باید دارای خصویات و صفات ویژه باشد:
1- پیوندک با پایه بایستی قرابت و تجانس داشته باشد.
2- پیوندک باید یک ساله باشد. در پیوند پائیزه می توان از شاخه های همان سال یعنی از شاخه هایی که در بهار ظاهر شده اند استفاده نمود. سن پیوندک نباید از یکسال تجاوز نماید ولی باید کاملاً رسیده باشد. یعنی چوب آن به اندازه کافی سفت گردیده و مواد ذخیره کافی در آن جمع باشد.
3- پیوندک باید از شاخه های بالغ انتخاب شود.
4- مناسب است پیوندک را ازدرختان مادری برداشت که از تولید گل و میوه آنها جلوگیری شده باشد.
5- میزان فعالیت پایه و پیوندک بایستی در یک حد باشد در غیر این صورت لازم است پایه نسبت به پیوندک فعالیت بیشتری داشته باشد.
6- درختانی که دوره استراحت کامل دارند برای پیوند بهاره باید پیوندک را قبل از بیدار شدن پایه مادری از خواب زمستانه تهیه نمود. هرگاه خطر یخبندان و سرمای شدید در بین باشد قطع پیوندک از درخت مادر قبل از یخبندان باید انجام گیرد زیرا سرمای شدید شاخه ها را خشکانیده و از بین می برد.
استقرار پیوندک بر روی پایه به طرق مختلف انجام می گیرد و برای سهولت تفکیک، بر حسب نوع و روش، به سه گروه تقسیم می شوند :
گروه اول: پیوند مجاورتی
( پیوند شاخه قطع نشده از پایه مادری )
1- پیوند مجاورتی جانبی
2- پیوند مجاورتی انتهایی
3- پیوند مجاورتی کمانی
گروه دوم: پیوند جوانه ای
1- پیوند شکمی
2- پیوند لوله ای
3- پیوند جوانه چوبی (چیپ بادنیگ)
گروه سوم: پیوند شاخه بریده
1- پیوند شاخه بریده انتهایی
2- پیوند شاخه بریده جانبی
اجرای عملیات پیوند
برای انجام دادن عمل پیوند های مختلف که در بالا نام برده شده است نکاتی را بایستی در نظر داشت :
1- تهیه و انتخاب پایه مورد نظر
2- انتخاب پیوندک و تراش برحسب نوع پیوند
3- استقرار پیوندک بر روی پایه آماده شده
4- بستن محل پیوند
5- استفاده از چسب در صورت لزوم