کاشت لوبیا
انتخاب بذر لوبیا
هرگاه در انتخاب بذر برای کاشت دقت کافی به عمل آید به همان نسبت نتیجه حاصل از زراعت، تولیدی رضایت بخش خواهد بود. بنابراین در انتخاب بذر باید موارد ذیل را رعایت نمود:
1- خلوص بذر لوبیا: بذر لوبیا انتخابی باید خالص و یکنواخت باشد.
2- قوه نامیه بذر لوبیا: بذر لوبیا مصرفی باید تازه، سالم و کاملاً رسیده بوده و قوه نامیه آن نباید کمتر از 95 درصد باشد.
3- پاکی بذر لوبیا: بذر لوبیا باید از ناخالصی های بذری و غیر بذری و به ویژه بذور علف های هرز پاک باشد . بهتر است بذر از مراجع ذیصلاح تهیه گردد و در صورتی که کشاورز از محصول تولیدی خود برای بذر استفاده می کند، بهتر است در دو مرحله بذر خود را خالص نماید. در مرحله اول، در زمان کاشت لوبیا قطعه ای از زمین زیر کشت را به تناسب نیاز سال آینده مشخص کرده و در این قطعه ضمن رعایت دقیق مسائل زراعی نظیر کود، آب، مبارزه با آفات و بیماری ها و علفهای هرز، بوته های ناخالص را که از طریق شکل بوته، رنگ گل و اندازه و رنگ غلاف قابل تشخیص است، شناسایی و جدا نماید و سپس بذور این قطعه را جداگانه برداشت کند. در مرحله دوم، بذور برداشت شده قطعه مزبور را با دقت بررسی و بذور مخلوط، ضعیف و بدشکل را جدا نماید. به عنوان مثال اگر کشاورزی یک هکتار زمین داشته باشد و میزان تولید آن حدود 2 تن در هکتار و مقدار بذر مصرفی جهت کاشت آن 200 کیلوگرم در هکتار باشد، این کشاورز باید حداقل 10 درصد از زمین خود یعنی 1000 مترمربع ( یک جریب ) را برای بذر سال آینده در نظر بگیرد. بنابراین باید کلیه عملیات فوق را با دقت در این یک جریب زمین انجام دهد. توصیه می گردد بذر مربوطه بیش از سه سال مورد استفاده قرار نگیرد و بعد از آن کشاورز از بذر جدید استفاده نماید.
آماده سازی زمین برای کاشت لوبیا
خاکی که برای کشت لوبیا در نظر گرفته می شود باید به اندازه کافی عمق داشته و در قسمت سطحی نرم و حاصلخیز باشد. به طور کلی هدف از تهیه زمین لوبیا زیر خاک بردن بقایای گیاهی، از بین بردن علف های هرز، زیر خاک کردن مواد تقویت کننده، حفظ رطوبت موجود در خاک، ایجاد نفوذپذیری، نرم کردن و افزایش عمق خاک زراعی می باشد. تهیه زمین شامل مراحل مختلفی است که با در نظر گرفتن روش زراعت (مکانیزه و سنتی)، بافت خاک و نوع تناوب ممکن است تفاوت هایی داشته باشد. شخم پائیزه بر شخم بهاره ترجیح داده می شود، زیرا آب بیشتری ذخیره شده و یخ آب حاصل کلوخه ها را خرد می کند، همچنین فرسایش حاصل از جاری شدن آب کاهش یافته و بقایای گیاهی و علفهای هرز در زیر خاک زودتر پوسیده می شوند. در بهار به محض اینکه زمین گاورو شد از دیسک یا کولتیواتور برای خرد کردن کلوخه ها استفاده می گردد. جهت تسطیح مقطعی لازم است ماله ای در سطح خاک زده شود تا بستر مناسب برای کشت بذر فراهم گردد. در روش هیرم کاری پس از تسطیح زمین به کمک دستگاه مرزبند، ابعاد کرت ها مشخص شده و زمین لازم برای کاشت آماده می گردد. قبل از کاشت، کود مورد نیاز بر اساس توصیه کودی در خاک توزیع می گردد.
تراکم بوته لوبیا
از عواملی که در تراکم بوته مؤثر هستند می توان به شکل بوته، قدرت رشد، قوه نامیه، وزن 100 دانه، روش کاشت، عمق کاشت، طول دوره رشد و تاریخ کاشت اشاره نمود. بر اساس تحقیقات انجام شده در ایستگاه ملّی تحقیقات لوبیا خمین، در کشتهای ردیفی فواصل 50 سانتیمتر بین ردیف و 5 سانتیمتر روی ردیف، بهترین فاصله کاشت محسوب می شود. اما در شرایط کرتی استفاده از آرایش مربعی بهترین عملکرد را دارد. در مجموع بر اساس نتایج به دست آمده برای اغلب لوبیاهای موجود از جمله رقم تلاش، تراکم 40 بوته در متر مربع بهترین تراکم تشخیص داده شده است. میزان بذر مصرفی بستگی به وزن 100 دانه لوبیا دارد. وزن صد دانه رقم تلاش که حدود 35 تا 37 گرم می باشد، به طور متوسط مقدار مصرف بذر در کشت مکانیزه 170-150 کیلوگرم در هکتار می باشد. وزن صد دانه رقم اختر که حدود 45 تا 47 گرم می باشد، به طور متوسط مقدار مصرف بذر در کشت مکانیزه 200-180 کیلوگرم در هکتار می باشد. وزن صد دانه رقم خمین که حدود 47 گرم می باشد، به طور متوسط مقدار مصرف بذر در کشت مکانیزه 220-200 کیلوگرم در هکتار می باشد. وزن صد دانه رقم دانشکده که حدود 28 گرم می باشد، به طور متوسط مقدار مصرف بذر در کشت مکانیزه 130-120 کیلوگرم در هکتار می باشد. وزن صد دانه رقم ناز که حدود 25 تا 27 گرم می باشد، به طور متوسط مقدار مصرف بذر در کشت مکانیزه 150-130 کیلوگرم در هکتار می باشد. با توجه به وزن صد دانه رقم صیاد که حدود 25 گرم می باشد، به طور متوسط مقدار مصرف بذر در کشت مکانیزه 150-130 کیلوگرم در هکتار می باشد. عمق کاشت مناسب برای کاشت در شرایط هیرم 20-10 سانتیمتر است. در روش کشت سنتی (دست نشان) مقدار بذر مصرفی با توجه به فواصل کاشت که معمولاً به ابعاد 15 15 ، 20 15 و 20 20 می باشد، به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد و تقریباً به اندازه نصف بذر مصرفی در روش مکانیزه می باشد. کشاورزان برای تشخیص دقیق تراکم بوته می توانند در مرحله ظهور سه برگچه دوم با استفاده از کادر 1 1 متر مربع به ازای هر هکتار 10 منطقه را کادر اندازی نموده و تعداد بوته های موجود را شمارش نمایند. از این طریق علاوه بر تشخیص مقدار تراکم کاشته شده، مقدار تلفات بذری را در هنگام کاشت تشخیص می دهند .
روش کاشت لوبیا
در ایران 4 روش کاشت لوبیا مرسوم است:
1- خشکه کاری دست پاش لوبیا: این روش بدترین روش کشت لوبیا محسوب می گردد و محدود به مناطق خاصی مانند شهرهای سراب و اهر در آذربایجان شرقی و برخی مناطق لرستان مانند الشتر است. در این نقاط کشت لوبیا در اوایل بهار انجام می گیرد و به دلیل بارندگی های بهاره فرصت هیرم کاری وجود ندارد و لذا کشاورزان از روش خشکه کاری استفاده می کنند. بذر به وسیله دست یا کودپاش در زمین پراکنده شده و با کولیتوار با خاک مخلوط و سپس آبیاری می شود. بیشترین تلفات بذری در هنگام جوانه زنی مربوط به این روش کاشت است.
2- روش خشکه کاری و جوی و پشته لوبیا: این روش عمدتاً در منطقه درود استان لرستان رایج است.
3- هیرم کاری و دست نشان لوبیا: کشت به صورت هیرم و با دست انجام می گیرد.
4- هیرم کاری و کشت مکانیزه لوبیا: بهترین روش کاشت لوبیا هیرم کاری است. زیرا جوانه لوبیا به سله خاک بسیار حساس است و اگر از روش خشکه کاری استفاده شود پس از آبیاری سطح خاک سله بسته و تلفات بذری بسیاری ایجاد می شود. در روش هیرم کاری پس از تسطیح زمین و کرت بندی، آبیاری به صورت کرتی انجام می گردد. پس از 7 تا 12 روز ( بسته به بافت و ساختمان خاک )، زمین حالت گاورو پیدا می کند که در این حالت به وسیله دست یا دستگاه لوبیا کار بذور کاشته می شوند. در روش کاشت با دست که به روش دست نشان یا سیخک معروف می باشد، ابتدا با یک وسیله دستی به نام سیخک حفره ای به عمق 15-10 سانتیمتر در خاک ایجاد شده و بعد به وسیله کارگر بذر در داخل حفره قرار می گیرد. این روش یک روش قدیمی و سنتی محسوب می گردد. توصیه می شود از روش مکانیزه که بذر به وسیله دستگاه لوبیا کار با فواصل مشخص کاشته می شود، استفاده گردد. اگر چه در روش مکانیزه میزان بذر مصرفی جهت کاشت بیشتر است اما به علت سرعت عمل بیشتر و کاهش هزینه کارگری ترجیح داده می شود.
مشخصاتتان را وارد کنید 