کاشت سیب زمینی در مزرعه
کاشت سیب زمینی به طور معمول بر روی پشته هایی که از یکدیگر حدود 75 سانتیمتر فاصله دارند، انجام می شود و آبیاری به صورت بارانی، قطره ای ( تیپ ) یا به صورت نشتی در جوی های ایجاد شده بین ردیف های کشت انجام می شود. عملیات کشت با دستگاه غده کار سیب زمینی انجام می شود. این دستگاه دارای مخزن و سامانه موزع غده هاست و غده ها را در وسط پشته کشت می کند.
کشت سیب زمینی همچنین بر روی پشته های پهنی که وسط آنها از یکدیگر 5/1 متر فاصله دارد نیز انجام می شود. در این روش بر روی هر پشته پهن تعداد دو ردیف کاشت سیب زمینی وجود دارد که در بین آنها برای آبیاری محصول نوارهای پلاستیکی به نام تیپ قرار می گیرد. آبیاری در این روش به صورت قطره ای است و بنابراین میزان مصرف آب کمترین حد ممکن است. در این روش آبیاری، در بعضی مواقع نوارهای پلاستیکی تا عمق حدود 3 تا 5 سانتیمتر و گاهی بیشتر از آن با خاک پوشانده می شوند که به بهبود کیفیت آبیاری و جلوگیری از تخریب پشته های کاشت سیب زمینی بر اثر نشت احتمالی آب آبیاری کمک می کند.
تراکم گیاهی مناسب در کاشت سیب زمینی
برای دستیابی به بالاترین عملکرد، انتخاب تراکم مناسب برای کاشت غده های سیب زمینی در مزرعه اهمیت زیادی دارد. فاصله بوته های سیب زمینی بر روی هر پشته بسته به هدف کاشت اعم از تولید بذر یا مصرف بازار حدود 25 تا 20 سانتیمتر است. بر این اساس تراکم 53 تا 66 هزار بوته سیب زمینی به عنوان تراکمی مناسب مطرح است. اما تراکم های کمتر و بیشتر نیز در برخی مواقع توصیه می شود. تعداد ساقه های ایجاد شده به ازای هر غده بسته به رقم و شرایط محیطی حاکم متفاوت است. همچنین عادت رشد گیاه که به رقم مورد کشت بستگی دارد، در تعیین تراکم کاشت سیب زمینی می تواند مؤثر باشد.
تراکم بوته سیب زمینی به اندازه غده بذری، فاصله بین بوته ها، تعداد ساقه و آرایش بوته ها بستگی دارد. در محصولات غده ای فاصله ردیف کاشت، از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ زیرا علاوه بر عملکرد غده، کیفیت و بازارپسندی آنها را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. به طور معمول سیب زمینی در ردیف هایی به فاصله 75 سانتیمتر کاشته می شود و فاصله روی ردیف یعنی بین بوته ها 25 سانتیمتر است ( تراکم 53 هزار بوته در هکتار) ؛ ولی این فواصل در همه شرایط لزوماً به معنی بهترین آرایش و تراکم کاشت نیستند. پژوهش ها در منطقه اردبیل نشان می دهد که افزایش تراکم کاشت از 80 تا 114 هزار
بوته در کشت های دو ردیفه، سه ردیفه و چهار ردیفه باعث افزایش عملکرد شده است. به هر صورت دستیابی به تراکم های دلخواه مستلزم وجود ادوات و ماشین آلات برای کشت است.
انواع آرایش در کاشت سیب زمینی
1- آرایش کاشت سیب زمینی به صورت چهار ردیفه با دو نوار تیپ روی دو پشته به عرض180 سانتیمتر
ویژگی های این روش عبارت است از:
•مجموع عرض چهار ردیف روی دو پشته 180 سانتیمتر و عرض دو ردیف روی یک پشته 90 سانتیمتر.
•فاصله دو بوته با آرایش زیگزاگ 9/21 سانتیمتر و تراکم 74 هزار بوته در هکتار.
•استفاده از تراکتور چرخ باریک برای کاشت و برداشت.
•آبیاری به صورت قطره ای و به روش تیپ و حجم آب کاربردی 5710 مترمکعب در هکتار در مقایسه با 10858 مترمکعب در هکتار در روش تک ردیفه نشتی؛
•فاصله بین درزهای نوار تیپ 20 سانتیمتر و طول مناسب برای اجرای روش 75 تا ۱۰۰ سانتیمتر.
•برداشت با سیب زمینیکن دو ردیفه با فواصل ردیفی 90 سانتیمتر.
•عملکرد در شرایط منطقه اردبیل 15/62 تن در هکتار در مقایسه با 15/30 تن در هکتار در روش تک ردیفه نشتی.
2- آرایش کاشت سیب زمینی به صورت چهار ردیفه با دو نوار تیپ روی دو پشته به عرض 150 سانتیمتر
ویژگی های این روش عبارت است از:
•مجموع عرض چهار ردیف روی دو پشته 150 سانتیمتر.
•فاصله دو بوته 25 سانتیمتر.
•استفاده از تراکتور چرخ باریک برای کاشت و برداشت.
•آبیاری به صورت قطره ای و به روش تیپ.
•فاصله بین درزهای نوار تیپ 20 سانتیمتر.
•طول مناسب برای اجرای روش 75 تا ۱۰۰ سانتیمتر.
•تراکم 88 هزار بوته و آب کاربردی در منطقه اردبیل 6722 مترمکعب در مقایسه با 10858 مترمکعب در هکتار در روش نشتی تک ردیفه.
•عملکرد در شرایط منطقه اردبیل 8/66 تن در هکتار در مقایسه با عملکرد 19/30 تن در هکتار در روش مرسوم نشتی تک ردیفه
3- آرایش کاشت سیب زمینی به صورت چهار ردیفه روی دو پشته به عرض 150 سانتیمتر با آبیاری غرقابی
ویژگی های این روش عبارت است از:
•مجموع عرض چهار ردیف روی دو پشته 150سانتیمتر.
•فاصله دو ردیف روی یک پشته 75 سانتیمتر.
•استفاده از تراکتور چرخ باریک برای کاشت و برداشت.
•آبیاری غرقابی.
•تراکم 88 هزار بوته در هکتار.
•برداشت با دستگاه سیب زمینی کن دو ردیفه با فواصل 75 سانتیمتر؛
•عملکرد در شرایط منطقه اردبیل 4/59 تن در هکتار در مقایسه با عملکرد 6/31 تن در هکتار در روش مرسوم نشتی تک ردیفه.
4- آرایش کاشت سیب زمینی به صورت سه ردیفه با دو نوار تیپ و دو ردیف با یک نوار تیپ
ویژگیهای این روش عبارت است از:
•فاصله عرض پشته در روشهای دو نوار برای سه ردیف و یک نوار برای دو ردیف کاشت به ترتیب 150 و 110 سانتیمتر.
•فاصله دو بوته 25 سانتیمتر.
•استفاده از تراکتور چرخ باریک برای کاشت و برداشت.
•آبیاری قطره ای ( تیپ ).
• تراکم 88 هزار بوته در هکتار.
•عملکرد در شرایط منطقه اردبیل در روش سه ردیف با دو نوار تیپ 14/82 تن در هکتار و در روش دو ردیف با یک نوار کاشت 8/62 تن در هکتار است، درحالیکه در روش مرسوم نشتی تک ردیفه عملکرد 4/41 تن در هکتار است.
•حجم آب کاربردی در شرایط اردبیل در روش های سه ردیف با دو نوار تیپ، دو ردیف با یک نوار تیپ و روش مرسوم به ترتیب 9252 ،7535 و 13335 مترمکعب در هکتار است.