تغذیه میگوی پرورشی
مدیریت غذادهی در پرورش میگو
مدیریت تغذیه بچه میگوها از مهمترین نکات برای موفقیت در تولید میگوست. به طوریکه غذا یکی از مهمترین نهاده های سیستم پرورشی است و حدود 55-60 درصد هزینه پرورش در سیستم متراکم و حدود 40 درصد هزینه پرورش در روش نیمه متراکم را به خود اختصاص می دهد. هدف از مدیریت تغذیه، تولید با سودآورترین و اقتصادی ترین روش ممکن و حفظ سرمایه است. در ابتدای دوره پرورش، میزان غذا حدود یک کیلوگرم به ازای هر یک صد هزار میگو تعیین می شود که به آن جیره کور گفته می شود.
شاخص های غذای باکیفیت برای تولید و پرورش میگو
پایداری در آب غذای میگو
1- یک غذای خوب و با کیفیت باید بعد از ورود در آب 2 الی 3 ساعت پایداری خود را حفظ کند و بعد از گذشت این زمان باید غذا نرم شده باشد.
2- غذایی که در آب بیش از 8 ساعت پایدار باشد، غذای خوبی نخواهد بود.
3- اگر غذا دارای پایداری نباشد، نتیجه این امر هدر رفتن غذا، بالا رفتن هزینه، آلوده شدن آب استخر و در نهایت دشوار شدن مدیریت استخر است.
4- قوام و پایداری غذا بایستی با قرار دادن آن در آب به مدت 30 دقیقه و مشاهده نحوه شکسته شدن ذرات غذا بررسی شود.
جذابیت غذا برای میگو
1- اگر میگو غذایی را که در آب ریخته شده، آن را بخورد نشاندهنده این است که غذا مورد عالقه میگو است.
2- میزان جذابیت غذا را می توان از طریق غذاهای مختلف در سینی های غذایی به طور جداگانه بررسی کرد. غذایی که زودتر از بقیه مصرف شده و سینی خالی شود نشانه این است که آن غذا از نوع دیگر جذابیت بیشتری دارد.
اندازه ذرات غذا برای تولید و پرورش میگو
سایز غذا ارتباط نزدیکی با اندازه میگو دارد. میگوهای کوچک ذرات غذایی کوچک را گرفته و مصرف میکنند؛ در حالی که میگوهای بزرگ از ذرات غذایی بزرگتر استفاده می کنند.
سالم بودن غذا برای تولید و پرورش میگو
مواد اولیه بکار رفته باید کیفیت بالایی داشته و به دور از مواد سمی و آفت کشها باشد.
نحوه غذادهی به میگو
ازآنجاکه قیمت بالای غذاهای خشک، پرورش دهنده باید جیره غذایی روزانه را به نحو مناسبی در استخر توزیع کند. با توجه به اینکه میگوها همانند ماهیان پرتحرک نیستند و در محدوده های کوچکی جابجا می شوند، بنابراین عدم توزیع یکنواخت غذا می تواند از یک سو باعث گرسنگی و اتلاف تعدادی از میگوها و از سوی دیگر باعث انباشته شدن مواد غذایی اضافی، هدر رفتن مواد غذایی و آلودگی آب شود. در واقع باید تمام تلاش این باشد که غذا را به میگوها بدهیم نه به استخر.
همانطور که اشاره شد میگوها به آرامی و به طور پیوسته تغذیه میکنند. لذا لازم است که میزان جیره غذایی تعیین شده را در چندین نوبت در شبانه روز به میگوها بدهیم. تعداد دفعات غذادهی با توجه به سن میگوها متفاوت است. همچنین میزان غذا در هر نوبت با توجه به سن تغییر می کند.
ضریب تبدیل غذایی FCR
معنی اصلی FCR بدین صورت است که چند کیلوگرم غذا توسط موجود مصرف می شود، تا یک کیلوگرم به وزن موجود زنده اضافه شود. اما در مورد آبزی پروری ( یعنی در مورد استخر پرورشی( FCR به مفهوم آن است که چند کیلوگرم غذا در داخل استخر پرورشی ریخته می شود تا یک کیلوگرم آبزی تولید شود. یک FCR پایین همیشه نشان دهنده میزان رشد خوب، سالم بودن میگوها و تمیز بودن بستر استخر است. بر عکس؛ FCR بالا همیشه بیانگر رشد کم، تحت استرس بودن میگوها و شرایط نامناسب کف استخر است.
زیست سنجی ( بیومتری )
نمونه برداری باید هر هفته یا هر ده روز یک بار صورت گیرد. بررسی 50 تا 100 میگو کافی است. عمل نمونه برداری بهتر است که در صبح و زمانی که هوا خنک است صورت گیرد. میگوهای نمونه برداری شده از نظر سلامت ظاهری و تغذیه مناسب بررسی شده و وزن و طول بدن آنها اندازه گیری و در فرم های مخصوصی ثبت می شود.
کیفیت غذا برای تولید و پرورش میگو
نام تجاری یک غذای میگو به تنهایی نشانه مرغوبیت غذا نیست و برای اطمینان باید مراحل کنترل کیفی غذا مورد بررسی قرار گیرد. مواردی نظیر کیفیت مواد اولیه، مراحل ساخت و شرایط نگهداری غذا می توانند اثرات مهمی بر روی کیفیت غذا داشته باشند. مواردی که باید در انتخاب یک غذای مناسب برای تغذیه میگو در نظر گرفته شود عبارتاند از:
1- باید یکنواختی سایز و رنگ غذا مورد بررسی قرارگیرد.
2- غذا باید عاری از خاکه باشد.
3- غذا نباید در هنگام مصرف در روی آب شناور باشد.
4- کیسه های غذا نباید دارای سوراخ باشد.
5- سطح دانه غذا باید صاف باشد.
6- غذا باید بوی خوبی داشته باشد و بوی کپک و کهنگی ندهد.
7- غذا باید کاملا خشک بوده و عاری از رطوبت باشد.
8- غذا نباید قارچ زدگی داشته باشد.
9- ذرات اولیه تشکیل دهنده غذا باید به خوبی آسیاب شده و مخلوط شوند بطوری که هر ذره کوچک غذا حاوی کلیه مواد تشکیل دهنده و با همان نسبت ها باشد.
راهکارهای تغذیه در تولید و پرورش میگو
الف) تولید غذای طبیعی در استخر قبل از رهاسازی بچه میگوها و همچنین پایدار نگهداشتن شکوفایی پلانکتون در طول دوره پرورش باید انجام گیرد.
ب) از غذاهای خوب و با کیفیت جهت تغذیه میگو استفاده شود. این مورد نه تنها باعث رشد خوب میگو می شود بلکه از افت کیفیت آب و نامناسب شدن وضعیت کف نیز جلوگیری می کند.
ج) جهت بهبود و بالا بردن بازده تغذیه، باید بر اساس رفتار تغذیه ای میگو عمل نمود و غذادهی در کناره ها یا در میانه استخر با توجه به سن میگو و عوامل دیگری همچون سطح استخر و میزان تراکم صورت گیرد.
د) در استخرهای پرورش میگو جهت بررسی میزان مصرف غذا از سینی های تغذیه استفاده می شود. بررسی سینی های غذا میزان نیاز غذایی میگوها را نشان می دهد. میگوها در هنگام پوست اندازی تغذیه نمی کنند. اگر در سینی های تغذیه غذا باقی مانده باشد، نشانه این است که باید در مرحله بعدی تغذیه از میزان غذا کاسته شود. این امر نه تنها مانع از غذادهی بیش از حد به استخر میشود، بلکه از خرابی بستر استخر نیز جلوگیری می کند، چرا که در اثر غذادهی زیاد، غذا در کف استخر تجزیه و وضعیت بستر را خراب می کند. ضمن اینکه نظارت بر تغذیه و به دنبال آن تنظیم میزان غذای مصرفی، هزینه تولید را نیز کاهش میدهد.
ه) برآورد ضریب تبدیل غذایی هر 7 تا 10 روز یک بار جهت اطمینان از بازده تغذیه و کیفیت غذا.
و) بررسی مداوم و منظم کیفیت غذای مصرفی. برای این منظور از هر کیسه غذایی به طور تصادفی نمونه ای گرفته می شود و ذرات غذایی از نظر چسبیده بودن به هم، داشتن رطوبت و یا قارچ زدگی بررسی می شود. غذای با کیفیت پایین باید برگردانده شود. همچنین کیفیت غذا از طریق ریختن مقداری غذا در آب و مشاهده زمان متلاشی شدن آن بررسی می شود. غذاهای نامناسب معمولاً در مدت زمان کوتاهی متلاشی می شوند.
روشهای غذادهی به میگوهای پرورشی
غذادهی معمولاً به صورت ریختن ذرات غذا در استخر است که با پخش کردن یکنواخت غذا در سطح استخر توسط کارگر انجام می شود. میگوهای کوچک اکثراً در طول دیواره های استخر حضور دارند. بنابراین در دو ماه اول پرورش باید غذادهی در فاصله 1 تا 10 متر از انتهای شیب دیواره ها صورت گیرد. وقتی میگوها بزرگتر شدند، برای غذادهی باید از قایق نیز استفاده شود تا در نتیجه در بخش های میانی استخر نیز غذادهی صورت گیرد. این مطلب در مورد استخرهای بزرگتر از 8/0 هکتار صورت می گیرد. در سیستم متداول پرورش میگو توصیه می گردد که جهت تغذیه از سینی های غذا که در اطراف استخر تعبیه شده اند، استفاده شود. با این روش می توان میزان غذای مورد نیاز را مشخص نمود و از غذادهی بیش از حد اندازه که سبب خراب شدن وضعیت بستر استخر میشود، جلوگیری کرد.
دفعات غذادهی به میگوهای پرورشی
غذادهی باید حداقل 4 بار در روز و در ساعتهای 7 صبح، 11 ظهر، 5 بعد از ظهر و 10 شب انجام شود. حداقل چهار بار غذادهی در روز به دلایل زیر است:
1- اکثر غذاهای موجود در بازار در مدت 2 تا 4 ساعت در آب متلاشی می شوند.
2- اگر دفعات غذادهی کم شود، در واقع مقدار غذایی که در هر وعده داده می شود زیاد است؛ در نتیجه بخشی از غذا در بستر استخر مدفون شده و از دسترس میگو خارج می شود. در این حالت این بخش از غذا تجزیه شده و هیچگاه به تغذیه میگو نمی رسد.
3- با تعداد زیاد دفعات غذادهی، ضریب تبدیل غذایی کاهش یافته و میزان هدر رفتن غذا به حداقل می رسد. به علل مختلف نظیر افزایش یا کاهش دما، کاهش میزان اکسیژن محلول، کاهش کیفیت آب، استرس حاصل از بروز بیماری و یا پوست اندازی ممکن است میزان مصرف غذا کاهش یابد. در چنین مواقعی باید مقدار غذا را کاهش داده و بعد از شناسایی علت و رفع آن، به آرامی مقدار غذا افزایش یابد. بهتر است که هر هفته، یک یا دو مرحله غذادهی را حذف نمود تا اشتهای میگوها افزایش یابد.
سینی غذادهی به میگوهای پرورشی
سینی غذادهی شامل یک قطعه توری چشمه ریز ( 500 میکرون ) با یک لبه 5 سانتیمتر در کناره های آن است. مساحت سینی غذادهی دایره ای حدود 4/0 تا 5/0 متر مربع و در حالت چهار گوش حدود 64/0 متر مربع است. ابعاد آن 70 × 80 یا 80 × 80 سانتیمتر است. برای هر 1600 متر مربع استخر یک سینی لازم است. سینی غذادهی باید در کف استخر و با فاصله از شیب دیواره در مناطق تمیز جهت تغذیه میگوها نصب شود. پس از ماه اول در صورتیکه میگوها به سوی منطقه میانی استخر حرکت کرده باشند، می توان سینی های اضافی را به کار برد.
زمان و محل نصب سینی غذادهی برای میگوهای پرورشی
بهترین زمان قرار دادن سینی های غذادهی در استخر یک هفته بعد از ذخیره سازی است. تا یک ماه اول پس از شروع پرورش، به کمک این سینی ها (خارج کردن سینی غذادهی از آب پس از هر وعده غذادهی و مشاهده میگوهای موجود روی سینی) می توان سلامت ظاهری میگوها را مشاهده کرد. از ماه دوم به بعد می توان با بررسی میزان غذای مصرف شده و باقیمانده روی سینی غذادهی، مقدار غذای لازم در دفعات بعد برای استخر را تخمین زد. محل قرار دادن سینی غذادهی متصل به کت واک های موجود در استخر است و در جلوی ورودی و خروجی سینی غذا قرار نمی دهند. سینی های غذادهی در استخر طوری نصب می شوند که کف سینی، 5 سانتیمتر از کف استخر فاصله داشته باشد.