تاریخچه پرورش کرم ابریشم - نوغانداری
موضوع ابریشم یکی از قدیمی ترین داستان های بشریت است و طبق نظریه باستان شناسان قدمت ٤٦٠٠ ساله دارد. این حشره اولین بار در دربار چین اهلی شده و زمانی که یکی از ملکه های چینی به نام سی لین شی ضمن گردش در جنگل به تارهای نازکی که از ابریشم وحشی به وجود آمده بود، پی برد. ملکه با جمع آوری این تارها و بافتن آن ها پارچه های نازک و لطیفی تهیه کرده که تا ٣٠٠٠ سال در انحصار دربار چین قرار داشت و افتخاری برای آنان محسوب می شد، ابریشم را به مردم خُتن آموخت.
بعدها چینی ها به مغولستان و ترکستان مهاجرت کردند، در این کشورها نیز مجازات سنگینی در مورد اشخاص که راز پرورش ابریشم را فاش می کردند، معمول می شد. پروکوپ یکی از مورخان معروف روایت می کند که در سال ٥٥٢ میلادی دو نفر راهب ایرانی که مدت ها در چین اقامت کرده و فن تربیت کرم ابریشم را آموخته بودند، به قسطنطنیه آمدند و آن را به امپراتوری آموختند و سپس برای تشویق و تحریض امپراتوری به چین بازگشتند و هنگام بازگشت مقداری تخم نوغان در عصای توخالی خود پنهان کرده به قسطنطنیه بردند و تربیت کرم ابریشم از آن تاریخ در اروپا معمول شد و در قرن ششم میلادی از طریق یار کنه و فرغانه به ایران رخنه کرد. هم زمان با چین در ایران نیز کرم ابریشم پرورش داده می شد. به طوری که بافته های ابریشمی ایران که مربوط به دوران اوایل اسلام است در موزه های دنیا موجود است و گفته می شود ایران یکی از تولید کنندگان نوغان و سومین کشور ابریشم خیز آن زمان محسوب می شده است. به طوری که در سال ١٦٣٨ میلادی بنا به گفته آدم اولیاریوس در گیلان ٨٠٠٠ عدل ابریشم و در سال ١٦٧١ میلادی بنا به گفته شارون ١٠٠٠٠ عدل حاصل شده است و هر عدل ٢١٦ فونت است (هر فونت یک من تبریز) و از قرن ١٨ به بعد صنعت نوغان در گیلان به سستی گرایید. به طوری که محصول ابریشم به ٣٢٣٣٠ من تبریز تنزل پیدا کرد که از زمان صفویه کار نوغان و تهیه ابریشم در ایران رونق پیدا کرد. به طوری که در سال ٩١- ١٨٩٠ مقدار ابریشم خام در گیلان به حدود ٧٠٠٠٠ من تبریز رسید.
نوغانداری فعالیت کشاورزی مشتمل بر دو بخش باغبانی (کاشت، داشت و برداشت گیاه توت) و پرورش کرم ابریشم است. با توجه به اهمیت قابل توجه نوغانداری، در صورت ایجاد زنجیره تعاملی مناسب بین این حرفه و بخش های مرتبط صنعت و بازرگانی در کشور می توان زمینه اشتغال و چرخه مالی چشمگیری فراهم کرد. امروزه با توجه به مزیت های زیست محیطی این حرفه، نقش مؤثر آن در روند توسعه پایدار، ایجاد امنیت غذایی اقشار آسیب پذیر و امکان استحصال محصولات متنوع؛ مجموعاً سازگاری این پیشه کشاورزی با سیاست های چندکارکردی و خانوادگی را آشکار می سازد.
امروزه با توجه به امکان استفاده از غذای مصنوعی و بهره مندی از رو ش های اسیدآلایی در شکسن خواب زمستانه در نژادهای تک نسله و دونسله؛ زمینه پرورش کرم ابریشم در طول سال برای اهداف مختلف صنعتی، علمی و پژوهشی و غیره فراهم شده است. گام نخست در احیا و رونق فعالیت نوغانداری و حرف وابسته؛ آشنایی با روش استاندارد پرورش کرم ابریشم خواهد بود.
نژادهای مختلف کرم ابریشم مورد استفاده در ایران
از زمان رواج پرورش کرم ابریشم در ایران نژادهای مختلفی از گونه Bombixmori در نقاط مختلف پرورش داده شده و هر ناحیه دارای نژاد خاص بوده و از آن استفاده می کردند که عبارتند از:
نژاد خراسانی (سبزواری)
نژاد خراسانی (تربت)
نژاد مالاوان
نژاد هراتی
نژاد کرمانشاهی
نژادهای ژاپنی
نژادهای بغدادی
نژادهای فرانسوی
تأسیسات لازم برای پرورش کرم ابریشم
تلمبار: برای پرورش کرم ابریشم احتیاج به تأسیساتی به نام تلمبار است. تلمبار مهم ترین تأسیسات پرورش کرم ابریشم است. ساختمان آن باید به گونه ای باشد که حرارت و رطوبت داخل آن را به سادگی کنترل کرده و شستشو و ضدعفونی در آن به سهولت انجام گیرد.
تلمبار باید طوری ساخته شود که کرم ها از آسیب جانوران (پرندگان، خزندگان، جوندگان و حشرات گوشتخوار) مصون باشند.
تلمبارها به دو دسته تلمبارهای کرم جوان و تلمبارهای کرم بالغ تقسیم می شوند. تلمبارهای کرم
جوان شامل قسمت های زیر است:
1- اتاق مخصوص تعویض کفش و لباس
2- برگ خانه
3- اتاق برگ خردکنی
4- اتاق (انبار) نگهداری وسایل
5- سالن اصلی پرورش
مشخصاتتان را وارد کنید 