ژله رویال ( شاه انگبین )
ژله رویال یا شاه انگبین ماده ای است خامه ای شکل، غلیظ، به رنگ سفید شیری با مزه و بوی خاص که حاصل ترشحات غدد زیر حلقی در سر زنبوران کارگر پرستار جوان در سن ۳ تا ۱۲ روزگی می باشد. این ماده بعنوان غذای ملکه در تمام طول عمر می باشد. این ماده مخلوطی از ترشحات غدد هیپوفارینژیال (شیری ) و ماندیبولار ( آرواره ای ) موجود در سر زنبورعسل می باشد .
رژیم غذایی یک لارو مسن ( کارگر یا نر ) همواره مخلوطی از ژله شاهانه با مقدار بیشتری گرده و عسل بوده و در مرحله آخر لاروی هیچ گونه ژله رویالی دریافت نمی کند. لاروی که از لحاظ جنسی ماده باشد در صورتی که در تمام طول دوره رشدی خود ژله رویال دریافت نماید به ملکه تبدیل خواهد شد. ماده غذایی لازم برای پرورش لاروها ( کارگر یا نر ) تا 3 روزگی و برای تغذیه لاروهای ملکه تا مرحله تکامل و بعد از آن می باشد. البته این تنها عاملی نیست که تعیین می نماید که یک لارو به زنبور کارگر یا یک ملکه تبدیل شود بلکه ترکیبات ژله رویال دارای تفاوت هایی است بدین ترتیب که یک ترکیب قندی با 35 درصد هگزوز منجر به تبدیل لارو به یک ملکه شده، اما کارگرها با موادی محتوی حدود 10درصد رشد خواهند کرد . ژله رویال خود علامتی از سلامت کلنی زنبورها است.
همانند شیر مادر در پستانداران، ژله شاهانه در زنبورها، به دلیل داشتن نوعی تر کیب دفاعی با ساختار پروتئینی یک ایمنی را برابر آلودگی های باکتریایی در مراحل اولیه زندگی لاروها ایجاد می کند. هر لارو زنبورعسل در دوران لاروی خود در حدود 25 میلی گرم ژله شاهانه مصرف می کند. با در نظر گرفتن تولید سالانه 200هزار زنبور، مجموعاً 5 لیتر ژله شاهانه در سال در هر کلنی تولید می شود.
ژله رویال بعنوان غذای ملکه و نوزادان در کندو می باشد. این ماده تأثیر شگفتی بر فیزیولوژی و بیولوژی ملکه زنبور عسل دارد بطوری که طول عمر ملکه بیشتر از ۵۰ برابر زنبوران کارگر می باشد. این افزایش طول عمر صرفاً بخاطر رژیم غذائی ملکه است که در تمام طول عمر خود فقط از ژله تغذیه کرده و در مدت ۵ روز اول زندگی، وزن ملکه ۱۲۵۰ برابر افزایش پیدا می کند در حالی که کارگران از ماده ای شبیه ژله رویال و گرده گل تغذیه می کنند.
۶۵ درصد ژله رویال تازه را آب تشکیل می دهد، پروتئین آن حدود ۱۵ درصد و شامل انواع اسیدهای آمینه ضروری بدن انسان می باشد که مهم ترین آنها اسید گلوتامیک، اسید آسپارتیک، آرژنین، سیستئین و الایزین می باشد. چندین آنزیم در ژله رویال موجود است که مهم ترین آنها گلوکز اکسیداز، فسفاتاز و کولین استراز می باشند. ژله رویال حاوی ۷ تا ۱۲درصد کربوهیدرات بوده که فروکتوز و گلوکز سهم عمده آن را تشکیل می دهد. ضمناً PH آن بین 3/5 تا 4/5 و وزن مخصوص آن 1/1 می باشد. ژله رویال غنی ترین ماده غذائی از نظر ویتامین B5 ( اسید پانتوتنیک ) است که نقش بسیار مهمی در واکنش های بیولوژیکی و شیمیائی درون سلولی داشته و نیز نقش اساسی در متابولیسم چربی ها، قندها و اسیدهای آمینه دارد. از دیگر مواد موجود در ژله می توان به استیل کولین اشاره کرد که به عنوان یک ناقل عصبی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در مجموع مواد تشکیل دهنده ژله رویال به نحوی عمل می کنند که باعث رشد و تکامل سلول ها و یا ترمیم سلول های تخریب شده می شوند.