پرورش موفق ملکه زنبورعسل
شرایطی که برای پرورش موفق ملکه مورد نیاز است شامل این موارد است:
- وجود ملکه های مادری ممتاز.
- انتخاب صحیح سن لاروی که ملکه از آن پرورش می یابد.
- حضور تعداد زیادی زنبورهای کارگر جوان.
- تعداد مناسب نرهای بالغ (14 روزه) قابل دسترس یک هفته بعد از تولد ملکه ها.
- زمان شروع کار هنگام وفور گل و فصل بچه دهی در منطقه باشد.
- وجود جریان شهد یا شربت (1 به 2 ) سه روز قبل از این که شروع به پرورش ملکه کنید.
- وجود حداقل 10 کیلوگرم ذخیره ی عسل.
- منطقه کم باد و دارای دمای ملایم باشد.
روش های زیادی برای پرورش ملکه موجود است، اگر چه شرح همه آن ها در حوزه ی این مقاله امکان پذیر نیست اما تعدادی از روش های ساده در زیر آورده شده که می توانید با آن ها تجربه کسب کنید . شما به ملکه های مادری، جمعیت های شروع کننده و خاتمه دهنده، کندوچه های جفت گیری، محوطه ی جفت گیری و جمعیت مادری نر نیاز دارید. در صورتی که گرده کافی از 8 هفته قبل از پیدا شدن گرده تازه در طبیعت در کندو وجود داشته باشد جمعیت کلنی به سرعت توسعه می یابد و می تواند با جمعیت زیاد به جمع آوری گرده تازه پرداخته و بدون وقفه به توسعه جمعیت خود بپردازد. چنانچه ذکر گردید کیفیت و مرغوبیت هر کلنی عمدتاً مربوط به کیفیت ملکه آن است و کیفیت ملکه نیز بستگی به خصوصیات نژادی و شرایط پرورش آن دارد. یک ملکه خوب در روز در حدود 1600 تخم می گذارد. بنابراین لازم است اول از همه چیز ملکه از نژاد مناسبی که با خصوصیات آب و هوائی و شرایط منطقه مورد نظر سازش خوبی داشته و عملکرد مناسبی داشته باشد تامین شود.
در داخل کندو و به طور طبیعی زنبورها در 3 حالت سلول ملکه ساخته و اقدام به پرورش ملکه می نمایند:
1- موقعی که کلنی خود را برای دادن بچه کندو آماده می کند ( تکثیر). در این حالت ابتدا چند حجره ملکه توسط کارگران در قسمت های مختلف شان های محوطه پرورش نوزاد ساخته می شود و سپس ملکه در هر یک از آنها یک تخم بارور شده می گذارد و لاروهای حاصله با ژله رویال تغذیه و به ملکه تبدیل می شوند یا این که سلول های کارگر حاوی لارو یک روزه را تبدیل به سلول ملکه می کنند.
2- موقعی که ملکه کلنی پیر شده و یا به دلایل مختلف بازده و عملکرد خوبی نداشته باشد و لازم باشد به وسیله ملکه جوانی جایگزین گردد. ملکه ممکن است تا پنج سال زندگی کند ولی بهترین کارآیی ملکه از نظر کمیت و کیفیت تخم گذاری در دو سال اول عمر او است. تخم گذاری در سال اول خوب و با افزایش سن کم می شود. در سالهای بعد ( سال سوم به بعد ) ذخیره اسپرم ملکه رو به کاهش نهاده و بیشتر تخم هایی که می گذارد بارور نشده است که به زنبوران نر تبدیل می شوند و چون تخم ها در حجره کارگران گذاشته می شود، نرهای حاصله از نظر جثه کوچک می شوند. همچنین اغلب، چندین تخم در یک حجره گذاشته ولی بیش از یک تخم پرورش داده نمی شود. در چنین مواقعی کلنی خود سعی می کند نسبت به تعویض ملکه اقدام و ملکه جوانی پرورش داده و جانشین کند. لازم است زنبوردار در عمل تعویض ملکه پیش دستی کرده و ملکه را تعویض نماید.
3- موقعی که ملکه کندو به علل مختلف کشته و کلنی مجبور است به طور اضطراری ملکه جدیدی برای خود پرورش دهد. در چنین شرایط عجله ای معمولاً زمانی بر ای فعال شدن غدد موم ساز شکمی زنبورهای کارگر وجود ندارد بنابراین از موم های قدیمی استفاده می کنند و آنها را در کنار هم قرار داده و با تغییر کاربری، شاخون ملکه جایگزین را می سازند. محل شاخون های ملکه های جایگزین برخلاف شرایط عادی پرورش ملکه، که شاخون آن ها از لبه شانها آویزان است (در زمان بچه دهی )، در مرکز شان و از طریق گسترش دیوارهای سلول های عادی با حداکثر سرعتی که ممکن باشد ساخته می شود. ظهور ملکه های جایگزین جوان و شرکت آنها در پرواز زفاف (پرواز جفت گیری ) و به همراه آوردن مواد ژنتیکی جدید جریان ژنتیکی جدید را برای کندو تضمین نموده که این ذخایر ژنتیکی تعیین کننده صفات یک کلنی می باشد. با توجه به این که تولید بچه کندو معمولاً در زمانی رخ می دهد که شرایط غذایی و آب و هوایی به بهترین نحو فراهم می باشد لذا چنین استنباط می شود که ملکه های پرورش یافته توسط کلنی به منظور فوق از بهترین کیفیت برخوردار می باشند. لذا در صورتی که به تعداد محدودی ملکه مورد نیاز باشد و به شرط داشتن نژاد خوب زنبور، می توان از این گونه سلول ها استفاده کرد. برای این کار سلول های کاملاً سربسته ملکه که به طور طبیعی ساخته شده اند را از روی شان بریده و به کندوی بی ملکه منتقل می نمایند . باید دقت شود که هنگام مستقر نمودن در شان کندوی بی ملکه قسمت قاعده آن را در محل پرورش نوزادان فرو کرده به طوری که وضعیت قرار گرفتن سلول مشابه حالت طبیعی آن باشد . تمام لاروهای باروری که بین 1/5 تا 3 روز سن دارند، با جایگزینی تغذیه شان با ژله رویال، پتانسیل ملکه شدن را دارا می باشند.